1988
Urania 1/1988, str. 27-28, Kronika PTMA - Był obóz
Wraz z grupą młodych miłośników astronomii, w większości zrzeszonych przy toruńskim oddziale PTMA, spędziłem w Liskowatem (koło Ustrzyk Dolnych) dwa urocze, lipcowe tygodnie. Było nas jedenastu, w tym po dwóch kolegów ze Szczecinka i Malborka. Opiekowali się nami pracownicy naukowi toruńskiej astronomii: Krzysztof Gęsicki i Marek Muciek.
Moi koledzy, którzy uczestniczyli w zeszłorocznym obozie astronomicznym w Piwnicach pod Toruniem, przyjechali ze ściśle sprecyzowanym programem obserwacji. W czasie 5 pogodnych nocy, za pomocą obiektywów 1000 i 300 mm usiłowali "złapać" meteory, Drogę Mleczną, Jowisza,... słowem wszystko co tylko nadawało się do sfotografowania.
Nie zapomnieli też o wizualnych obserwacjach gwiazd zmiennych.
Nas, nie zaawansowanych poddano intensywnemu kursowi określania jasności gwiazd zmiennych. Zrobiono to tak skutecznie, że pod koniec obozu każdy z nas zaznaczył na krzywych blasku /gwiazd zmiennyhc/ osobiście wykonane pomiary (czasem aż cztery).
Wieczory urozmaicały referaty, które każdy z nas powinien był przygotować przed obozem. Tematy były różne - od "Teorii Ziemi płaskiej i pustej w środku w ujęciu ortodoksyjnym" do "Historii Wielkiego Wybuchu".
Nocne obserwacje przeplatały się z dziennym i wycieczkami po okolicy.
Mniej leniwa część obozu odwiedziła nawet Połoninę Caryńską, położoną w wysokich Bieszczadach. Odwiedzaliśmy także miejscowe kąpielisko "Danka".
Działalność na terenie Bieszczadów zakończyliśmy "przepisowym" ogniskiem, w którym została uwędzona większość naszego przydziału mięsnego.
Reasumując, obóz był w spaniałym przeżyciem astronomiczno-turystycznym, bezboleśnie łączącym działania naukowe z wypoczynkiem (naszej chętnej, zdolnej i wrażliwej młodzieży).
Marcin Kościelecki, IV LO Toruń
Post scriptum od organizatorów.
A oto finansowa "historia" obozu.
Zgodnie z obowiązującymi stawkami utrzymanie kilkunastoosobowej grupy młodzieży na dwutygodniowej imprezie kosztuje dużo ponad 100 000 zł. Nie jest to kwota przesadzona - rzeczywiście tyle wydaliśmy żyjąc dość skromnie. Skąd wziąć ty le pieniędzy?
Jak wiadomo PTMA istnieje po to, by popularyzować wiedzę astronomiczną i popierać ruch amatorski, zwłaszcza wśród młodzieży. Organizacja obozów obserwacyjnych należy do statutowych obowiązków Towarzystwa. Logiczne więc było, że prośbę o dofinansowanie skierowaliśmy najpierw do Zarządu Głównego PTMA.
I rzeczywiście — po dwukrotnych dyskusjach przyznano nam... 20 tys. zł, i to obwarowane skomplikowanymi ograniczeniami na sposoby ich wydania. Cóż, dobre i to. Kupiliśmy za to trochę materiałów fotograficznych i... poszukaliśmy innych sponsorów. Pomogły nam zakłady pracy uczestników, a zwłaszcza kuratorium toruńskie. Dostaliśmy prawie tyle pieniędzy, ile było trzeba i to bez konieczności dokumentowania rachunkiem każdej butelki oranżady. Sami uczestnicy wpłacili tylko po 1000 zł, czyli mniej więcej tyle, ile potem wydali na lody.
Tak oto toruński odział PTMA de iure nie był organizatorem tego obozu, bowiem na najważniejszych dokumentach finansowych figuruje jedna ze szkół średnich, co z kolei de facto nie jest prawdą. Cały ten
galimatias jest wynikiem niewesołej sytuacji pieniężnej PTMA. Niestety.
Krzysztof Gęsicki, Marek Muciek
Urania 2/1988, str. 53-54, Kronika PTMA - IV Seminarium Sekcji Historii Astronomii PTMA, Gdańsk, 16-17 maja 1987
Seminaria Sekcji Historii Astronomii PTMA odbywają się dość regularnie, przeważnie co dwa lub trzy lata. Lista członków Sekcji liczy obecnie 26 nazwisk, ale kilka osób nie przejawia zainteresowania pracą Sekcji. Pozostałe jednak stanowią zespół ludzi aktywnie zajmujących się poszukiwaniami różnych elementów historii astronomii - szczególnie polskiej - i odczuwają wyraźnie potrzebę spotkań, dyskusji, przedstawiania wyników swych dociekań. Są to
rzeczywiście twórcze, dyskusyjne i pełne pasji poznawczej spotkania koleżeńskie.
Poprzednie Seminarium odbyło się w maju 1985 roku w Częstochowie, o czym swego czasu informowaliśmy czytelników Uranii. Natomiast miejscem tegorocznego spotkania stał się Gdańsk, w którym przed trzystu laty zmarł wybitny astronom Jan Heweliusz. Godzi się tu przypomnieć, iż na odbywającym się właśnie w Gdańsku w dniach 28 i 29 czerwca 1980 roku statutowym zjeździe prezesów oddziałów PTMA po raz pierwszy publicznie przypomnieliśmy o zbliżającej się trzechsetnej rocznicy śmierci mistrza Jana, zaapelowaliśmy o zorganizowanie stosownych uroczystości i przedstawiliśmy wstępny program obchodów. W przerwie obrad złożyliśmy wiązankę kwiatów pod zniszczonym epitafium astronoma wśród gruzów zalegających w kościele św. Katarzyny, sądziliśmy bowiem, iż gdzieś tam powinno być miejsce spoczynku Jana Heweliusza.
W roku 1983 powołany został przez Wojewodę Gdańskiego społeczny komitet obchodów rocznicy Heweliusza, w ramach którego realizowane są różne inicjatywy rocznicowe, a jednym z efektów działań było odkrycie grobu astronoma i jego rodziny, o czym Urania informowała.
Grób ten znajduje się dokładnie w tym miejscu, gdzie w roku 1980 składaliśmy kwiaty w hołdzie Janowi Heweliuszowi. Odbyte obecnie w Gdańsku IV Seminarium naszej Sekcji było także jednym z elementów programu obchodów.
Seminarium odbywało się w kameralnych pomieszczeniach Gdańskiego Towarzystwa Naukowego, wzięło w nim udział w pierwszym dniu 17 osób, zaś drugiego dnia parę osób musiało nas opuścić z różnych osobistych powodów. Ogółem wygłoszono 14 referatów i komunikatów, przy czym 5 prac zostało odczytanych z powodu niemożności przyjadzu autorów.
Seminarium oczywiście odbywało się przy dużym udziale problematyki dotyczącej Heweliusza, bądź z nim pośrednio związanej. I tak wygłoszono referaty: "Miejsce pobytu Jana Heweliusza w latach 1624-1627" (P. Szwarc), jest to praca rzucająca nowe światło na mało znany okres życia Heweliusza; "Heweliuszowska nomenklatura utworów księżycowych" (S. R. Brzostkiewicz), praca odczytana, wzbudziła ożywioną dyskusję; "Heweliusza obserwacje zaćmień i zakryć" (M. Zawilski), autor przedstawił tu przebieg szeregu zjawisk odtworzonych wstecz techniką komputerową i wyniki porównał z podanymi przez Heweliusza; "Dokładność instrumentów i obserwacji J. Heweliusza” (A. Lisicki), tutaj referent przedstawił aparaturę będącą na wyposażeniu obserwatoriów Heweliusza i realne możliwości prowadzenia nimi obserwacji; "Obserwacje Saturna a teoria w astronomii XVII wieku" (J. Włodarczyk), bardzo interesujący referat wywołał gorącą polemikę.
Ponadto inne wystąpienia dotyczyły następujących zagadnień: "Malaparte i Sylvius - zapomniani twórcy polskiej instrumentalistyki astronomicznej XVII wieku" (M. Ługa), "Działalność T. L. Boratiniego i braci Slipher" (dwa komunikaty, J. Ulanowicz), "Refleksje na temat astronomii Orientu" (dwa komunikaty, B. Falkiewicz), "Refleksje związane z (..) współczesną krytyką dzieł Ptolemeusza" (R. Janiczek), "Antoni Wilk" (J. Kaźmierowski), "Włodzimierz Zonn" (T. Zieliński), a wreszcie komunikat wstępny J. Masłyka o wybitnym miłośniku astronomii z okolic Pelplina z przełomu XIX i XX w., którego nazwiska autor nie podał, lecz zapowiedział uzyskanie wkrótce interesujących materiałów dotyczących tej osoby.
Istotną częścią programu była wspomniana już możliwość bezpośredniej, interesującej i twórczej dyskusji. Dyskusje toczyły się przez cały czas poza obradami, to znaczy przy herbacie w przerwach, przy posiłkach, przy wspólnych spacerach. Jestem głęboko przekonany, że dyskusje te dały wiele uczestnikom, szczególnie tym, którzy na codzień nie mają kontaktu z osobami o wspólnych zainteresowaniach.
W dniu 16 maja po południu wszyscy uczestnicy Seminarium wzięli udział w złożeniu wiązanki kwiatów na płycie grobowej Heweliusza w kościele św. Katarzyny, znajdującej się w odrestaurowanym już prezbiterium, a następnie odbył się spacer po gdańskim starym mieście, ze szczególnym uwzględnieniem zabytków związanych z osobą Heweliusza.
Andrzej Lisicki
