1963: Różnice pomiędzy wersjami

Wersja z 08:17, 18 cze 2016

Urania 3/1963, str. 89, Kronika PTMA

Nowe Oddziały PTMA w 1962 r.

Jelenia Góra. - Jeszcze jeden Oddział Towarzystwa powstał na terenie naszych Ziem Zachodnich. Dotychczasowy członek Krakowskiego Oddziału p. mgr Marian Tumidalski, po przeniesieniu się do Jeleniej Góry, gdzie pracuje obecnie jako nauczyciel w szkole Rzemiosł Budowlanych, potrafił zainteresować astronomią szereg osób głównie ze środowiska nauczycielskiego. Tym sposobem Jeleniej Górze, słynącej z bogatego życia kulturalnego prowadzonego przez szereg klubów, przybyła jeszcze jedna placówka kulturalna. W zebraniu organizacyjnym Oddziału w dniu 5 maja 1962 r. wziął udział jako przedstawiciel Zarządu Głównego inż. A. Szafkowski - Prezes Oddziału Wrocławskiego PTMA, który obiecał kontynuację pomocy dla powstającego Oddziału. Na zebraniu wybrano władze Oddziału i ustalono program działalności. Prezesem został wybrany Mgr Marian Tumidalski, a ponadto w skład Zarządu weszli: Mgr Jadwiga Horodko, Anna Sas, Sabina Synkarczuk i Stanisława Woźniakowska.

Obecnie został przekazany do Jeleniej Góry teleskop zwierciadlany o średnicy 100 mm. Przy jego pomocy Oddział - mający swoją siedzibę w Klubie Związku Nauczycielstwa Polskiego - rozpoczyna działalność popularyzatorską i obserwacyjną. Przy szkole Rzemiosł Budowlanych istnieje jednocześnie Szkolne Kółko Astronomiczne, które również korzysta z teleskopu.

Dąbrowa Górnicza. - Gęsto zaludniony teren Górnego śląska posiada z punktu widzenia działalności organizacyjnej swoje specyficzne właściwości. Odbijają się one na pracy naszych śląskich Oddziałów. Widział i odczuwał te kłopoty członek Katowickiego Oddziału PTMA, znany i ceniony obserwator p. Wacław Szymański. Taka też jest geneza powstania w Dąbrowie Górniczej nowego Oddziału PTMA. W dniu 7 grudnia 1962 r. odbyło się w Domu Kultury Zagłębia zebranie organizacyjne. Jako przedstawiciel Zarządu Głównego wziął w nim udział kier. d/s popularyzacji i nauki PTMA p. Andrzej Słowik, który wygłosił odczyt "Gwiazdy zmienne źródłem wiadomości o Wszechświecie". Inicjator powstania nowego Oddziału, p. Szymański, w bardzo przyjemny sposób omówił cele miłośniczej działalności, a kolejni dyskutanci nakreślili w swoich wypowiedziach formy pracy swojego Oddziału. Postanowiono nawiązać bliski kontakt ze szkołami, zmierzając do zainteresowania młodzieży astronomią. Z zasadniczym postulatem zwrócili się dyskutanci do Redakcji Uranii jednomyślnie stwierdzając, że dla przeciętnego amatora wiele artykułów i notatek w piśmie jest zbyt specjalistycznych i trudnych. W ich miejsce czytelnicy chcą widzieć wiedzę połączoną z rozrywką - wiedzę o kosmosie podaną w atrakcyjnej i przystępnej formie. Zebrani na zakończenie wybrali władze Oddziału. Prezesem został wybrany p. Wacław Szymański, a w skład Zarządu weszli: prof. W. Bargiel, p. Z. Piaskowska, p. M. Równiak oraz dr J. Serwin.

A. S.

Urania 3/1963, str. 89-92, Kronika PTMA

Ogólnopolskie seminarium astronomiczne w Toruniu

Współpraca PTMA z Ministerstwem Kultury i Sztuki na polu popularyzacji astronomii w Domach Kultury wkroczyła obecnie w nowy etap. W dniach 2 i 3 grudnia 1962 r. odbyło się w Toruniu seminarium dla instruktorów klubów miłośników astronomii przy Powiatowych Domach Kultury. Seminarium zostało zorganizowane wspólnie przez MKiS oraz PTMA, które były reprezentowane przez dyr. F. Jakubowskiego i prof. dr Eugeniusza Rybkę. W Toruniu spotkali się przedstawiciele dwudziestu Domów Kultury, wyposażonych przez Ministerstwo w sprzęt obserwacyjny. Celem seminarium było wskazanie na możliwości amatorskie w dziedzinie astronomii. Zagadnieniu temu poświęcił swój referat prof. dr E. Rybka, w którego rękach spoczywało merytoryczne kierownictwo seminarium. Omawiając aktualne problemy astronomii podkreślił on istotę amatorskiej działalności i realnie istniejące możliwości uzyskania przez amatorów poważnych wyników w swojej pracy. Historia astronomii zna wiele przykładów dokonywania poważnych odkryć przez astronomów-amatorów. Kluby miłośników astronomii powinny zająć się propagandą tych osiągnięć - powinny być placówkami kształtującymi świadomość współczesnego człowieka.

Seminarium rozpoczęło się od zwiedzenia Obserwatorium UMK w Piwnicach pod Toruniem, udostępnionego dzięki uprzejmości jego dyrektora prof. dr Wilhelminy Iwanowskiej. Oczywistą atrakcją dla wszystkich stal się największy polski teleskop Schmidta o średnicy zwierciadła 90 cm. Szeroką skalę jego możliwości przedstawił dr A. Woszczyk. Zachwyt zwiedzających wzbudziła doskonała automatyka obsługi instrumentu, którą wykonawca - zakłady Zeissa - doprowadziły prawie do perfekcji. Uczestnicy seminarium obejrzeli ponadto słynny astrograf Drapera, którego historię opowiedział dr A. Stawikowski oraz zapoznali się z bogatym wyposażeniem radioastronomicznym przedstawionym przez dra S. Gorgolewskiego. Zwiedzanie uzupełniło zapoznanie się z pracowniami obserwatorium, gdzie dokonuje się opracowań obserwacji fotograficznych i spektroskopowych. Po tym tak bardzo gościnnym przyjęciu , pełni astronomicznych wrażeń, uczestnicy seminarium rozpoczęli w Dzielnicowym Domu Kultury Toruń -Podgórz dwudniowe obrady.

Pierwszy dzień poświęcony był formom działalności popularyzatorskiej klubów. Inaugurujący referat inż. A. Ryb ar ski e g o (Warszawa) miał na celu podanie ogólnych wiadomości o budowie instrumentów astronomicznych oraz wskazanie na amatorskie możliwości w dziedzinie samodzielnego wykonywania instrumentów. Sprawom związanym z wykorzystaniem instrumentów został poświęcony kolejny referat, wygłoszony przez mgra A. Lisickiego (Toruń), który omówił tematykę i metodykę pokazu astronomicznego. O innych formach działalności klubu oraz metodyce działalności i pomocach w pracy instruktora mówił następny referat M. Mazura (Kraków).

Drugi dzień seminarium poświęcony był amatorskim możliwościom w dziedzinie obserwacyjnej astronomii. Po wprowadzającym referacie prof. dra E. Rybki uczestnicy seminarium zapoznali się z metodyką podstawowych obserwacji astronomicznych. W trzech referatach wygłoszonych przez mgra A. Biskupskiego (Łódź), M. Mazura (Kraków) i A. Słowika (Kraków) zostały omówione ogólne zasady prowadzenia obserwacji z szerszym uwzględnieniem obserwacji gwiazd zmiennych i Słońca. Obecnie przy rozszerzonym poważnie zakresie prac astronomicznych współpraca astronomów zawodowych i amatorów jest wręcz konieczna. Już niewielki instrument - poczynając od lornetki - pozwala na prowadzenie obserwacji o realnych wartościach naukowych. Bardzo bogaty program seminarium zakończyła dyskusja na tematy robocze, gdzie przedstawiciele poszczególnych Domów Kultury mówili o swoich osiągnięciach i kłopotach. Dyskusja wykazała, że podjęta akcja jest bardzo celowa. przyczyniając się z jednej strony do szerszej popularyzacji zagadnień kosmicznych, z drugiej rozszerzając zakres działalności Domów Kultury. Przykładem może służyć PDK w Szczecinku, gdzie energia p. Adama G i e dr y s a wspomagana przez miejscowy Wydział Kultury daje w wyniku coraz lepsze rezultaty. Takiej współpracy można życzyć wszystkim nowym placówkom.

Seminarium spełniło swój cel. Na powodzenie tej imprezy złożył się tak wysiłek Ministerstwa Kultury jak i PTMA reprezentowanego przez przedstawicieli 6 Oddziałów. Podkreślić należy szczególną pomoc Oddziału Toruńskiego, z prezesem dr A. Woszczykiem. Oddział ten, pozbawiony lokalu, nie mogąc doczekać się realizacji obietnic ze strony Miejskich Władz, jest mimo to bardzo czynny, a współudział w organizacji Seminarium poważnie przyczynił się do jego powodzenia. Szczególne podziękowania należą się za wspaniałą ekspozycję literatury astronomicznej przygotowaną przez członków Oddziału, uzupełnioną pozycjami ze zbiorów prywatnych, jako że biblioteka Oddziału jest "tymczasowo' złożona w skrzyniach, czekając na obiecany przydział lokalu. Przykro jest, że miasto Kopernika nie potrafi zdobyć się na pomoc dla ludzi, którzy tak czynnie realizują ideę wielkiego polskiego astronoma.

Seminarium rozpoczęło nowy etap współpracy Ministerstwa Kultury i Sztuki i PTMA. Dotychczasowe doświadczenia i wyniki seminarium stanowią materiał do dalszej działalności. Już obecnie można powiedzieć, że Towarzystwo posiada w Ministerstwie wspaniałego partnera w swojej popularyzatorskiej działalności. Jednak powoływane do działania placówki nie mogą być pozostawione samym sobie. Do czasu wykrystalizowania się w nich zwartych kolektywów miłośników astronomii konieczna jest pomoc Towarzystwa, w formie patronatów ze strony najbliższych terenowo Oddziałów. Obecnie wyposażenie instrumentalne posiadają Powiatowe Domy Kultury w Łomży, Biłgoraju, Białej Podlaskiej, Dzierżoniowie, Gdańsku-Oruni, Iławie, Kolbuszowej, Kozienicach, Myślenicach, Oleśnie, Piotrkowie Trybunalskim, Słubicach, Słupsku, Szczecinku, Środzie Wielkopolskiej, Sztumie, Toruniu, Wadowicach, Żaganiu i w Żorach.

A. S.

Urania 4/1963, str. 123, Kronika PTMA

Komunikat dla obserwatorów

Amatorzy obserwacji mogą - również w roku bieżącym - wziąć udział w tradycyjnym turnusie szkoleniowo-obserwacyjnym organizowanym przez Administrację Zarz. Gł. PTMA na Turbaczu w Gorcach. Przewiduje się 2-tyg. turnus dla obserwatorów początkujących w okresie od 29 lipca - 11 sierpnia br. oraz turnus dla obserwatorów zaawansowanych wg skierowań przez Sekcje Obserwacyjne. Orientacyjny koszt pobytu w luksusowym schronisku PTTK wraz z wyżywieniem- wynosi około 600.- zł.

Informacji udziela i zgłoszenia przyjmuje Administracja PTMA Kraków, ul. Solskiego 30/8. Z uwagi na konieczność zarezerwowania miejsc w schronisku - odpowiednio do ilości uczestników - prosimy o nadsyłanie zgłoszeń w terminie do 30 kwietnia br. Ilość miejsc ograniczona.

Urania 5/1963, str. 148, Kronika PTMA

Biuletyn Informacyjny

Administracja Zarz. Gł. PTMA przystąpiła do wydawania stałego "Biuletynu Informacyjnego" przeznaczonego do użytku obserwatorów. Biuletyn oparty głównie na komunikatach Centrali Telegramów Astronomicznych IAU w Kopenhadze - zawiera najnowsze informacje o ciekawych obiektach obserwacyjnych (komety, gwiazdy Nowe itp.), umożliwia podjęcie obserwacji we właściwym momencie. Odbiorcami Biuletynu są aktualnie prowadzący obserwacje członkowie Towarzystwa, wytypowani przez oddziałowe Sekcje Obserwacyjne.

A. S.

Urania 5/1963, str. 148-149, Kronika PTMA

"Ogród kosmiczny" powstaje w Krakowie

Na Walnym Zebraniu krakowskiego Oddziału PTMA w roku 1962 została powołana na wniosek kol. M. Mazura - Komisja organizacyjna Ludowego Obserwatorium i Planetarium w Krakowie. Komisja - pod energicznym przewodnictwem kol. inż. St. Lubertowicza - po szczegółowym przeanalizowaniu szeregu możliwości lokalizacyjnych, uznała za najbardziej odpowiednie dla przyszłego obiektu, wzgórze na Krzemionkach z poaustriackim fortem o kubaturze ca 4.000 m3 (30 izb).
Wobec przychylnego stanowiska władz administracyjnych, konserwatorskich i urbanistycznych - Komisja prowadzi obecnie prace przygotowawcze do przejęcia i odpowiedniej adaptacji obiektu. Akcja oparta będzie całkowicie na funduszach pozabudżetowych; w znacznym stopniu na działalności społecznej . M.in. Politechnika Krakowska wykonała już w czynie społecznym inwentaryzację fortu wraz z otoczeniem i przystępuje do opracowania dokumentacji. Konserwator miejski zapewnił znaczne fundusze w ramach zagospodarowywania obiektów uznanych za zabytki architektury.Równocześnie Oddział PTMA prowadzi tam systematyczne obserwacje nieba (M. Mazur i A. Słowik) celem zbadania warunków obserwacyjnych, które okazują się nadspodziewanie dobre dzięki położeniu fortu na południowym brzegu miasta, wysoko nad światłami i dymami miejskimi oraz oparami Wisły. Z tego powodu oraz dla celów propagandowych, Oddział organizuje już na Krzemionkach publiczne pokazy nieba, jako zaczątek pracy przyszłego "Ogrodu kosmicznego", w skład którego wejdzie obserwatorium, małe planetarium, siedziba PTMA i PTAstronautycznego, pracownie naukowo-dydaktyczne, "ogródki" tematyczne z odpowiednimi modelami itp.

(M. M.)