2002

Ważne wydarzenia w 2002 roku

Urania - Postępy Astronomii 2/2007. 40-lecie Oddziału Lubelskiego PTMA, Wiesław Krajewski

Historia naszego Oddziału sięga roku 1963. Wtedy to zorganizowano sekcję astronomiczną przy Kole Naukowym Studentów Fizyki Uniwersytetu Marii Curie--Skłodowskiej. W początkowym okresie działalności pomocą służył doc. dr Kazimierz Kordylewski.

Jako datę powołania Oddziału PTMA w Lublinie należy przyjąć 24 stycznia 1967 r. W tym dniu odbyło się zebranie założycielskie. Zebraniu przewodniczył K. Kordylewski, który wcześniej wygłosił odczyt pt. „Materia okołoziemska". Wniosek o założenie Oddziału PTMA został przyjęty jednogłośnie. Pierwszym prezesem został Stanisław Hałas — wtedy student UMCS, dziś profesor. Wiceprezesem został wybrany magister, a obecnie profesor Longin Gładyszewski. W 1967 r. Oddział liczył 23 członków rzeczywistych i 8 kandydatów (uczniowie). Oddział w Lublinie objął swoim zasięgiem teren całego województwa, przejmując m.in. członków z Puław oraz istniejącego wcześniej, ale zlikwidowanego oddziału w Białej Podlaskiej. Po zała­twieniu wszystkich formalności praw­nych nasz Oddział został wpisany w dniu 27 maja do Ewidencji Stowarzyszeń i Związków przez Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Lublinie pod L. Rej. 161. W tym roku odbyły się cztery zebrania, podczas których wygłoszono dwa referaty oraz spotkanie z doc. Kazimierzem Kordylewskim. Na jednym z zebrań Zarządu omawiano m.in. sprawę budowy pawilonu ob­serwacyjnego w Ogrodzie Botanicznym. Prowadzono też pokazy nieba za pomocą 20-cm lunety. W 1967 r., z inicjatywy mieszkających w Puławach członków naszego Oddziału, Prezydium MRN podjęło decyzję o przeka­zaniu na cele stacji astronomicznej budynku byłej wieży ciśnień. Od tego czasu rozpoczęto działania związane z adaptacją wieży oraz powstaniem w Puławach samodzielnego Oddziału PTMA. Oddział ten, dzięki pracy bardzo aktywnej grupy tamtejszych miło­śników, powstał już w roku 1972, a obserwatorium otwarto w roku 1994.

Według stanu na dzień 30 czerwca 1968 r. Oddział liczył 29 członków z opłaconymi bieżąco składkami i 2 oso­by zalegające — razem 31 członków zwyczajnych. Działalność Oddziału w kolejnych latach była podobna i np. w roku 1971 odbyły się trzy odczyty wygłoszone m.in. przez prof. M. Subotowicza i doc. Jerzego Dobrzyckiego oraz 15 pokazów nieba. W latach 1970-1973 nasz Oddział włączył się czynnie do obchodów 500. rocznicy urodzin Mikołaja Kopernika m.in. poprzez prowadzenie licznych odczytów w różnych miastach regionu. W 1971 r. zorganizowano też dwudniowy Rajd Kopernikowski na Roztocze, połączony z prowadzeniem obserwacji słabych obiektów mgławicowych.

W roku 1974, staraniem Zarządu, została zbudowana na dachu wieżowca Instytutu Fizyki UMCS specjalna platforma przeznaczona do ustawiania instrumentów astronomicznych. W lutym 1975 uruchomiono tam małe obserwatorium, w którym wykorzystywano m.in. refraktor Zeiss 20 cm i reflektor 15 cm (własność TWP). W tym roku przeprowadzono pod kierunkiem L. Gładyszewskiego 25 pokazów nieba.

W roku 1975 zostały rozpoczęte systematyczne zebrania członków i sympatyków Oddziału. Od tego czasu odbywały się one raz w miesiącu (oprócz wakacji) w drugi piątek miesiąca. W październiku 1975 r. został zamontowany i uruchomiony radioteleskop własnej konstrukcji przeznaczony do celów dydaktycznych oraz popularyzatorskich. Odtąd obserwacje promieniowania radiowego Słońca prowadzi nieprzerwanie do dziś prof. L. Gładyszewski.

Według stanu na 30 czerwca 1976 r. Oddział liczy już 61 członków posiadających opłacone składki i 5 osób zalegających. W roku 1976 L. Gładyszewski przeprowadził 141 obserwacji powierzchni Słońca, wygłosił 3 odczyty, odbyło się 9 pokazów nieba.

Przez cały ten czas od powstania Oddziału prezesem był Stanisław Hałas, a wiceprezesem Longin Gładyszewski. W 1983 r. nastąpiła zmiana prezesa. Został nim Longin Gładyszewski, który funkcję tę sprawował do 10 marca 1989 r. Wtedy prezesem został Zbigniew Rzepka, wiceprezesem Mieczysław L. Paradowski, a profesorowie S. Hałas i L. Gładyszewski byli członkami Zarządu Oddziału. W kadencji 1989-1992 Zbigniew Rzepka pełnił funkcję członka Zarządu Głównego PTMA.

We wrześniu 1991 r. Oddział otrzymał od Zarządu Głównego teleskop MIZAR (prod. ros.) typu Newton f = 80 cm, Φ = 11 cm. Jest on nadal wykorzystywany w obserwacjach przez członków Oddziału.

W styczniu 1999 r. została uruchomiona strona internetowa Oddziału. Jej głównym twórcą był Marcin Jarski. Strona ta funkcjonowała do połowy 2003 r. Nieco wcześniej, w roku 2002, Adam Kisielewicz opracował nową stronę internetową która definitywnie zastąpiła starą w maju 2003 r. Na stronie tej — www.ptma-lublin.astronomia.pl — systematycznie są zamieszczane informacje o bieżącej działalności, zebraniach, obserwacjach, historii Oddziału.

Na walnym zebraniu sprawozdawczo-wyborczym 9 maja 2003 r. nastąpiła zmiana prezesa. Na stanowisko to wybrano Wiesława Krajewskiego, wiceprezesem został Adam Kisielewicz, sekretarzem Jerzy Marcinek, skarbnikiem Dariusz Tober, a członkami zarządu Marcin Jarski i Karol Pankowski. Ten Zarząd funkcjonuje do dziś, chociaż niektórzy jego członkowie zmienili już miejsce zamieszkania.

Na XXXVIII Walnym Zjeździe Delegatów PTMA w Puławach w listopadzie 2003 r. prezes Wiesław Krajewski został wybrany członkiem Głównej Komisji Rewizyjnej.

W maju 2004 r. po raz pierwszy odbyły się dwa zebrania naszego Oddziału w ciągu jednego miesiąca. Od października wprowadzono nowy harmonogram spotkań. Odtąd odbywają się one dwa razy w miesiącu — zebranie główne w drugi piątek miesiąca oraz dodatkowe — dwa tygodnie później. Nie mamy swojej własnej siedziby, ale przez cały czas korzystamy z gościnności Uniwersytetu Marii Skłodowskiej-Curie, który udostępnia nam salę wykładową. Na zebrania zapraszamy wszystkich zainteresowanych, również osoby niezrzeszone w PTMA.

Innymi formami naszej działalności stały się wspólne wyjazdy obserwacyjne za miasto, wycieczki do ośrodków związanych z astronomią oraz letnie obozy obserwacyjno-szkoleniowe. Od czerwca 2006 r. Oddział wydaje na swoje potrzeby bezpłatny kwartalny biuletyn informacyjny „Gwiazdozbiór". Zamieszczane są w nim artykuły na aktualne tematy związane z astronomią kalendarzyk, sprawozdania w wyjazdów, wspólnych obserwacji i innych oddziałowych wydarzeń.

Członkowie Oddziału od wielu lat publikują wyniki swoich obserwacji, zdjęcia oraz prace teoretyczne w różnych czasopismach, m.in. w „Uranii", (obecnie „Uranii-Postępach Astronomii"), „The Astronomical Reports", „Materiałach SOPiZ", „Komeciarzu", „Vademecum Miłośnika Astronomii", a także w Internecie. Mamy swoich przedstawicieli w Sekcji Obserwacji Pozycji i Zakryć oraz Sekcji Obserwatorów Komet PTMA.

Kilku wyróżniających się członków naszego Oddziału zostało uhonorowanych dyplomami i odznakami PTMA: Prof. Longin Gładyszewski otrzymał Medal Mikołaja Kopernika za popularyzację wiedzy astronomicznej w 1976 r., Srebrną Odznakę Honorową PTMA w 1983 r. oraz złotą odznakę w 1986 r., prof. Stanisław Hałas jest posiadaczem srebrnej odznaki, Zbigniew Rzepka otrzymał w 1978 r. dyplom, w 1979 r. srebrną odznakę, a w roku 1989 złotą odznakę PTMA, Mieczysław L. Paradowski otrzymał w 1989 r. srebrną odznakę, w 1992 r. dyplom, a w 1997 r. Złotą Odznakę Honorową PTMA. W 1992 r. Leszek i Jerzy Marcinkowie otrzymali dyplomy, a w 1997 r. obaj srebrne odznaki PTMA. Dyplomy otrzymali także Marcin Jarski i Karol Pankowski.

W roku bieżącym nasz Oddział obchodzi 40-lecie swojej nieprzerwanej działalności. Nie jesteśmy dużym oddziałem. Obecnie skupia on około 80 miłośników z okolic Lublina, Włodawy, Chełma, Zamościa i in. I choć w zebraniach uczestniczy systematycznie zaledwie po kilkanaście osób, stanowimy zgrany zespół, dla którego poznawanie tajemnic nieba stanowi prawdziwą przyjemność. Na podstawie materiałów archiwalnych oraz wspomnień członków Oddziału opracował Wiesław Krajewski.