Sekcja historyczna

Sekcja Historyczna Polskiego Towarzystwa Miłośników Astronomii

Sekcja powstała w 1979 roku i prowadzona była przez Przemysława Rybkę, syna wybitnego astronoma prof. Eugeniusza Rybki (1898-1988) znanego polskim miłośnikom astronomii. W początkowym okresie sekcja skupiała nieco ponad 20 członków. Niestety nie zachowało się jakakolwiek archiwum dokumentów zebranych przez sekcje i wraz z śmiercią Przemysława Rybki w dniu 5 kwietnia 1986, sekcja zaprzestała działalności.

W międzyczasie wiadomo że: "W dniach 15 i 16 listopada 1980 r. odbyło się w Krakowie I Seminarium Sekcji, w którym uczestniczyło 11 członków. W Seminarium wziął też udział prof. Eugeniusz Rybka oraz prezes Zarządu Głównego PTMA Maciej Mazur. Seminarium miało charakter roboczy i odbywało się wyłącznie w szczupłym gronie członków Sekcji. Pierwsza jego część odbyła się w sobotę 15 listopada w lokalu Zarządu Głównego PTMA. Wypełnił ją referat prof. Eugeniusza Rybki pt. „Jak doszło do założenia Obserwatorium Astronomicznego w Krakowie”. Prelegent przedstawił w nim dzieje zabiegów o założenie tej placówki naukowej. Następnie uczestnicy Seminarium udali się do Collegium Maius, gdzie zwiedzili Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego zawierające również dawne instrumenty astronomiczne. Po obiedzie nastąpił wyjazd do nowego Obserwatorium Astronomicznego na Forcie Skała. Po jego zwiedzeniu w tamtejszej sali wykładowej kontynuowano prace Seminarium. Na wstępie autor tej notatki wygłosił referat pt. „Najstarsze obserwatorium astronomiczne Europy” a następnie mgr Barbara Falkiewicz wystąpiła z referatem pt. „Astroarcheologiczne badania obserwatoriów dawnych Indian Ameryki Północnej”. 16 listopada po zwiedzeniu starego Obserwatorium Astronomicznego przy ul. Kopernika uczestnicy Seminarium ponownie zebrali się w lokalu Zarządu Głównego PTMA. Tę sesję otworzył referat prof. Romana Janiczka pt. „Cykle — kalendarze” poświęcony podstawom kalendarzowej rachuby czasu. Następnie mgr Barbara Falkiewicz wygłosiła referat pt. „Obserwatorium Sawai Dżai Singha II w Dżajpurze”. Były to ilustrowane przezroczami wrażenia ze zwiedzania tego XVIII-wiecznego indyjskiego obiektu astronomicznego. Z kolei mgr Edith Jurkiewicz-Pilska wygłosiła referat pt. „Astrolabium płaskie i jego historia”. Prelegentka nie ograniczyła się do samych dziejów tego Przyrządu, ale też wskazała na jego przydatność dla miłośnika astronomii. Na szczególną wzmiankę zasługuje referat Jana Masłyka pt. „Adam Ostaszewski — miłośnik astronomii ze Wzdowa” dotyczący nieznanego do tej pory astronoma-amatora z ziemi rzeszowskiej, a powstały w wyniku własnych poszukiwań prelegenta w terenie. Następnie doc. Andrzej Lisicki omówił pokrótce przygotowania do obchodów 300-lecia śmierci Heweliusza. Na koniec w dyskusji omówiono styl pracy członków Sekcji oraz dezyderaty. Między innymi podkreślono znaczenie poszukiwania nowych materiałów dotyczących najnowszej historii astronomii polskiej choćby przez dotarcie do osób, które mogłyby podzielić się wspomnieniami. Z uwagi na to, że nie wszystkie może materiały dałoby się opublikować, postulowano założenie w Zarządzie Głównym archiwum historycznego. Wysunięto też propozycję uczczenia pamięci Antoniego Wilka, znanego z odkryć komet, tablicą pamiątkową na domu, w którym mieszkał."
Urania 5/1981, str. 155-156

6 maja 2014 roku, zostaje założona strona sekcji pod adresem www.historia.ptma.pl, która staje się główną bazą informacji, z których może korzystać każdy zainteresowany. Przez szereg miesięcy zostają uzupełniane dane i stworzona została w pełni funkcjonalna strona internetowa z obszerną bazą i wyszukiwarką. 17 września 2016 r. w Krakowie odbyło się ósme zebranie Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Miłośników Astronomii, w trakcie którego reaktywowana została oficjalnie Sekcja Historyczna PTMA, której koordynatorem został Marek Substyk a współpracownikami Agnieszka Nowak i Marek Zawilski. Głównym jej zadaniem jest zebranie wszelkich materiałów historycznych związanych z Towarzystwem, ich katalogowanie i digitalizacją.