Tekst źródłowy strony 1995

== Urania, 3/1995, str. 91, Kronika PTMA - Wspomnienie o śp. Krzysztofie Olechu (1946-1994)==
Krzysztof Olech urodził się tuż po wojnie, 24 września 1946 roku w Tczewie. Studiował na Uniwersytecie Gdańskim matematykę, ale zawsze żywo interesował się astronomią. Był członkiem gdańskiego oddziału PTMA i bakcylem astronomicznym zaraził swojego syna Arkadiusza (Czytelnicy dobrze go znają jako aktywnego „uranijnego” autora). Pana Olecha poznałam w 1989 r. na zakończeniu obozu dla miłośników astronomii we Fromborku. W spożywczych sklepach był wtedy tylko ocet i mąka, dorastająca młodzież dostawała w obozowej stołówce czarny salceson z białymi latami tłuszczu pieszczotliwie nazywany „lastriko”. Sądzę, że uczestnicy obozu często bywali głodni. Na zakończenie
kilkoro rodziców przyjechało po swoje dzieci — pamiętam tylko jednego.<br>
Pan Olech przyjechał nyską, w której przywiózł mnóstwo... chleba, kiełbasy i oranżady.<br>
Starczyło dla całego obozu na pożegnalne ognisko, które paliło się do rana, a bractwo nadrabiało zaległości wyżywieniowe.<br>
Sympatyczny był nie tylko fakt zafundowania nam „pożegnalnej kolacji”, ale naturalność z jaką to wszystko się odbyło i wyczucie, że akurat chleb i kiełbasa a nie np. lody z kremem były dzieciakom wtedy potrzebne. Myślę, że ten właśnie gest dobrze charakteryzuje postać Krzysztofa Olecha - gdy mógł pomóc robił to chętnie i bez fanfar (np. pomagał finansowo Sekcji Obserwacji Komet, w trudnych czasach wspomógł wydawanie Uranii). Tak właśnie się dzieje w dobrze rozumiejącej się rodzinie.<br>
I dlatego właśnie, gdy dowiedziałam się, że zmarł poczułam się jak po stracie kogoś autentycznie bliskiego. Od lat wiedział, że jest ciężko chory, ale wydawało się, że nauczył się z tym żyć i nie zagraża mu bezpośrednio
niebezpieczeństwo. Okazało się jednak inaczej - Krzysztof Olech zmarł nagle 1 września 1994 r. Gdy więc mówi się, że miłośnicy astronomii stanowią jedną wielką rodzinę, coraz częściej się przekonuję, że nie jest to stwierdzenie gołosłowne.<br>
Magdalena Sroczyńska-Kożuchowska

== Urania, 5/1995, str. 154-155, Kronika PTMA - Luneta ks Mettlera w Potarzycy==
Z okazji 75 lecia działalności Polskiego Towarzystwa Miłośników Astronomii warto przypomnieć historię niektórych instrumentów astronomicznych zbudowanych w pierwszym okresie istnienia towarzystwa, a działających do dnia dzisiejszego. Należy do nich luneta pochodząca z amatorskiego obserwatorium astronomicznego w Częstochowie założonego w 1929 r. przez ks. kanonika Bonawenturę Mettlera, ucznia francuskiego astronoma Camilla Flammariona. Ks. Bonawentura Mettler i major Wincenty Skrzywan wyposażyli obserwatorium w przyrządy obserwacyjne.<br>
Wśród nich znalazła się amatorska luneta z obiektywem Zeissa o średnicy 11 cm i ogniskowej 204 cm. Obiektyw złożony jest z dwóch soczewek oddzielonych warstwą powietrza i oprawionych w mosiężny gwintowany z jednej strony pierścień.<br>
Na jego obudowie wybiły jest napis Carl-Zeiss Jena Nr 12081A f = 204 cm. W bardzo dobrym stanie zachowane zostały zewnętrzne powierzchnie soczewek. Drobne porysowania widać tylko pod powiększeniem. Tubus lunety oraz jej montaż
paralaktyczny wykonane są z mosiądzu. Na brzegu dolnej części montażu znajduje się ozdobnie wygrawerowany napis „Majora W. S. Skrzywana”. Ruch lunety w rektascensji równoważony jest przez ciężką 12 kilogramową przeciwwagę o średnicy 32 cm i grubości 2.5 cm. Gwint umożliwia płynną zmianę jej położenia. Oś deklinacyjna wyposażona jest w blokadę, a jej dwa długie pokrętła wyprowadzone są obok okularu. Oś godzinna posiada koło ślimakowe, z którym współpracuje ruchomy ślimak. Można go podnosić i opuszczać, co powoduje unieruchomienie lunety.<br>
Luneta zaopatrzona jest też w mały szukacz o średnicy 4 cm i ogniskowej 20 cm dający powiększenie 10 razy. W całości jest to instrument bardzo ciężki i dzięki temu stabilny, nie poddający się większym powiewom wiatru lub innym drganiom.<br>
Luneta była wykorzystywana w Obserwatorium Astronomicznym w Częstochowie od 1929 r. W sierpniu 1993 r. ZG Polskiego Towarzystwa Miłośników Astronomii przekazał ją dla pierwszego planetarium zbudowanego w szkole podstawowej
w Potarzycy k. Jarocina (Poznański Oddział PTMA).<br>
Chciałbym szczególnie podziękować Panu doktorowi Henrykowi Brancewiczowi, sekretarzowi ZG PTMA za przekazanie nam tego cennego dla nas instrumentu astronomicznego.<br>
Dzięki tej lunecie uczniowie mojej szkoły oraz wiele osób zainteresowanych astronomią mają okazję zachwycać się pięknem otaczającego nas wszechświata. W roku szkolnym 94/95 Wojewódzki Ośrodek Metodyczny w Kaliszu zorganizował w planetarium w Potarzycy cykl obserwacji astronomicznych dla nauczycieli fizyki z wykorzystaniem tej lunety.<br>
Do obserwacji wykorzystuję mikroskopowe okulary Huygensa. Przy zastosowaniu okularu 5x powiększenie kątowe lunety wynosi ok. 40 x, a przy zastosowaniu okularu 15 x powiększenie wzrasta dook. 127 x. Telekonwerter fotograficzny 2x umieszczony przed okularem 15 x pozwala uzyskać powiększenie do 254x.<br>
Luneta nadaje się również do fotografowania. Wyciąg okularowy posiada gwint 42/1 umożliwiający przykręcenie aparatu fotograficznego.<br>
Andrzej Owczarek