1929

Urania 2/1929, str. 17-18, Obserwatorjum Polskiego Tow. Przyjaciół Astronomji.

Wskutek wytrwałych starań Zarządu Tow. budowa Obserwatorjum, rozpoczęta jeszcze w r 1925 i przerwana z powodu braku funduszów, została wreszcie pomyślnie załatwiona. W Obserwatorjum rozpoczęto już pokazy nieba dla członków Tow. i publiczności. Obserwatorjum znajduje się na miejscu dawniejszej Dostrzegalni, w przebudowanym częściowo gmachu Państwowej Szkoły Średniej Technicznej Kolejowej na V-em piętrze, przy ul. Chmielnej Nr 88.
Dzięki uprzejmości dyr. tej szkoły p. inż . W. Gniazdowskiego i ś. p. K. Malanowicza, jeszcze w r. 1921 udało się uzyskać w tej szkole, na poddaszu niewielki pokoik, mieszczący bibljotekę Tow., a wyżej małą, czworokątną murowaną nadbudówkę z 4-ma oknami. do której prowadziły z bibljoteki wąskie, drewniane schody. W nadbudówce znajdowała się luneta Bardou, o średnicy objektywu 108 mm. nabyta z pomocą darowizn i zwrotnych udziałów członków Towarzystwa.
W ciągu 3-letniej działalności dawniejszej Dostrzegalni aż do czasu zamknięcia w r. 1925 z powodu przebudowy gmachu szkoły, przez lunetę obserwowało około 3000 osób.
Pomimo trudnych ówczesnych warunków pracy, gdyż były to czasy dewaluacji naszego pieniądza, Dostrzegalnia Tow. zawsze była czynna, zawsze otwarta dla miłośników cudów nieba gwiaździstego. Pracowało się z nadzieją, że nadejdą lepsze czasy, że byle tylko wytrwać na stanowisku i nie poddać się zniechęceniu, to praca nie pójdzie na marne i wyda plon obfity.
I nie zawiedli się w swych nadziejach ci, którzy pracowali. W roku 1925 rozpoczęto przebudowę gmachu szkoły, i w związku z tern wyłoniła się myśl, czy nie udałoby się wybudować już nie Dostrzegalni, lecz Obserwatorjum. Przy gorącem poparciu ze strony Dyr. szkoły p. inż. W. Gniazdowskiego i zainteresowaniu się tą sprawą przez p. inż. Gaja ustalono plan przyszłego Obserwatorjum.
Obserwatorjum, jak zapewniano, miało być ukończone jeszcze w r. 1926. Niestety, obniżenie się wartości złotego przerwało pracę nad przebudową gmachu szkolnego, a tem samem i Obserwatorjum.
Nastała długotrwała przerwa, ciągnąca się aż do roku ubiegłego. Dopiero w r. 1928, po uzyskaniu przez szkołę kredytów, a przez Zarząd Tow. zapomogi z Wydziału Kultury i Oświaty Magistratu Warszawy w kwocie 1500 zł. i przy łaskawej pomocy p. St. Lecha, kierownika warsztatów mechanicznych szkoły, przystąpiono do ukończenia budowy Obserwatorjum.
Najtrudniejszem zadaniem było uruchomienie stożkowej kopuły Obserwatorjum, zbudowanej z prętów żelaznych, pokrytych blachą. Zadanie to było niełatwe, gdyż firma, która wykonała kopułę, nie przewidziała pewnych niedokładności, połączonych z takiego rodzaju budową. Po zastosowaniu jednakże przez p. St. Lecha odpowiedniego urządzenia udało się wreszcie uruchomić kopułę.
Obecnie trwają jeszcze dodatkowe prace przy urządzaniu Obserwatorjum.
Lokal Tow. składa się z dużego, ogrzewanego pokoju, mieszczącego siedzibę i bibljotekę Tow., oraz z Obserwatorjum, położonego wyżej, posiadającą obracającą się stożkową kopułę z dwiema przeciwległemi otwierającemi się lukami. Pod kopułą, na podstawie z mocnych prętów żelaznych izolowanej od podłogi, mieści się paralaktycznie ustawiony 108 mm. refraktor.
Przez uzyskanie stałej siedziby i Obserwatorjum, Zarząd Tow. pozbył się najpoważniejszej troski. Brak lokalu był główną przeszkodą w rozwoju Tow.
Tak pomyślne załatwienie tej zasadniczej kwestji ułatwi ogromnie popularyzacyjną i organizacyjną pracę Zarządowi, a jednocześnie będzie zachętą do dalszych, coraz szerszych i poważniejszych poczynań, w myśl dewizy: "Ad augusta per angusta".

Urania 2/1929, str. 25, Kronika P. T. P. A. - Nowi członkowie, przyjęci w grudniu 1928 r.

Jako członkowie rzeczywiści T. M. A. przyjęte zostały w grudniu r. 1928 następujące osoby:
Balcer Witold - przemysłowiec i kapitan rezerwy.
Dornański Władysław - delegat N. I. K.
Grabowska Leokadja - kosmetyczka.
Grynberg Helena - buchalterka.
Iwanowski Jerzy - student.
Kuczyńska Helena - masażystka.
Kuzior Stanisław - magister prawa, adwokat.
Lisiecki Zygmunt - słuchacz seminarjum Nauczycielskiego.
Mielnikow Jan - student Uniw. Warsz.
Tomasini Marjan - adwokat.

Urania 2/1929, str. 25-32, Statut Polskiego Towarzystwa Przyjaciół Astronomji.

ROZDZIAŁ I.
Nazwa Towarzystwa, teren działalności i siedziba Władz Centralnych.
§ l. Stowarzyszenie, utworzone na mocy niniejszego statutu, nosi nazwę: "Polskie Towarzystwo Przyjaciół Astronomji".
§ 2. P. T. P. A. rozciąga swą działalność na całą Rzeczpospolitą Polską z zachowani.em dzielnicowych praw i przepisów o stowarzyszeniach.
§ 3. Siedzibą Władz Centralnych P. T. P. A. jest miasto st. Warszawa.
§ 4. P. T. P. A. posiada 2 rodzaje pieczęci: pieczęć Zarządu Centralnego okrągłą oraz pieczęcie Oddziałów Miejscowych. Na pieczęciach Oddziałów winien być umieszczony przymiotnik, utworzony od nazwy miejscowości, w której znajduje się siedziba Oddziału. (Np. "Oddział Częstochowski Polskiego Towarzystwa Przyjaciół Astronomji").

ROZDZIAŁ II.
Protektorat naukowy. § 5. W dziedzinie fachowo - naukowej protektorat nad Towarzystwem piastuje Obserwatorjum Uniwersytetu Warszawskiego. (Patrz § 74).

ROZDZIAŁ III.
Cele Towarzystwa.
§ 6. Towarzystwo ma na celu:
a) zjednoczenie osób, pracujących na polu astronomji i nauk pokrewnych, oraz - interesujących się temi dziedzinami wiedzy;
b) zaznajamianie Członków Towarzystwa z najnowszemi postępami wiedzy astronomicznej i nauk pokrewnych oraz pobudzanie do badań własnych;
c) ułatwianie i popieranie prac Członków Towarzystwa;
d) udzielanie pomocy technicznej szkołom średnim w nauczaniu astronomji i popularyzacja wiedzy astronomicznej wśród społeczeństwa, a w szczególności wśród młodzieży.
§ 7. Dla osiągnięcia tych celów Towarzystwo, z zachowaniem obowiązujących przepisów:
a) urządza zebrania dyskusyjne, odczyty i wykłady (płatne i bezpłatne);
b) wydaje pisma, broszury i książki!.
c) organizuje obserwatorja astronomiczne i bibljoteki;
d) udziela informacyj w zakresie astronomji;
e) nawiązuje kontakt z podobnemi stowarzyszeniami oraz obserwatorjami w kraju i zagranicą.

ROZDZIAŁ IV.
Charakter Towarzystwa.
§ 8. Towarzystwo jest osobą prawną, może posiadać wszelki majątek ruchomy i nieruchomy, nabywać go i zbywać, zawierać dla celów, określonych statutem, wszelkie umowy i akta hipoteczne, przyjmować i czynić zapisy i darowizny, występować i odpowiadać sądownie.
§ 9. Działalność P. T. P. A. rozciąga się na całą Rzeczpospolitą Polską z prawem tworzenia Oddziałów Miejscowych, pod warunkiem zastosowania się do miejscowych praw i przepisów o stowarzyszeniach.

ROZDZIAŁ V.
Organizacja Towarzystwa.
§ 10. Realizacja celów statutowych Towarzystwa należy do Oddziałów Miejscowych i ich władz. Oddziały Miejscowe są w pracy swej samodzielne w ramach, określonych niniejszym statutem.
§ 11. Do kompetencji Zarządu Centralnego należy ogólnie koordynacja działalności poszczególnych Oddziałów Miejscowych, reprezentacja Towarzystwa, inicjatywa w zakładaniu Oddziałów, udzielanie im pomocy naukowej i materjalnej, wydawanie publikacyj Towarzystwa, tudzież ten zakres działania, który statut niniejszy wyraźnie zalicza do kompetencji poszczególnych Organów Towarzystwa.
§ 12. Oddziały Miejscowe mogą powstać z inicjatywy własnej tudzież z inicjatywy Zarządu Centralnego.
§ 13. Oddział Miejscowy musi się składać przynajmniej z 10 członków zwyczajnych.
§ 14. Osoby, organizujące Oddział Miejscowy, po uprzedniem porozumieniu się z Zarządem Centralnym, zwołują Zebranie organizacyjne, które wybiera tymczasowy Zarząd i Komisję Rewizyjną, a Zarząd Tymczasowy przesyła odnośny protokół Zarządowi Centralnemu dla zatwierdzenia i zarejestrowania. Na Zebranie organizacyjne musi być zaproszony delegat Zarządu Centralnego.
§ 15. Oddział Miejscowy rozpoczyna swą działalność natychmiast po wybraniu Zarządu Tymczasowego i przesłaniu zaakceptowanego przez delegata Centralnego Zarządu protokółu Zebrania organizacyjnego do Zarządu Centralnego.
§ 16. W razie powstania Oddziału Miejscowego z inicjatywy Zarządu Centralnego, organizacją zajmuje się jego delegat.
§ 17. Władzami Miejscowemi są:
a) Walne Zebranie;
b) Zarząd Miejscowy;
c) Komisja Rewizyjna.
§ 18. Walne Zebrania bywają zwyczajne i nadzwyczajne.
§ 19. Zwyczajne Walne Zebrania odbywają się z reguły dwa razy do roku: przy końcu roku sprawozdawczego, n~e wcześniej, niż w listopadzie, oraz drugi raz - w pierwszej połowie czerwca.
§ 20. Rok sprawozdawczy P. T. P. A. liczy się od l stycznia do 31 grudnia każdego roku.
§ 21. Walne Zebranie jest zwoływane przez Zarząd:
l) corocznie przy końcu roku sprawozdawczego celem złożenia sprawozdania z działalności P. T. P. A. oraz przeprowadzenia wyborów do Władz Towarzystwa,
2) w wypadkach szczególnie ważnych, gdy Zarząd nie przyjmuje na siebie odpowiedzialności,
3) na pisemne żądanie 1/4 części członków lub Komisji Rewizyjnej, nie później niż w dwa tygodnie od daty otrzymania zawiadomienia.
§ 22. Do kompetencji i obowiązków Walnego Zebrania należy:
a) wybór prezesa, członków Zarządu i Komisji Rewizyjnej,
b) zatwierdzenie sprawozdania rocznego z czynności Oddziału i bilansu za rok ubiegły, oraz sprawozdania Komisji Rewizyjnej,
c) ustalenie podstaw budżetu na rok następny,
d) interpretacja poszczególnych punktów statutu i wprowadzanie nowych zmian i uzupełnień w nim,
e) decyzja w ważniejszych sprawach majątkowych Oddziału,
f) sprawy, za które Zarząd nie bierze na siebie odpowiedzialności,
g) powzięcie uchwały co do ewentualnego rozwiązania Oddziału i sposobów jego likwidacji.
§ 23. Walne Zebranie w czerwcu nosi charakter naukowo - popularyzacyjny i program jego każdorazowo ustala Zarząd Miejscowy.
§ 24. Nadzwyczajne Walne Zebranie jest zwoływane przez Zarząd z własnej inicjatywy, na żądanie Komisji Rewizyjnej, z polecenia Zarządu Centralnego lub na pisemne żądanie jednej czwartej części członków zwyczajnych.
§ 25. Uchwały Walnych Zebrań, zwołanych w 1-ym terminie są prawomocne przy obecności l /5 wszystkich członków rzeczywistych, przyczem każdy członek, obecny na zebraniu, może mieć pisemne pełnomocnictwa członków nieobecnych, które przedstawia Przewodniczącemu Walnego Zebrania. W razie nieprzybycia wymagalnej liczby członków, Walne Zebranie odbywa się w drugim terminie najpóźniej w 2 tygodnie po pierwszym terminie, przyczem uchwały jego w tym wypadku są prawomocne bez względu na ilość reprezentowanych głosów. § 26. Wszelkie uchwały Zarządu i Walnych Zebrań zapadają zwykłą większością głosów, z wyjątkiem uchwał, dotyczących zmian statutu oraz rozwiązania Oddziału, które wymagają większości % głosów obecnych, oraz w wypadku, przewidzianym w § 5.7 niniejszego statutu. § 27. Zarząd Miejscowy jest organem wykonawczym Oddziału, a do zakresu jego działania należą czynności, obejmujące całokształt agend Oddziału, o ile statut wyraźnie nie postanawia inaczej
§ 28. W skład Zarządu Miejscowego wchodzą: prezes, vice - prezes, sekretarz, skarbnik, bibljotekarz, wszyscy przewodniczący poszczególnych Sekcyj wraz z kierownikiem Koła Młodzieży, oraz ostatni poprzedni prezes Oddziału. W razie potrzeby Zarządowi przysługuje prawo kooptacji nowych członków Zarządu.
§ 29. Zarząd jest odpowiedzialny wobec Walnego Zebrania.
§ 30. Kierownik dostrzegalni może być osobą z poza członków Zarządu, lecz w takim razie - osobą, stale mianowaną przez Zarząd na warunkach określonych szczegółowo w umowie. Kandydat musi się wykazać opinją fachową dyrektora Obserwatorjum Astronomicznego Uniwersytetu Warszawskiego. (Patrz § 32}.
§ 31. Członkowie Zarządu oraz przewodniczący Sekcyj są wybierani z pośród członków, zamieszkałych w miejscu siedziby Towarzystwa lub Oddziału Miejscowego, na przeciąg jednego roku. Ustępujący członkowie mogą być wybierani ponownie.
§ 32. Wszystkie godności w P. T. P. A. są honorowe. W razie potrzeby. Zarząd ma prawo angażowania pracowników płatnych.
§ 33. Wybory do Władz Oddziału odbywają się na dorocznem Walnem Zebraniu drogą tajnego głosowania kartkami. Przynajmniej na tydzień przed Zebraniem wszyscy członkowie otrzymują oficjalną listę kandydatów, proponowaną przez ustępujący Zarząd. Każdy członek może wykreślić a wzamian za to wpisać nowe proponowane przez siebie kandydatury. Walne Zebranie wybiera najpierw prezesa, a następnie wszystkich pozostałych członków Zarządu razem. Nadto Walne Zebranie wybiera trzech zastępców, którzy wchodzą w skład Zarządu na wypadek ustąpienia któregokolwiek z członków Zarządu, oraz trzech członków Komisji Rewizyjnej. Analogicznie odbywają się wybory Władz Centralnych na Zebraniu Delegatów.
§ 34. Członkowie Towarzystwa zamiejscowi, nie mogący przybyć na Walne Zebranie (podobnież - na Zebranie Delegatów}, mogą przesłać swoje głosy wyborcze na ręce sekretarza w kopercie zamkniętej, zaopatrzonej w podpis autentyczny członka, którą sekretarz, nie otwierając, wręcza skrutatorom. W chwili głosowania skrutatorawie otwierają koperty i, nie czytając treści listu wrzucają go do urny.
§ 35. Wszelkie akty urzędowe w stosunkach zewnętrznych podpisuje prezes lub jego zastępca i sekretarz. Korespondencję wewnętrzną podpisywać może jedynie sekretarz. Czeki i kwity muszą być podpisane przez prezesa ( ew. jego zastępcę}, sekretarza i skarbnika.
§ 36. Posiedzenia Zarządu odbywają się z reguły dwa razy na miesiąc.
§ 37. Do prawomocności uchwał Zarządu wymagalna jest obecność 2/3 ilości członków Zarządu.
§ 38. Zarząd układa specjalne regulaminy dla Komisyj i agend Oddziału celem prawidłowego prowadzenia spraw P. T. P. A.
§ 39. Posiedzenia dyskusyjne odbywają się przynajmniej raz na miesiąc (z wyjątkiem miesięcy letnich) i są poświęcone referowaniu i omawianiu zagadnień naukowych oraz bieżących spraw, Oddziału Towarzystwa. Wszelkie dyskusje na tle politycznem i religijnem oraz na tematy obce zadaniom Towarzystwa są w łonie P. T. P. A. niedopuszaczalne.
§ 40. Organami centralnemi P. T. P. A. są: Zebranie Delegatów, Zarząd Centralny i Główna Komisja Rewizyjna.
§ 41. Zebranie Delegatów składa się z: l) członków Zarządu Centralnego, 2) delegatów Oddziałów Miejscowych, wybranych na Zwyczajnem Walnem Zebraniu Oddziału przy końcu roku, w ilości najwyżej jeden delegat na dziesięciu członków zwyczajnych danego Oddziału Miejscowego. Delegatem może być również członek honorowy i dożywotni. Prezesi Oddziałów Miejscowych są z urzędu delegatami. W razie niemożności wysłania delegata, Zarząd Miejscowy przesyła swe sprawozdanie i wnioski pisemnie Zarządowi Centralnemu, a ten musi je umieścić w programie zebrania Delegatów.
§ 42. Zebranie Delegatów może być zwyczajne i nadzwyczajne.
§ 43. Zwyczajne Zebranie Delegatów odbywa się z reguły w grudniu lub styczniu, w każdym razie po otrzymaniu przez Zarząd Centralny sprawozdania z odbycia Walnych Zebrań Miejscowych. Zarząd Centralny ma prawo zwołać Zebranie Delegatów również i w tym wypadku, gdy jakikolwiek Oddział Miejscowy, w terminie dwutygodniowym od dnia otrzymania wezwania Zarządu Centralnego, nie odbył Walnego Zebrania.
§ 44. Zwyczajne Zebranie Delegatów jest zwoływane przez Zarząd Centralny.
§ 45. Nadzwyczajne Zebranie Delegatów jest zwoływane: z inicjatywy Zarządu Centralnego, na żądanie Głównej Komisji Rewizyjnej i na żądanie Oddziału Miejscowego, wyrażone przez Nadzwyczajne Walne Zebranie.
§ 46. Do kompetencji Zwyczajnego Zebrania Delegatów należy:
a) wybór prezesa, członków Zarządu Centralnego i Głównej Komisji Rewizyjnej,
b) zatwierdzenie sprawozdania rocznego z czynności Towarzystwa, bilansu za rok ubiegły oraz - sprawozdania Głównej Komisji Rewizyjnej,
c) ustalenie podstaw budżetu na rok następny,
d) interpretacja poszczególnych postanowi·eń statutu, tudzież jego zmiany uzupełnienia,
e) sprawy, za które Zarząd Centralny nie bierze na siebie odpowiedzialności,
f) sprawy, przedstawione przez Zarząd i Walne Zebrania Miejscowe,
g) rozwiązanie Towarzystwa lub jednego z Oddziałów Miejscowych i likwidacja odnośnego majątku.
§ 47. Zarząd Centralny składa się z prezesa, vice - prezesa, sekretarza, srarbnika i redaktora. W razie potrzeby Zebranie Delegatów może powiększać Zarząd o dalszych członków. Zarząd Centralny jest odpowiedzialny wobec Zebrania Delegatów. Zakres działania Zarządu Centralnego jest analogiczny w stosunku do P. T. P. A., jak Zarządów Miejscowych - do Odziałów. (Patrz § 27). § 48. Członkowie Zarządu Centralnego, z wyjątkiem prezesa, mogą być członkami Zarządu Oddziału Miejscowego.
§ 49. Komisje Rewizyjne - Główna 1 Miejscowa:
a) prowadzą kontrolę i rewizję majątku, ksiąg, dokumentów i kasy właściwej organizacji, w każdym czasie z własnej inicjatywy oraz na żądanie odnośnych Zarządów;
b) sprawdzają roczny bilans i sprawozdanie oraz składają na Walnem Zebraniu lub Zebraniu Delegatów sprawozdanie ze swej czynności za rok ubiegły;
c) składają wnioski na Walnych Zebraniach i Zebraniach Delegatów co do udzielenia absolutorjrum Zarządowi;
d) w razie uznania za konieczne, żądają zwołania Nadzwyczajnego Walnego Zebrania lub Zebrania Delegatów.
§ 50. Komisja Rewizyjna Główna i Miejscowe - składają się z: prezesa, jego zastępcy i dwóch członków.
§ 51. Członek Zarządu nie może być członkiem Komisji Rewizyjnej.
§ 52. Wszystkie uchwały na Walnych Zebraniach i Zebraniach Delegatów zapadają zwykłą większością głosów. Uchwała o likwidacji Towarzystwa (nie pojedyńczego Oddziału Miejscowego) musi być zadecydowaną przez dwa po sobie następujące Zwyczajne lub Nadzwyczajne Zebrania Delegatów większością trzech czwartych głosów obecnych Delegatów.
§ 53. Uchwały Zarządów zapadają zwykłą większością głosów, o ile statut wyraźnie nie postanawia inaczej.
§ 54. Wszystkie wybory do Władz Towarzystwa zapadają zwykłą większością głosów i są tajne, o ile nie zostały przeprowadzone jednomyślnie przez aklamację.

ROZDZIAŁ VI.
Członkowie Stowarzyszenia, ich prawa i obowiązki.
§ 55. Członkiem P. T. P. A. może być:
a) każda pełnoletnia osoba fizyczna, przyjęta w poczet członków Oddziału Miejscowego. Słuchacze szkół - akademickich uważani są za osoby pełnoletnie;
b) osoba prawna, uznana za taką na terytorjum Rzeczypospolitej Polskiej, przyjęta w poczet członków Oddziału Miejscowego;
c) osoby niepełnoletnie powyżej lat 12 wieku mogą korzystać z urządzeń Towarzystwa za zgodą rodziców i ewentualnie - Szkoły, na zasadach, ustalonych przez Zarząd Centralny.
§ 56. Członkowie P. T. P. A. dzielą się na członków: a) założycieli, b) rzeczywistych, c) popierających, d) dożywotnich, e) honorowych f) uczestników Koła Młodzieży.
§ 57. Przyjęcie członka następuje na podstawie deklaracji, podpisanej przez niego i dwóch - członków rzeczywistych. O przyjęciu osób pełnoletnich decyduje Zarząd Miejscowy. Oficerowie służby czynnej balotowaniu nie podlegają. Odmowy przyjęcia kandydata Zarząd nie motywuje.
§ 58. Członkiem rzeczywistym jest osoba fizyczna, pełnoletnia, przyjęta przez Zarząd Oddziału Miejscowego, opłacająca normalne wpisowe i składki roczne, płatne w ratach kwartalnych. Wysokość wpisowego wynosi nie wyżej 5 złotych i składki rocznej - nie wyżej 20 złotych.
§ 59. Członkiem popierającym jest osoba prawna lub fizyczna, przyjęta przez Zarząd Oddziału Miejscowego, a wpłacająca oprócz normalnego wpisowego kładkę w wysokości poczwórnej składki członka rzeczywistego. § 60. Członkiem dożywotnim może zostać każdy, przyjęty przez Zarząd Oddziału Miejscowego, o ile wpłaci jednorazowo sumę, równą dwudziestokrotnej składce członka rzeczywistego, przyczem zwolniony zostaje od składek rocznych i wpisowego.
§ 61. Godność członków założycieli P. T. P. A. posiadają:
a) pierwsi Założyciele Towarzystwa Miłośników Astronomji w Warszawie,
b) wszyscy poprzedni prezesi tegoż Towarzystwa,
c) wszyscy prezesi Zarządu Centralnego P. T. P. A.,
d) osoby, którym Zebrania Delegatów nada tę godność.
§ 62. Tytuł członka honorowego nadaje Zebranie Delegatów na wniosek Zarządu Centralnego osobom, specjalnie zasłużonym w nauce astronomji lub w prowadzeniu i organizacji Towarzystwa.
§ 63. Członkowie założyciele i honorowi są zwolnieni od opłacania wpisowego i składek.
§ 64. Koła Młodzieży organizuje Zarząd Miejscowy, ustalając zasady organizacji samodzielnie. Uczestnicy Koła Młodzieży wpłacają pełne wpisowe i połowę składki rocznej członka rzeczywistego. Zarząd Miejscowy może sprawę składki zadecydować odmiennie w każdym poszczególnym wypadku, w porozumieniu z Dyrekcjami Szkół średnich i Zarządem Centralnym.
§ 65. Zarząd Centralny ma prawo nadawania godności Członka Korespondenta instytucjom i osobom, zajmującym się astronomją lub naukami pokrewnemi i utrzymującym kontakt z P. T. P. A. Członkowie Korespondenci, za każdorazowem upoważnieniem, reprezentują P. T. P. A. wobec zamiejscowych osób, instytucyj i stowarzyszeń naukowych. Członkowie Korespondenci nie mają obowiązku opłacania składek członkowskich.
§ 66. Wszyscy członkowie, mają prawo bezpłatnego korzystania z bibljoteki, wszelkich urządzeń Towarzystwa, tak we własnym Oddziale Miejscowym jak i we wszystkich innych, otrzymują bezpłatnie perjodyczne publikacje Towarzystwa, mają bezpłatny wstęp na Zebrania Dyskusyjne, mogą na odpowiednich warunkach wypożyczać przyrządy, książki i czasopisma. Na odczyty publiczne wstęp dla członków jest zniżony o ustalony przez Zarząd procent. Wszyscy członkowie P. T. P. A., mają prawo głosowania na Walnych Zebraniach. Osoby prawne wykonywują to prawo przez uprawnionych przedstawicieli. Te same osoby mają czynne prawo wyborcze do Władz P. T. P. A. Bierne prawo wyborcze mają tylko osoby fizyczne. Obcokrajowcy nie mogą być wybierani do Władz Towarzystwa.
§ 67. Członkowie P. T. P. A. obowiązani są:
a) płacić regularnie składki,
b) ściśle przestrzegać przepisów statutu, stosować się do prawomocnych uchwał Walnych Zebrań i Zebrań Delegatów, przestrzegać regulaminów, wydanych przez Zarządy Miejscowe lub Centralny,
c) starać się w miarę możności brać udział w pracach Oddziału,
d) starać się o rozwój Towarzystwa.
§ 68. Członkowie P. T. P. A. występują z Towarzystwa na własne żądanie, przy jednoczesnem uiszczeniu zaległych składek.
§ 69. Członkowie P. T. P. A. mogą być wykreśleni z Towarzystwa z ważnych powodów na mocy jednogłośnej uchwały Zarządu Miejscowego. Wykreślonym przysługuje prawo odwołania się do Walnego Zebrania. Powodami, uzasadniającego wykreślenie, są (taxative):
a) nieuiszczenie składki członkowskiej przez rok,
b) działanie na szkodę Towarzystwa,
c) nieprzestrzeganie przepisów statutu,
d) popełnienie czynu hańbiącego.
Przed powzięciem uchwały o wykreśleniu, Zarząd zawiadamia interesowanego i ewentualne wyjaśnienie jego musi wziąć pod uwagę. W razie odwołanie się wykreślonego do Walnego Zebrania i na specjalne jego żądanie, musi Zarząd ad hoc zwołać Nadzwyczajne Walne Zebranie.

ROZDZIAŁ VII.
Fundusze i rachunkowość.
§ 70. Fundusze P. T. P. A. tworzą się:
a) z wpisowego i składek członkowskich,
b) z dochodów z majątku Towarzystwa,
c) z dochodów z płatnych odczytów i pokazów,
d) ze sprzedaży wydawnictw,
e) z ofiar, darowizn i subwencyj.
§ 71. Do przyjmowania ofiar, darowizn, zapisów, legatów i subwencyj upoważniony jest Zarząd Centralny.
§ 72. Funduszami i rzeczami, powstałemi z aktów prawnych, dysponuje Zarząd Centralny.
§ 73. Dochodami normalnemi dysponuje samodzielnie Zarząd Miejscowy: całą sumą, powstałą z wpisowego i 10%-ami innych dochodów. Resztę przekazuje Zarząd Miejscowy Zarządowi Centralnemu na pokrycie kosztów bezpłatnych publikacyj i innych agend, określonych statutowo celami Towarzystwa.

ROZDZIAŁ VIII.
Prawa Protektaratu Naukowego..
§ 74. Dla zapewnienia ścisłości naukowej w działalności P. T. P. A., winien Zarząd Centralny przedkładać Dyrektorowi Obserwatorjum Astronomicznego Uniwersytetu Warszawskiego plany zamierzonych prac naukowych, pedagogicznych i popularyzacyjnych Towarzystwa, w celu uzyskania opinji o ich stronie naukowej. Wszystkie jeego fachowe uwagi i wskazówki muszą być przez P. T. P. A. uwzględniane.

ROZDZIAŁ IX.
Likwidacja Towarzystwa.
§ 75. W razie prawomocnej uchwały Zebrania Delegatów o likwidacji Oddziału Miejscowego, likwidację Oddziału przeprowadza Zarząd Centralny. Uchwala Zebrania musi być poprzedzona uchwałą Walnego Zebrania Miejscowego. W razie likwidacji P. T. P. A., zadecydowanej na drugiem z rzędu Zebraniu Delegatów większością trzech czwartych głosów obecnych członków, Zebranie Delegatów wybiera równocześnie Komisję Likwidacyjną w składzie trzech osób, która przeprowadza likwidację. Cały pozostały majątek ruchomy i nieruchomy winien przejść na pokrewne organizacje, istniejące na terytorjum Rzeczypospolitej Polskiej.

ROZDZIAŁ X.
Przepisy przejściowe.
§ 76. Do chwili prawnego zarejestrowania niniejszego statutu, funkcje Zarządu Centralnego P. T. P. A. spełnia dotychczasowy Zarząd Towarzystwa Miłośników Astronomji. Jest on również Zarządem Miejscowym Oddziału P. T. P. A. w Warszawie.
§ 77. Na prowincji powstające Oddziały, aż do chwili zarejestrowania niniejszego statutu, posiadają charakter filij Towarzystwa Miłośników Astronomji. Na podstawie przepisów tymczasowych o stowarzyszeniach i związkach z dn. 17 marca 1906 r. (Dz. Urz. M. S. Wewn. Nr. 1, poz: 11 - 1919 r:) oraz zgodnie z Rozporządzeniem Min. Spr. Wewn. z dn. 28 sierpnia 1926 r. zarządzam wpis stowarzyszenia pod nazwą "Polskie Towarzystwo Przyjaciół Astronomjii", dawniej .. Towarzystwo Miłośników Astronomji" do rejestru Komisarjatu Rządu pod Nr. 603.
Warszawa, dn. 22.XII.1928 r. Nr. BP 201-19/28.
wz. Komisarz Rządu
m. st. Warszawy
(-) J. Pilecki.

Urania 3/1929, str. 38-39, Kronika P. T. P. A. - Spis nowych członków, przyjętych do Oddziału Warszawskiego P. T. P. A. w lutym 1929 r.

Jako członkowie rzeczywiści zostali przyjęci.
l. Chwaściński Edmund - inżynier.
2. lzdebski Kazimierz - inżynier.
3. Krysicki Włodzimierz - nauczyciel.
4. Sokół Wacław - administrator majątku.
5. Sulikowski Władysław - urzędnik zakładów Ostrowieckich.
6. Szulc Stanisław - inżynier.

Urania 3/1929, str. 39-40, Kronika P. T. P. A. - Z kroniki Towarzystwa.

W dniu 20 lutego odbyło się w audytorjum Zakładu Botanicznego Uniwersytetu Warszawskiego doroczne zwyczajne Walne Zebranie Członków T-wa. Było ono specjalnie ważnem z uwagi, z jednej strony, na charakter, jaki siłą wypadków posiadało, z drugiej - na okres przełomowy T-wa i związane z tem głębokie zasadnicze reorganizacje oraz uchwały, jakie należało powziąć.
Tembardziej więc uderzającym był przykry fakt rażącej abstynencyl i obojętności na sprawy T-wa u ogółu Członków, który na Walne Zebranie zjawił się; na sali obecna była zaledwie garstka niewielka Członków dla wysłuchania sprawozdania i decydowania o dalszem życiu T-wa. Fakt ten wystąpił tern jaskrawiej przy głosowaniu przy wyborach, kiedy liczba głosów, nadesłanych przez Członków prowincjonalnych, okazała się prawie dwa razy większą od liczby głosów obecnych warszawskich, aczkolwiek Warszawa stanowi prawie 70% ogółu Członków T-wa. Walne Zebranie podkreśliło też taki smutny a ze wszech miar niepożądany objaw małego zainteresowania w T-wie.
Ważny a niezwykły charakter Zebrania polegał na tern, iż wobec zmiany dotychczasowego Statutu, uchwalonej na Nadzwyczajnem Walnem Zebraniu w dn. 25.X.l928 r. i wprowadzeniu nowego, zatwierdzonego przez władze Państwowe w dn. 22.XII 1928 r. - Zebranie było: sprawozdawczem częściowo z działalności dawnego T. M. A.., od dn. 22.XII 1928 - całego nowego P. T. P. A.., w sprawach zaś wyborów nowego Zarządu i uchwały Zebraniem Oddziału Warszawskiego P. T. P. A.
Odkładając na później podanie do wiadomości szczegółowego protokółu Walnego Zebrania, komunikujemy tu ważniejsze sprawy i uchwały Zebrania.
Zgodnie z nowym statutem dawne T. M. A. zostało zlikwidowane i przeszło w Polskie Towarzystwo Przyjaciół Astronomji, w którem Warszawa stanowi Oddział, narówni z innemi Oddziałami - prowincjonalnemi. Na podstawie §§ 76 i 77 Przepisów przejściowych Zarząd Oddziału Warszawskiego piastuje jeszcze charakter Zarządu Centralnego, do czasu utworzenia tegoż przez Zebranie Delegatów, które odbędzie się w dniu 21 marca r. b. Wybory do Zarządu Oddziału Warszawskiego dały wynik następujący : na Prezesa został wybrany ponownie Inż . Zygmunt Chełmoński, na Członków zaś PP.: Maksymiljan Białęcki (ponownie), Dr. Feliks Burdecki (ponownie), Prof. Paulin Chomicz, Prof. Michał Dowgird, Radca Minist. Jerzy Grzymała-Pokrzywnicki, Dr. Mikołaj Łobanow (ponownie), Teodor Neumann, Inż. Bronisław Rafaiski (ponownie), Dr. Eugenjusz Rybka (ponownie), Lucjan Zajdler (ponownie); na zastępcę: Inż . Edward Szawdyn; do Komisji Rewizyjnej weszli pp: Dr. Leopold Brennejsen, Inż. Piotr Strzeszewski i Dr. Edward Taraszkiewicz - wszyscy ponownie.
Z wielkiem zadowoleniem zostały przyjęte przez obecnych wiadomości zakomunikowane przez Zarząd: o utworzeniu i otwarciu Oddziału T·wa we Lwowie; pertraktacjach i żywej z pomyślnemi widokami urzeczywistnienia akcyi Zarządu ku utworzeniu Oddziałów w Toruniu, Krakowie i Wilnie; o przeistoczeniu "Uranji w miesięcznik, czem Zarząd chce, z jednej strony, nawiązać bliższy kontrakt z ogółem Członków, otwierając nadto w tym celu "skrzynkę do listów" w "Uranji" , z drugiej zaś - dąży do dawania Członkom T-wa ile można więcej materjałów interesujących ich, tak jak uczynił już, wydając "Kalendarz astronomiczny na r. 1929" w postaci obszernego, znacznie powiększonego i rozwiniętego w porównaniu z poprzedniemi Kalendarzami, rocznika astronomicznego.
W związku z temi, niezbędnemi w/g przekonania Zarządu, inwestycjami a zarazem - rosnącemi wraz z rozwojem T-wa agendami, zadaniami, wymagającemi jednak powiększenia środków materjalnych, - zostało uchwalone przez Zebranie przedłożenie Zarządu - podniesienia na rok 1929 aż do odwołania: składki Członkowskiej do 12 zł. rocznie, płatnych w razie życzenia kwartalnie, oraz do 3 zł. wpisowego dla nowowstępujących. Tak nieznaczna podwyżka była przez Zebranie, w rozumieniu potrzeb T-wa, uchwaloną bez sprzeciwów.
W kierunku świadczeń dla Członków T-wa przez Obserwatorjum T-wa została znacznie powiększona liczba osób do prowadzenia pokazów, tak że obecnie wynosi ona, prócz głównego Kierownika Obserwatorjum p. M. Białęckiego, nadto 4 zastępców, skutkiem czego pokazy w Obserwatorjum T-wa odbywają się obecnie 5 razy w tygodniu w dni wyznaczone - oddzielnie dla Członków, wycieczek, publiczości obcej i t. p.
Należy tu podkreślić główną zasługę kierownika Obserwatorjum, p. M. Białęckiego, który niestrudzoną pracą i oddaniem się dąży do rozwoju Obserwatorjum jak i całego T-wa od początków jego istnienia.
Toteż Zebranie, chcąc wyrazić p. Białęckiemu uznanie za jego działalność przez aklamację akceptowało wniesiony przez Zarząd wniosek udzielenia p. M. Białęckiemu godności Członka honorowego T-wa. W podobny sposób, również aklamacyjnie Zebranie przyjęło wnioski Zarządu o wyrażenie wdzięczności i uznania, jako DOBRZE ZASŁUŻONYCH DLA T-WA pp. Prof. Zygmuntowi Wóycickiemu, Dyrektorowi Państw. Szkoły Kolejowej (gdzie mieści się obecnie siedziba T-wa inż. W. Gniazdowskiemu inż. archit. H. Gajowi i kierownikowi pracowni wzmiankownej Szkoły Kolejowej p. St. Lechowi-za okazywane zawsze i obecnie niezmiernie doniosłe, wartościowe a zawsze niezmiennie życzliwe usługi, poparcie i pomoc tak moralną jak i rzeczową.
W końcu posiedzenia Zebranie uchwaliło tryb wyboru degatów na pierwsze w T-wie Zebranie Delegatów.
Termin Zebrania Delegatów został w następstwie ustalony na na posiedzeniu w d. 6.III r. b. Zarządu na dzień 21 marca r. b.
Naogół Walne Zebranie stwierdziło bardzo znaczny i szybki w ostatnich czasach rozwój T-wa, wyrażający się tak w rozwijaniu agend i zamierzań, jak również - i w rozszerzaniu i obejmowaniu swą działalnością coraz większych obszarów i dzielnic Polski przez tworzenie Oddziałów prowincjonalnych, które jako bliżej położone od zainteresowanych, mogą tern łatwiej i skuteczniej tak tworzyć się jak i prowadzić działalność i realizować cele i zadania T-wa.
W tym ostatnim kierunku wielką pomocą Zarządowi i całemu T-wu może służyć ogół Członków T-wa przez propagandę i wykorzystywanie drogą prywatną stosunków swych na prowincji, {jakich Zarząd, jasnem jest, mieć nie może w takiej i lości) w kierunku urabiania opinji i przygotowania gruntu i materjałów wśród lokalnego społeczeństwa dla powstania Oddziału. Z takim apelem też Zarząd zamierzał zwrócić się do ogółu Członków na Walnem Zebraniu. Szczupłość Zebrania jednak, jak było wzmiankowane wyżej, zamknęła mu usta; czyni więc to obecnie na tern miejscu.
Z. Ch.

Urania 4/1929, str. 56-62, Z życia Polskiego Towarzystwa Przyjaciół Astronomji.

Sprawozdanie z działalności Towarzystwa Miłośników Astronomji od 22.XII.28 Polskiego Towarzystwa Przyjaciół Astronomji za rok 1928.

I - Władze T-wa.
A - Zarząd.
Wybory na Walnem Zebraniu T. M. A. w d. 24. II. 1928 r.
Prezes Zarządu: Prof. Michał Kamieński
Vice Prezes Zarządu: Inż. Bronisław Rafalski
Sekretarz Generalny: Dr. Jan Gadomski
Skarbnik: Dr. Mikołaj Łobanow
Redaktor "Uranji": Dr. Eugenjusz Rybka
Bibljotekarz: Inż. Zygmunt Chełmoński
Kierownik Dostrzegalni: P. Maksymiljan Białęcki

B - Prócz tego Zarząd poruczył:
P. Inż. Z. Chełmońskiemu - sprawy propagandy, odczyty szkolne oraz zastępstwo Kierow. Dostrzegalni
P. Inż. B. Rafałskiemu - administrację "Uranji"
P. St. Domańskiej (koopt.)- zastępstwo Sekretarza Generalnego oraz bibljotekarza
P. L. Zajdjerowi (koopt.) - pomoc Sekretarjatow i w sprawach personalnych oraz zastępstwo administratora "Uranji".
W d. 11 września Prezes Zarządu, Prof. M. Kamieński zgłosił z powodów osobistych, niezależnych od T-wa, rezygnację z obowiązków Prezesa za pozostaniem jednak Członkiem Zarządu.
Na podstawie statutu przewodnictwo Zarządu objął Vice-Prezes, Inż. B. Rafalski, na stanowisko zaś Vice-Prezesa został wybrany p. Inż. Z. Chełmoński. W krótkim jednak czasie P. Inż. B. Rafalski z powodu wyjazdu oddał swe obowiązki do końca września P. Inż. Z. Chełmońskiemu.
W d. 26 października 1928 r. odbyło się Nadzwyczajne Walne Zebranie Członków T. M. A., które wybrało na stanowisko Prezesa Zarządu P. Inż. z. Chełmońskiego i pod jego kierownictwem Zarząd pracuje do dnia dzisiejszego.
W d. 29 października Zarząd, przejrzawszy swą organizację, wybrał Prof. Kamieńskiego Vice-Prezesem Zarządu, poruczając mu jednocześnie kierownictwo naukową działalnością T-wa oraz Jego reprezentację naukową, a także - kooptował do swego składu P. D-ra Feliksa Burdeckiego, poruczając mu pomoc kierownikowi dostrzegalni i działalność propagandową.
W d. 5 listopada D-r J. Gadomski zgłosił z powodu nawału zajęć własnych i braku czasu rezygnację z obowiązków Sekretarza Generalnego. Prowadzenie tej odpowiedzialnej funkcji Zarząd poruczył P. D-rowi F. Burdeckiemu.
Wielką pomocą dla Zarządu były szczerze oddane, bezinteresowne pracowniczki, w osobach studentek Uniwersytetu, słuchaczek astronomji: P. J. Wronówny oraz p. Z. Mikołajewskiej, które stale poświęcały Swą pracę w Sekretarjacie i administracji "Uranji".

C - Komisja Rewizyjna.
Komisja Rewizyjna, stosownie do wyboru Walnego Zebrania w d. 24 lutego urzędowała w składzie: Dr. L. Brennejsena, Inż. P. Strzeszewskiego i Dr. E. Taraszkiewicza.

II - Członkowie T. M. A.
W okresie 1928 r. przybyło 58 nowych Członków, ubyło zaś 5. Skład osobisty wszystkich Członków T. M. A. w dniu l stycznia 1929 r. wynosił 238 osób; a mianowicie:
1) Członków honorowych: 1
2) Członków założycieli i dożywotnich: 9
3) Członków popierających: 4
4) Członków rzeczywistych: 215
5) Członków zbiorowych: 1
6) Członków Kola Młodzieży: 8
Razem: 238 osób

Członkowie T-wa rozsiani są po całej Rzeczypospolitej, lecz większość ich - około 68% ogólnej ilości zamieszkuje w Warszawie. Następująca tabliczka zawiera dane o składzie Członków T-wa według miejsc zamieszkania.
Warszawa: 161 osób
Lwów: 9 osób
Kraków: 6 osób
Wilno, Chełmno i Kielce: po 5 osób - 15
Gdynia i Baranowicze: po 3 osoby - 6
Garwolin i Włochy pod Warszawą: po 2 osoby - 4
Po l osobie w 34 miejscowościach: 34 osób
Za granicami Państwa: 3 osoby
Razem: 238 osób

Niebardzo pocieszającym jest fakt, że śród 34 miejscowości, w których T-o ma tylko po l Członku, znajduje się uczony Poznań i kolosalna Łódź; a w tak niedalekiem od Warszawy uniwersyteckiem mieście - Lublinie nie mamy ani jednego Członka T-wa.
Z listy Członków ubyło:
1 - na własne żądanie
3 - z powodu śmierci.
Zmarli następujący Członkowie:
P. Inż. Aleksander Treliński, Członek popierający T-wa od r. 1922.
Dr. Adam Sznabl, Członek rzeczywisty T-wa od r. 1922.
Dr. Wacław Jezierski, Członek rzeczywisty od r. 1925.
Cześć ich pamięci!

W wewnętrznych zmianach wśród Członków należy zaznaczyć, iż Członek rzeczywisty, Prof. Michał Kamieński, został wybrany Członkiem honorowym. Jeden zaś z Członków popierających został na własne życzenie Członkiem rzeczywistym.
W porównaniu ze sprawozdaniem w d. 24 lutego zeszłego roku sytuacja T-wa pod względem liczby Członków poprawiła się, gdyż wtedy należało do T-wa 182 osoby.
Jest to jednak zjawisko pozorne w pewnym stopniu, wywołane przez to, że Zarząd w okresie sprawozdawczym nie wykreślił Członków, zalegających w opłacie składek i nie podtrzymujących związku z T-wem. Jest rzeczą pewną, że po przeprowadzeniu tej smutnej i nad wyraz przykrej lecz koniecznej operacji liczba Członków T-wa zredukuje się.

III - Działalność Zarządu.
Zarząd T-wa w okresie sprawozdawczym rozwijał działalność, którą można podzielić na 3 kategorje:
l - Działalność organizacyjną
2 - Działalność wydawniczą
3 - Działalność oświatowo-propagandową.
W niniejszem podkreślimy główniejsze fakty działalności Zarządu w każdej z tych dziedzin.

A - Działalność organizacyjna.
Działalność Zarządu w tym kierunku najwięcej wyraziła się w opracowaniu nowego statutu, który pozwala na szerszą akcję T-wa drogą otwierania Oddziałów prowincjonalnych, mających zupełną autonomję w pracy oświatowo-propagandowej, lecz jedynie związanych wspólnym statutem i kierowanych przez wspólny Zarząd Główny (Centralny) w Warszawie, który reprezentuje T-wo na zewnątrz i jest organem wydawniczym T-wa.
W związku z tem postanowiono zmienić nazwę T-wa na Polskie Towarzystwo Przyjaciół Astronomji w skrócie P.T.P.A.
Opracowanie nowego statutu wymagało bardzo wiele pracy, w czem szczególnie byli pomocni Zarządowi Członkowie T-wa: Ks. Kan. B. Metler, obecny Prezes Oddziału w Częstochowie, oraz P. Mjr. Korp. Sąd. W. Skrzywan - założyciele Oddziału w Częstochowie, przyczem P. Mjr. Skrzywan, jako prawnik, szczególnie się zasłużył przy wypracowaniu nowego statutu.
Wyniki pracy Zarządu w tym kierunku zostały przedstawione Nadzwyczajnemu Walnemu Zebraniu Członków T-wa w d. 26. X. 1928 r., które zatwierdziło projekt statutu i poleciło Zarządowi zająć się uzyskaniem zatwierdzenia jego przez właściwe Władze Państwowe, przyczem upoważniło Zarząd do zrobienia tych drobnych zmian i poprawek w tekście proJektu. których będą wymagały te Władze.
Zarząd niezwłocznie zajął się wypełnieniem tego polecenia i w d. 22 grudnia roku zeszłego uzyskał zatwierdzenie statutu.
Tym aktem zakończył się pierwszy okres działalności Towarzystwa Milośników Astronomji, które pozornie tylko zostało zlikwidowane, w rzeczywistości zaś rozwinęło się w więcej żywotną jednostkę społeczną - w P. T. P. A.
Jako pierwszy Oddział prowincjonalny w d. 17 listopada 1928 r. został otworzony Oddział P. T. P. A. w Częstochowie.
Teraz zaś możemy zakomunikować, iż dzięki staraniom Prezesa T-wa, Inż. Z. Chełmońskiego oraz Członka T-wa P. D-ra Edwarda Stenza, który z calem oddaniem się sprawie pracował w tym kierunku na miejscu, został utworzony i otwarty Oddział T-wa we Lwowie. Akcja w kierunku tworzenia nowych Oddziałów T-wa prowadzi się i rozwija bezustannie i pracuje nad tern: Prezes, Inż. Z. Chełmoński - na gruncie Wilna, Dr. E. Rybka - na gruncie Krakowa i Dr. F. Burdecki na gruncie Torunia- przy współdziałaniu całego Zarządu T-wa.
O ile Członkowie Zarządu T-wa działają w tym kierunku w myśl spełnienia swych obowiązków względem T-wa. o tyle działalność i prace PP. Ks. Kan. B. Metlera, Mjr. W. Skrzywana i D-ra E. Stenza, obecnego Prezesa Oddziału we Lwowie, zasługuje na wyróżnienie.
Dalszą sprawą organizacyjną była przebudowa Obserwatorjum w gmachu Szkoły Kolejowej przy ul. Chmielnej 88. Dostrzegalnia ta była pierwszem siedliskiem T. M. A., ofiarowanem T-wu z głębokich pobudek społecznych przez P. Dyrektora Szkoły, Inż. W. Gniazdowskiego. Niestety wskutek przebudowy gmachu Szkoły T -wo pozbawione zostało tego siedliska, wobec czego i dzięki uprzejmości P. prof. M. Kamieńskiego przeniosło się do Obserwatorjum Astronomicznego Uniwersytetu Warszawskiego.
Administracja Szkoły jednak przy przebudowie Szkoły jaknajżyczli wiej traktowała postulaty T-wa, lecz niektóre szczegóły dostrzegalni, np. ruchoma kopuła, nie mogły wejść w program ogólnej przeróbki gmachu i Zarząd musiał postarać się choć o część potrzebnych na to funduszów. Tu okazał Zarządowi wydatną pomoc Magistrat m. Warszawy ofiarowaniem 1500 zł. na przebudowę dostrzegalni. Otrzymanie tego zasiłku usunęło przy niezmiennej dobn~j woli Kierownictwa Szkoły Kolejowej wszelkie trudności i w m-cu styczniu r. b. Zarząd T-wa powrócił do odnowionej i przerobionej dostrzegalni.
Prócz Magistratu m. Warszawy, który Swą ofiarą umożliwił zakończenie remontu, nie mniejsze zasługi dla T-wa położyli PP.: Dyrektor Szkoły, inż. Gniazdowski, prowadzący roboty. architekt Gay i Kierownik warsztatów Szkolnych, St. Lech.
Ze strony zaś Zarządu T-wa - należy podkreślić ogromną i niezmordowaną pracę w tym kierunku Członka Zarządu, Członka założyciela T-wa, P. Maksymiljana Bialęckiego, który poświęcał każdą wolną chwilę zabiegom i pracy nad uzyskaniem i urządzeniem nowej siedziby dla T-wa.
Podobnież na wyróżnienie zasługuje działalność i życzliwość dla T-wa Obserwatorjum Flstronomicznego Uniwersyteckiego w osobie Prof. Kamieńskiego, który dał T-wu siedzibę w ciągu 4 z gorą lat.
Działalność Zarządu, szczególnie działalność wydawnicza m. in., wymagała ciągłego dopływu środków pieniężnych i wyszukiwanie ich było stałą troską i pracą Zarządu.
Prócz wymienionej wyżej sumy 1500 zł. T-wo otrzymało od Magistratu m. Warszawy na cele wydawnicze 2000 zł. i od Ministerjum Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego również na ten cel 500 zł. Poza tem Członek T-wa, P. Dr. FI. Czeczott ofiarował T-wu 100 zł.
Dzięki tym ofiarodawcom umożliwiona była choć w nader skromnych rozmiarach działalność wydawnicza Zarządu.

B - Działalność wydawnicza.
Wzorem lat poprzednich T. M. A. wydawało w ciągu okresu sprawozdawczego kwartalnik "Uranję" i "Kalendarz Astronomiczny na r. 1929, Pierwsze z tych wydawnictw obejmuje rocznik VII-my (Nr. 19, 20, 21, 22 ogólnego zbioru).
Zainteresowanie, z jakiem spotyka się "Uranja" wśród Członków T-wa, skłoniło Zarząd do częstszego wydawania numerów ,,Uranji" drogą zamiany kwartalnika na miesięcznik. Ta reforma została wprowadzoną w czyn już w roku bieżącym 1929, przyczem projektuje się wydanie 10 numerów, w ciągu roku t. j. co miesiąc jeden numer z wyjątkiem wakacyjnej dwumiesięcznej przerwy.
Ze względów finansowych numery "Uranji bądą zmniejszone, lecz w ciągu całego roku otrzyma się powiększenie tekstu o 25%.
Głównym Redaktorem ,,Uranji" był Dr. E. Rybka, a Komitet Redakcyjny składał się z PP. inż. Z. Chełmońskiego, Dr. J. Gadomskiego, Dr. M. Łobanowa, inż. B. Rafaiskiego i Dr. E. Stenza.
Kalendarz Astronomiczny na rok 1929 wydany został w znacznie rozszerzonej formie w porównaniu z tern wydawnictwem w latach poprzednich. Dodane zostały tablice stałych astronomicznych i powiększona dokładność niektórych danych.
Przy układaniu Kalendarza pracowali; PP. inż. Z. Chełmoński, Dr. J. Gadomski, Dr. M. Łobanow, Dr. E. Rybka i inż. u. Zacharewicz.
Prawdziwą nagrodą autorów Kalendarza jest to uznanie, jakie naogół spotkało ich pracę, i tu należy podkreślić obszerną i zachęcającą wzmianką, jaką poświęciło "Kalendarzowi" tak poważne pismo specjalne, jakiem jest "Przegląd Mierniczy".
Sprawiedliwość każe jednak przyznać, że Komitet Wydawniczy dla braku czasu zamało poświęcił uwagi korekcie Kalendarza, dzięki czemu nie obeszło się bez dodatkowego spisu błędów drukarskich.
Chcąc wyświetlić, o ile Kalendarz w nowym układzie zadawalnia potrzeby praktyki, Zarząd zwrócił się: do specjalistów astronomów i geodetów z prośbą o nadesłanie swych uwag o Kalendarzu na rok 1929 ze wskazaniem pożądanych zmian lub uzupełnień. Zarząd ma nadzieję, iż Kalendarz na r. 1930 będzie dzięki temu opracowany jeszcze lepiej.

C - Działalność oświatowo-propagandowa.
1) Odczyty dyskusyjne. W ciągu roku sprawozdawczego odbyło się: 5 zebrań dyskusyjnych, na których wygłoszono następujące odczyty:
20 stycznia - prelegent Prof. Kamieński: "Okresowość ostrych zim". Inż. Niewiadomski: "Kosmogoniczna hipoteza Chamberlina i Moultona".
24 lutego - prelegent Prof. Kamieński: "Odnalezienie wielkiego meteorytu Syberyjskiego, który spadł w 1908 roku i o związku jego z kometą Pons'a- Winnecke'go".
4 maja - prelegent Inż. Wyczałkowski: "Zorze polarne".
19 października - prelegent Dr. F. Burdecki: "Wehikuł przestrzeni".
16 listopada- prelegent Dr. E. Rybka: "Chronokinematograficzne zdjęcia: zaćmienia Słońca 29 czerwca 1927 r., wykonane przez polską ekspedycję zaćmieniową".
Z tego widać, że zebrań dyskusyjnych było niewiele, gdyż brak prelegentów stanowił dla Zarządu przeszkodę nie do usunięcia w kierunku częstszego urządzania odczytów. W tej dziedzinie działalności Zarządu odczuwa się potrzeba dopływu nowych sił bodajże w najwyższym stopniu.
2) Odczyty per radio. Pogadanki radjowe wygłaszali pp.: Dr. J. Gadomski, Dr. F. Burdecki i dr. E. Rybka.
3) Odczyty szkolne. Wzorem roku zeszłego Członkowie Zarządu urządzali pogadanki astronomiczne dla młodzieży szkolnej w średnich zakładach naukowych i na kursach dokształcających Magistratu. Takich odczytów odbyło się 8; z nich wygłosił inż. Z. Chełmoński 5, inż. B. Rafa Iski 2 i Dr. F. Burdecki l.
4) Komunikaty prasowe. Komunikaty prasowe zjawiały się regularnie co miesiąc, podając przegląd zjawisk astronomicznych, dających się obserwować na niebie w ciągu miesiąca. Komunikaty opracowywali pp.: Dr. J. Gadomski i p. M. Białęcki. P. Dr. Gadomski zasilał także prasę Krakowską w komunikaty i artykuły popularne; podobnież i p. Dr. F. Burdecki.
5) Pokazy nieba. Pod kierownictwem p. M. Białęckiego, Dr M. Łobanowa, inż. Z. Chełmońskiego i Dr. F. Burdeckiego pokazy nieba dla Członków T-wa a także wycieczek, organizowanych przez Wydział Kultury Magistratu odbywały się na południowym tarasie Obserwatorjum Astronomicznego Uniwersyteckiego w poniedziałki lub wtorki, zależnie od pogody.

Na tem kończymy przegląd działalności T-wa w roku 1928. Jest to zarazem ostatnie sprawozdanie T. M. A w jego dotychczasowej organizacji.
Wchodzimy w nowy okres działalności, na szerszych obecnie podstawach i pod znakiem Polskiego Towarzystwa Przyjaciół Astronomji będziemy dalej szerzyli w naszem społeczeństwie umiłowanie tej wspaniałej nauki, dla której, według wyrażenia Laplace'a, warto żyć na świecie.
W tej pracy Zarząd oczekuje zgodnej współpracy od całego ogółu Członków T-wa, pokładając szczególną nadzieję w energji nowych Oddziałów prowincjonalnych, które mają przed sobą nawet więcej dziewicze pole pracy, niż Warszawski Oddział T-wa.
Prezes (--) Inż. Z. Chełmoński.
Vice-prezes (-) Inż. B. Rafa/ski.
Sekretarz Generalny (-) Dr. F. Burdecki.

Urania 4/1929, str. 62-64, Pierwsze Zebranie delegatów Pol. Tow. Przyj Astr.

Pierwszego dnia wiosny t. j. dnia 21 marca, r. b. delegaci poszczególnych oddziałów P. T. P. A.: z Częstochowy, Lwowa i Warszawy zebrali się celem dokonania wyboru pierwszego Zarządu Głównego. Z oddziału Warszawskiego było delegatów 12, z Częstochowskiego 3, z Lwowskiego 2; razem osób 17.
Zebranie zagaił p. inż. B. Rafalski, pełniący zastępczo obowiązki prezesa Centralnego Zarządu o 19h 10m. Protokółują: pp. L. Zajdler i dr. F. Burdecki.
Porządek dzienny obejmuje tylko:
1. Wybór Członków Zarządu Centralnego.
2. Wolne wnioski.
W sprawie pierwszej wywiązała się żywa dyskusja nad zagadnieniem ilości członków Zarządu. Ostatecznie określono ją na 7, zgodnie z paragrafem 47 statutu, przyjmując równocześnie wniosek p. J. Pokrzywnickiego brzmiący: "Zjazd delegatów wyraża życzenie, aby Zarząd Centralny zapraszał na swe posiedzenia delegatów tych Oddziałów prowincjonalnych, których sprawy będą na Zarządzie omawiane, o ile te sprawy będą uznane za poważne i w sposób szczególny Oddziały obchodzące".
Poczem przystąpiono do wyboru Zarządu. Prezesem obrany został Honorowy Członek Towarzystwa, długoletni i zasłużony Prezes T. M. A., dyrektor uniwersyteckiego obserwatorjum astronomicznego w Warszawie, prof. M. Kamieński. W skład zarządu weszli pp. M. Białęcki, Dr. F. Burdecki, Prof. uniw. Dr. S. Dickstein, Dr. M. Łobanow, T. Neumann i Dr. E. Rybka. Do komisji Rewizyjnej wybrano: p. Dr. L. Brennejsena, p. K. Dębowskiego, Dr. J. Gadomskiego i Dr. E. Taraszkiewicza.
Przy wolnych wnioskach podniesiono sprawę składki Członkowskiej. Ostatecznie przyjęto wniosek p. Dr. E. Ryb ki, ustaonawiający dla wszystkich oddziałów minimalną składkę członkowską w wysokości 12 złotych na rok 1929. Do uiszczenia tej opłaty obowiązani są ci członkowie, którzy do 21 marca 1929 r. nie uiścili składki według norm dawniejszych (10 zł).
Następnie poleciło Zebranie Delegatów Zarządowi Głównemu ogłosić w "Uranji" Komunikat do Członków, zamieszkałych poza miejscowościami, w których istnieją oddziały, aby zgłosili do Zarządu Centralnego, do jakiego oddziału życzą sobie należeć.
Ponieważ Komisarjat Rządu wykreślił względnie zamienił szereg paragrafów pierwotnego projektu Statutu Towarzystwa, w myśl których oddziały mogą być prawnymi właścicielami darowizn lub subwencyj.
Zjazd Delegatów uchwalił szereg wniosków p. majora Skrzywana z Częstochowy. Magistrat częstochowski bowiem uzależnił udzielenie subwencji finansowej dla oddziału częstochowskiego od tego, czy oddział częstochowski wyłącznie będzie mógł z niej korzystać, żądając pozatem, aby uczniowie szkół średnich i powszechnych Częstochowy mogli korzystać z Obserwatorjum Oddziału Częstochowskiego przy lekcjach kosmografji. Wobec tego Zjazd Delegatów uchwalił:
l. Obserwatorjum Oddziału Częstochowskiego przeznaczone jest dla wszystkich amatorów, a głównie do pomocy przy nauce kosmografji dla częstochowskich szkół średnich i powszechnych.
2. Subwencje Magistratu m. Częstochowy będą używane tylko na cele Oddziału, według wskazówek Zarządu Głównego.
3. Przedmioty, użyczone przez Magistrat Częstochowski Oddziałowi Częst. P. T. P. A., oraz nabyte wyłącznie z subwencji Magistratu, przechodzą w razie likwidacji Oddziału na własność Magistratu.
4. Kontrola finansowa nad wydatkowaniem subwencji, udzielanej przez Magistrat Oddziałowi Częstochowskiemu należy do tamtejszego Magistratu, lecz w sprawach spornych decydują władze Centralne P.T.P.A. Przy końcu posiedzenia uchwalono nadać godność Członków Założycieli pp.: Księdzu B. Metlerowi, majorowi W. Skrzywanowi i Dr. E. Stenzowi, jako zasłużonym przy zakładaniu oddziałów, w myśl § 61. Obrady zakończono o godzinie 21 minut 50.

Urania 4/1929, str. 64, Oddział Lwowski P. T. P. A. - Nowi członkowie, przyjęci w marcu 1929 r.

Oddział Lwowski P. T. P. A.
Nowi członkowie, przyjęci w marcu 1929 r.:
Gottlieb Ignacy - chemik.
Jasiński Aleksander - emer. gen. bryg.
Kelhoffer Juljan - Student Uniw. J. K.
Orkisz Henryk Dr. - asystent Uniw. J. K.
Sucharawski Orest - absolwent Uniw. J. K.
Tylko Andrzej - inżynier.
Zinkiewicz Włodzimierz - student Uniw. J. K.

Komunikat Oddziału Lwowskiego Pol. T-wa Przyj. Astr.

Zarząd Oddziału Lwowskiego P. T. P. A. zwraca się z prośbą do członków Towarzystwa, zamieszkałych na obszarze województw: Lwowskiego, Stanisławowskiego i Tarnopolskiego, aby, o ile pragną brać udział w pracach Oddziału Lwowskiego, zechcieli nadesłać swe zgłoszenia pod adresem Oddziału (Lwów, Długosza 8). Osoby te, prócz bieżących zeszytów Uranji, będą otrzymywały zawiadomienia o posiedzeniach miesięcznych i o odczytach, organizowanych przez Oddział.
Jednocześnie Zarząd Oddziału uprasza o zjednywanie nowych członków dla T-wa i o rozpowszechnianie "Uranji" (składka roczna wynosi, wraz z abonamentem Uranji i kalendarzem astronomicznym, 12 zł.). Sekretarz: (-) W. Szpunar. Prezes: (-) Dr. Edward Stenz.

Urania 5-6/1929, str. 73, Obserwacje zakryć gwiazd przez Księżyc, dokonane w marcu i kwietniu 1929 r. w P.T.P.A.

Prof. M. KAMIEŃSKI.
Obserwacje zakryć gwiazd przez Księżyc, dokonane w marcu i kwietniu 1929 r. w Obserwatorjum Astronomicznem Oddziału Warszawskiego Polskiego Towarzystwa Przyjaciół Astronomji.
Na początku wiosny r. 1929 uruchomiono obserwacje astronomiczne w Obserwatorjum Warszawskiego Oddziału P. T. P. A. (Warszawa, Chmielna 88, VI piętro). Obserwatorjum to mieści się na dachu Szkoły Technicznej Kolejowej; swą reorganizację zawdzięcza przychylnemu stanowisku Dyrekcji Szkoły, która, nie szczędząc kosztów, przebudowała to Obserwatorjum według planu, opracowanego przez Kierownika Obserwatorjum p. M. Białęckiego. Opis tego Obserwatorjum i narzędzi będzie wkrótce podany w specjalnym artykule; tutaj zaznaczę tylko, że Obserwatorjum posiada własną lunetę firmy Bardou o średnicy objektywu 108 mm, ustawioną na statywie paralaktycznym, z 6 okularami. Prowizoryczne współrzędne Obserwatorjum zostały wyznaczone przez p. M. Bielickiego na drodze geodezyjnej. Mianowicie, z obserwacji narzędziem uniwersałnem Ertel'a, ustawionym na tarasie, w pobliżu kopuły Obserwatorjum, zostały wyznaczone kąty poziome pomiędzy kierunkami na następujące punkty Warszawy: (...)

Urania 5-6/1929, str. 76-80, Współrzędne geograficzne Obserwatorjum Astronomicznego Oddziału Warszawskiego Polskiego Towarzystwa Przyjaciół Astronomji.

1. Z chwilą rozpoczęcia prac naukowych w przebudowanym lokalu Oddziału Warszawskiego P. T. P. A. przy ulicy Chmielnej Nr. 88, koniecznością się stało dokładne wyznaczenie współrzędnych geograficznych Obserwatorjum Astronomicznego znajdującego się w tymże lokalu.
Zadanie to wykonałem, dzięki łaskawemu wypożyczeniu mi przez P. Dyrektora Obserwatorjum Astronomicznego U. W., prof. M. Kamieńskiego, narzędzia uniwersalnego firmy "Ertel & Sohn, Munchen, 1886".
Artykuł niniejszy zawiera wyniki pomiarów, dokonanych w dniu 10 i 12 maja 1929 r w celu wyznaczenia szerokości i długości geograficznej Obserwatorjum, zapomocą metody powiązania z temi punktami Warszawy, których położenie jest znane.
Dokładne wyznaczenie szerokości i długości geograficznej naszego Obserwatorjum - na drodze geodezyjnej i obserwacji astronomicznych - będzie dokonane w drugie połowie b. r. Niewątpliwem jest jednak, że rezultaty ostateczne będą mało się różniły od podanych w niniejszym artykule. Jednakże, wydawało mi się niezbędnem opublikowanie wyników prowizorycznych, a to ze względu na konieczność opracowania zakryć gwiazd przez Księżyc, dokonanych w naszem Obserwatorjum.
2. Jako centrum Obserwatorjum, przyjęto środek geometryczny stałej podstawy lunety pod kopułą. Wyznaczenia współrzędnych dokonałem najpierw prowizorycznie, posługując się dobrym planem miasta Warszawy inż. Lindleja z r. 1900, a następnie - zapomocą zadania Potenota, nawiązując Obserwatorjum do sieci ogólnej triangulacji Warszawy, dokonanej przez prof. E. Warchalowskiego w r. 1926 - 1927 [v. Przegląd Mierniczy Nr. 6 - 7 (47 - 48) rok 1928].
Pomiary swoje odnosiłem zawsze do Centrum Obserwatorjum Uniwersyteckiego w Warszawie. którego współrzędne geograficzne są bardzo dokładnie wyznaczone. Praca polegała na obliczeniu współrzędnych prostokątnych w mierze linjowej (metrach) Centrum Obserwatorjum Astronomicznego P. T. P. A. względem Centrum Obserwatorjum Astronomicznego U. W. przyjmując oś X skierowaną ku północy, a oś Y ku wschodowi.
3. Oznaczając przez x0 , Yo wśpółrzędne Centrum Obserwatorjum P. T. P. A. względem Centrum Obserwatorjum U. W., otrzymałem z kilku pomiarów na wyżej wspomnianej mapie (po zamianie na metry):
x0 = + 1406 m.
y0 = – 1800 m.
Ponieważ na szerokości Warszawy 1 sekunda łuku w szerokości wynosi 30.908 metra, a 1 sekunda czasu w długości wynosi 284,75 metra, więc przyjmując dla Centrum Obserwatorjum U. W. wartości:
φ = 52° 13' 04",60
λ = 1h 24m 07s.245 od Greenwich
dla współrzędnych Centrum Obserwatorjum P. T. P. A. otrzymałem następujące wartości graficzne:
φ = 52° 13' 50"
λ = 1h 24m 00s.9 od Greenwich
4. Zadanie Potenota polega, jak wiadomo, na wyznaczeniu położenia punktu obserwacji (nieznanego) P0, względem trzech innych punktów P1, P2, P3 (rys. 1), których wzajemne położenie jest znane. Wystarczy dla tego celu znaleźć kąty α i β pomiędzy kierunkami z punktu obserwacji na te trzy punkty znane, aby z tych danych wyznaczyć położenie punktu obserwacji. Przy stosowaniu tej metody posługiwałem się nastpującemi wzorami, przytoczonemi przez C. Runge w jego pracy: "Das Ri.ickwarts-Einschneiden mit Koordinaten, Zeitschrift fur Vermessungswesen" XXIII Band (1894) pag. 204 - 207.
Wzory te są podane także w pracy prof. M. Kamieńskiego p. t. "Izogony okolic Libawy r. 1917" gdzie zadanie Potenota jest stosowane bardzo często.
(...)
A więc, współrzędne geograficzne Centrum Obsewatorjum Astronomicznego Oddziału Warszawskiego P. T. P. A. wyznaczone geodezyjnie, wynoszą:
φ = 52° 13' 50",20
λ = 1h 24m 00s.912 od Greenwich.
W końcu pozwalam sobie na tern miejscu złożyć serdeczne podziękowanie Profesorowi M. Kamieńskiemu, Dyrektorowi Obserwatorjum Uniwersytetu Warszawskiego, za liczne wskazówki i rady, jakich udzielał mi wciągu wykonywania tej pracy.
Warszawa 4 czerwca 1929 r.

Urania 5-6/1929, str. 87-88, Z życia Polskiego Towarzystwa Przyjaciół Astronomji Oddział Lwowski P. T. P. A.

Nowi członkowie, przyjęci w kwietniu 1929 r.
Białas Tomasz - student U. J. K.
Kochański Adam - student U. J. K.
Kociubiński Antoni - student. Złoczów.
Kosiba Aleksander - Pracownik naukowy "Atlasu".
Łysakowski Władysław - student U. J. K.
Moniak Jan - asystent Uniw. J. K.
Przepiórski Wincenty -.- nauczyciel.
Teodorowiczówna Marja - magister farm.
Wąsowicz Józef Dr. - pracownik naukowy.
Nowi członkowie, przyjęci w maju 1929 r.
Barczakówna Alicja - studentka Uniw. J. K.
Barczak Eugenjusz - dyrektor Banku.
Borowicz Wilhelm Dr. - Profesor Politechniki Lwowskiej.
Czarkawska Bronisława - studentka Uniw. J. K.
Czernikawski Jerzy.
Gawroński Stefan - naucz. gimn. państw. Rawa Ruska.
Kilarski Marjan - student Uniw., absolwent Pol. Lw.
Kozłowska Zofja - Profesor Konserwatorjum Pol. Tow. Muz.
Kwieciński Stefan - urzędnik prywatny.
Małeczyńska Józefa.
Michejdowa Stefanja - Cieszyn.
Salabun Józef - student Uniw. J. K.
Szumański Teofil - kartograf.
Topperzer Adam - student Uniw, J. K.
Uhorczak Franciszek - absolwent Uniw. J. K.
Wańczurowa Marja - żona inspektora szkolnego.
Wiche Edgar - absolwent Uniw. J. K.
Wierzbicki Zenon - student Uniw. J. K.
Wiszniewski Wacław - student Uniw. J. K.
Wojłowicz Marjan - nauczyciel gimn.
Zakrzewski Ignacy - emer. profesor Uniw. J. K.
Zierhoffer August Dr. - profesor Wyż. Szk. Handl. Zagr.

Urania 7/1929, str. 104, Z życia P. T. P, A. - Komunikat do członków P. T. P. A.

W myśl uchwały Pierwszego Zebrania Delegatów P. T. P. A. z dn. 21 marca 1929 r. Redakcja Uranji zwraca się z uprzejmą prośbą do członków, zamieszkałych poza miejscowościami, w których są oddziały (Częstochowa, Lwów, Warszawa), aby zechcieli zakomunikować Centralnemu Zarządowi, do jakiego oddziału pragną należeć.

Urania 8/1929, str. 128, Kronika P. T. P. A.

Oddział Warszawski P. T. P. A.
Spis nowych członków przyjętych do Oddz. Warsz. P. T. P. A.
a) członek popierający:
Szeresiowski Rafał - b. senator i radny m. Warszawy
b) członkowie rzeczywiści:
Breonejsen Alicja - nauczycielka
Francka Zofja
Goldberg Józef, adwokat
Kliemówna Zofja nauczycielka
Mirgos Władysław, majster murarski
Moranowicz Bolesław, technik emeryt
Ostrowski Franciszek, inżynier
Pietraszkiewiczówna Janina
Rajwicz Lejwa
Rojecki Ananjasz - absolwent Uniw. Stefana Batorego
Rożdżyński Eugenjusz
Siwicki Jan - inżynier
Wierzbicki Stanisław, student W. S. H.
c) członek zbiorowy:
Polskie Towarzystwo Młodych Kobiet.

Członkowie Polskiego T·wa Przyjaciel Astronomji Prof. dr. S. Dickstein i p. P. Chomicz wygłosili odczyty na kongresie Matematyków Krajów Słowiańskich, który odbył się w Warszawie w d. 23-27 września r. b.: pierwszy - p. t. "Przyczynek do biografji Lhuiliera (1750 - 1840)", drugi - p. t. "Kategorja ilości, rozwinięta według Prawa Stworzenia Hoene-Wrońskiego".

Urania 8-9/1929, str. 152, Z życia Polskiego Towarzystwa Przyjaciół Astronomji, Oddział Warszawski P. T. P. A.

Rok ubiegły, a zwłaszcza druga połowa jego, zaznaczył się niezmiernie ożywionem życiem i działalnością Oddziału Warszawskiego.
W miesiącach letnich Oddział wydał pierwszą publikację p. t. "Prace naukowe Oddziału Warszawskiego P. T. P. A." Wydawnictwo to, rozesłane do światowych Obserwatorjów i właściwych Instytucyj, z któremi Towarzystwo pozostaje w stosunkach korespondencyjnych lub wymiany wydawnictw zyskało pochlebną ocenę, jak świadczą otrzymane przez Oddział podziękowania za nadesłanie, nawet z za oceanu.
Bardzo żywy ruch panował w kierunku popularyzacji astronomji. Odbył się szereg odczytów szkolnych, w stowarzyszeniach i l. p. rezultatem których było coraz większe, trwałe, dalsze zainteresowanie się zagadnieniami astronomicznemi, liczna frekwencja pokazów nieba, duży popyt na wydawnictwa popularne Towarzystwa i znaczny napływ nowych Członków Oddziału, tak pojedynczych jak i zbiorowych - stowarzyszeń, Kół Szkolnych: przyrodniczych, geograficznych, astronomicznych i t. p. W najbliższym czasie Oddział zacznie specjalnie intensywnie działać w tej dziedzinie przez, postawione na nowych zasadach i ożywione, Koło Młodzieży w Oddziele. Dalej - w kierunku popularyzacji Oddział w tym roku wystąpił na szerszą arenę: dal 5-ciowieczorowy popularny cykl odczytów publicznych, płatnych, w uprzejmie, bezinteresownie udzielonej sobie przez Dyrekcję Muzeum Pedagogicznego przy ul. Jezuickiej 4, obszernej sali odczytowej.
Zapełniona po brzegi na każd m odczycie przez publiczność z nie zmiernie żywą i prawdziwą uwagą wsłuchującą się w słowa prelegentów i śledzącą ilustrujące je obrazy na ekranie, bardzo silne zainteresowanie się w następstwie Towarzystwem, wydawnictwami, dalszy udział - w wieczorach odczytowo-dyskusyjnych T-wa w Uniwersytecie - wszystko to dowiodło, iż akcja Oddziału w omawianym kierunku była trafna i pożądana przez społeczeństwo. Zachęcony tak udatnym wynikiem Zarząd Oddziału już przygotowuje materjały i w miesiącach postu wystąpi z następnym drugim cyklem podobnego rodzaju, ntb. zapowiedź którego była przez słuchaczy odczytów przyjęta z wielkiem zadowoleniem.
O wiele zwiększoną, w porównaniu do poprzednich, frekwencją, cieszyły się miesięczne wieczory odczytowo-dyskusyjne Oddziału w Uniwersytecie. W czasie powakacyjnym odbyło się ich 4, z tematami: Dr. E. Rybka - "Budowa wewnętrzna gwiazd", p. M. Białecki- "Pochodzenie kraterów księżycowych", Prof. Inż. M. Kowalski - "0 słownictwie astronomicznem", Inż. Z. Chełmoński - "Kanały i mieszkańcy na Marsie", Prof. P. Chomicz - "O kształcie Ziemi". - Liczne audytorjum na odczytach i bardzo żywa i rzeczowa dyskusja po każdym, wskazywały na nie mniej żywy udział słuchaczy w rozważaniu omawianych lematów. Zagadnienie Marsa - wywołało tak szerokie zainteresowanie, że w najbliższym czasie nastąpią jeszcze dwa koreferaty na ten temat, poczem odbędzie się ogólna generalna dyskusja.
W końcu roku rozpoczęło konkretną systematyczną działalność Koło Naukowe Oddziału, do udziału w którem zgłosił się spory zastęp Członków Towarzystwa.
Rok Stary-Oddział pożegnał z uczuciem dodatnich rezultatów swej pracy, w Nowy - wstąpił z otuchą i nadzieją nie mniej pomyślnych wyników i rozwoju Towarzystwa.
Z. Ch.