1968

Urania 1/1968, str. 19-22, Kronika PTMA - Konferencja prezesów Oddziałów PTMA

12 października 1967 r. obradowała w Krakowie doroczna, statutowa, konferencja prezesów Oddziałów PTMA z udziałem prezesa ZG dr-a Józefa Sałabuna, członków Zarządu Głównego, zaproszonych gości i pracowników biura wykonawczego ZG. Obradom przewodniczył doc. dr Roman Janiczek - wiceprezes ZG i prezes Częstochowskiego Oddziału PTMA. W konferencji wzięli udział prezesi i przedstawiciele następujących Oddziałów: mgr Tatiana Markiewicz (Białystok), doc. dr Roman Janiczek (Częstochowa), mgr Władysław Michaunio (Frombork), mgr inż. Eugeniusz Maciejewski (Gdynia), mgr inż. Władysław Gisman (Gliwice), mgr Alfred Neumann (Jelenia Góra), p. Cezary Janiszewski (Katowice), inż. Marek Kibiński (Kraków), p. Władysław Gonet (Krosno n. Wisłokiem), prof. Stanisław Miklski (Nowy Sącz), mgr Zygmunt Bogdan (Olsztyn), inż. Edward Pospiszyl (Opole), p. Jerzy Ulanowicz (Ostrowiec Swiętokrzyski), inż. Zdzisław Mann (Poznań), p. Adam Giedrys (Szczecinek), inż. Jerzy Soloniewicz (Toruń), dr Ludwik Zajdler (Warszawa), mgr Franciszek Gondowicz (Wrocław).
Sprawozdanie z działalności Towarzystwa w obecnej kadencji Zarządu Głównego, wraz z umotywowaną analizą pracy Oddziałów, ilustrowaną odnośnymi statystykami i wykresami za okres od 1964 r. do 30 czerwca 1967 r. włącznie, wygłosił wiceprezes ZG inż. Marek Kibiński. Sprawozdawca podkreślił szczególnie mocno zagadnienie wiążących wszystkie instancje uchwał dwóch kolejnych Krajowych Walnych Zjazdów Delegatów PTMA (w 1964 r. w Krakowie i w 1966 r. w Chorzowie), na których wytyczono generalne założenia pracy Towarzystwa. Uchwały te zakładają m. in.:
- dalszą aktywizację pracy wszystkich Oddziałów i placówek Towarzystwa, ze szczególnym uwzględnieniem wzrostu liczby członków zwyczajnych i wspierających oraz Szkolnych Kół Astronomicznych, ulepszanie metod i stosowanie różnorodnych form pracy w zakresie upowszechniania wiedzy astronomicznej, przez szkolenie obserwatorów i demonstratorów, usprawnianie pracy sekcji obserwacyjnych, rozbudowę stacji astronomicznych, punktów obserwacyjnych, bibliotek i czytelni oraz klubów PTMA, rozbudowę bazy materialnej, własnej Oddziałów i Zarządu Głównego.
- poza docelową dotacją P AN - umożliwiającej zabezpieczenie finansowe zadań i ich realizację z dochodów własnych Towarzystwa, zapewnienie w każdym środowisku społecznej rangi Towarzystwa, zwłaszcza w związku z ostatnio podjętymi i prowadzonymi przygotowaniami do obchodów 500 rocznicy urodzin Mikołaja Kopernika. Zadania te realizowane są w różnym stopniu w 27 Oddziałach Towarzystwa, zrzeszających aktualnie ponad 2000 członków zwyczajnych i około 1200 młodzieży w Szkolnych Kółkach Astronomicznych.
Podstawową bazę materialną do realizacji zadań statutowych Oddziałów, stanowią ich własne placówki a to: 6 Stacji Astronomicznych, 10 stałych punktów obserwacyjnych, 6 lokali klubowych, stanowiących zarazem siedziby Zarządów Oddziałów, 22 bibliotek oddziałowych i 2 małe planetaria. Rozwija się również powoli lecz systematycznie akcja budowy Ludowych Obserwatoriów Astronomicznych, podjęta dla uczczenia 500 rocznicy urodzin Mikołaja Kopernika. Ta podstawowa baza materialna, jak na możliwości i aktualne potrzeby społecznego, specjalistycznego, stowarzyszenia popularno-naukowego, jest skromna lecz w zasadzie czasowo wystarczająca. Zachodzi jednak pilna potrzeba lepszego zabezpieczenia i wykorzystywania sprzętu obserwacyjnego, jak również uzupełniania go przez zakupy i budowę własnych amatorskich narzędzi obserwacyjnych. Potrzeba budowania dalszych podstaw bytu materialnego Oddziałów i zabezpieczania ich merytorycznej działalności, z własnych społecznych funduszy, bez wyczekiwania wyłącznie na dotacje czy zasiłki z budżetu centralnego, jest prostą życiową koniecznością, leżącą we własnym, dobrze pojętym, interesie całego Towarzystwa. Oczywiście, że wiele jeszcze niedomogów i braków, występujących w pracy niektórych Oddziałów, ma swe przyczyny obiektywne, które utrudniają bardziej operatywną działalność, nielicznemu na ogól zespołowi aktywu społecznego tych Oddziałów, jak i w braku dostatecznej pomocy ze strony lokalnych władz i zainteresowania tą problematyką środowiska.
Poważne osiągnięcia w wielu Oddziałach odnotowano w ostatnich latach na odcinku upowszechniania wiedzy astronomicznej. Osiągnięcia te są tym cenniejsze, że zdobyte trudem i ofiarnością wielu społecznych działaczy Towarzystwa. Przykładowo: w 1965 roku Oddziały zorganizowały łącznie 247 odczytów dla 12 155 uczestników, w tym 73% odczytów w ramach pracy społecznej członków, bez honorarium, a w 1966 roku 310 odczytów dla 8125 uczestników, w tym 76% odczytów społecznych.
W tej samej dziedzinie upowszechniania wiedzy astronomicznej, w 1965 roku Oddziały zorganizowały 530 pokazów nieba dla 18 115 widzów, w tym 94% pokazów społecznie, a w 1966 roku, 625 pokazów nieba dla 15 138 widzów, w tym 62% pokazów społecznie, bez wynagradzania demonstratorów. Przytoczone tu cyfry i procentowe wskaźniki wkładu pracy społecznej dokładnie obrazują prawidłowość naszego działania, jego dużą społeczną użyteczność, bezinteresowne zaangażowanie znacznej liczby członków w pracy Towarzystwa i ich ideowe, emocjonalne oddanie sprawie w dziedzinie umiłowanej wiedzy.
Wiceprezes ZG inż. M. Kibiński wyczerpująco omówił działalność wydawniczą Towarzystwa, wskazując przede wszystkim na konieczność zwiększenia liczby prenumeratorów Uranii. Organ Towarzystwa, jako środek masowego przekazu informacji i upowszechniania wiedzy przez czytelnictwo, powinien dzięki reklamie i popularyzacji w Oddziałach, zapewnić nabór nowych członków i prenumeratorów a tym samym przez zwiększenie nakładu pisma, zapewnić pewną rentowność wydawnictwa.
Referent podkreślił również konieczność stałego wzbogacania własnej działalności wydawniczej, przez wprowadzanie nowych tytułów, popularnych, tanich i łatwo dostępnych, dla umożliwienia członkom samokształcenia w interesujących ich zagadnieniach wiedzy astronomicznej i pokrewnych dyscyplin naukowych. W zakończeniu sprawozdania referent zaapelował do Oddziałów o podjęcie wysiłków, celem zapewnienia Towarzystwu należnej rangi w życiu społecznym, przez nawiązanie ścisłej i systematycznej współpracy z lokalnymi władzami i organizacjami. Następnie skarbnik ZG mgr inż. Edward Szeligiewicz zapoznał zebranych z zasadami finansowania Towarzystwa przez Polską Akademię Nauk, realizacją bieżącego budżetu oraz kształtowaniem się kosztów utrzymania i działalności merytorycznej poszczególnych Oddziałów.
Wskazując na celowość i efektywność wydatkowania społecznych funduszów, skarbnik Zarządu Głównego zaapelował o większą troskę Zarządów Oddziałów w zakresie inkasa składek członkowskich, starania o dochody własne Oddziałów, przez podejmowanie akcji i zadań zleconych od resortu oświaty i kultury, zakładów pracy i instytucji, jak również przestrzeganie zasad gospodarności i dyscypliny finansowej. Uzasadnił również pilną potrzebę większej dbałości o należyte zabezpieczenie, konserwację i wykorzystanie urządzenia i sprzętu w Oddziałach , stanowiący dorobek i majątek Towarzystwa, a w szczególności o bardziej racjonalne wykorzystanie narzędzi obserwacyjnych dla realizacji zadań statutowych, w zakresie prowadzenia prac obserwacyjnych przez członków i działalności popularyzacyjnej.
W dyskusji na tle złożonych sprawozdań Zarządu Głównego i całokształtu działalności Towarzystwa, wypowiadali się, zgłaszając wnioski i postulaty Oddziałów: doc. dr R. Janiczek (Częstochowa), A. Giedrys (Szczecinek), sekretarz Zarządu Głównego M. Mazur (Kraków), mgr A. Neumann (Jelenia Góra), mgr Z. Bogdan (Olsztyn), mgr T. Markiewicz (Białystok), mgr Wł. Michałunio (Frombork), inż. J. Soloniewicz (Toruń),inż. Z. Mann (Poznań), dr L. Zajdler (Warszawa), mgr F. Gondowicz (Wrocław) i inni.
Wypowiedzi dyskutantów zreasumował prezes ZG dr J. Sałabun, ustosunkowując się w imieniu Zarządu Głównego do zgłoszonych postulatów i wniosków Oddziałów, które w formie konkretnych uchwal pomogą w prawidłowym ukierunkowaniu pracy Towarzystwa w 1968 roku, w myśl statutowych założeń i uprawnień . Na zakończenie obrad, prezes ZG dr Józef Sałabun, serdecznie podziękował przedstawicielom Oddziałów za liczne przybycie, szczerą i konstruktywną dyskusję oraz aktywny udział w zebraniu, dzięki czemu konferencja ta niewątpliwie przyczyni się do dalszej konsolidacji szeregów Towarzystwa, usprawnienia form i metod pracy a w konsekwencji pomyślnego rozwoju Towarzystwa dla ogólnego społecznego pożytku i chwały imienia nauki polskiej.
W godzinach popołudniowych prezesi Oddziałów i członkowie Zarządu Głównego PTMA, po zwiedzeniu wystawy "Materia meteorytowa we Wszechświecie", eksponowanej obecnie pod pieczą PTMA w Krakowie, przy ul. Senackiej 3 1), wzięli udział w spotkaniu z przedstawicielami planetariów i pokrewnych towarzystw, z krajów obozu socjalistycznego (ZSRR, CSRS i NRD), w Klubie Przyjaźni TPPR w Rynku Gł. w Krakowie, celem nawiązania osobistych kontaktów, konsultacji i wymiany doświadczeń na temat interesujących nas wspólnie zagadnień i form społecznej działalności. Na zakończenie wspólnych obrad, którym przewodniczył członek honorowy PTMA prof. dr Eugeniusz Rybka, uczestnicy spotkania wysunęli postulat powołania międzynarodowej unii amatorskich towarzystw astronomicznych i planetariów. Tadeusz Grzesło

Urania 3/1968, str. 88, Kronika PTMA - Projekt toruńskiego planetarium i obserwatorium astronomicznego

Na zlecenie Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Toruniu z dnia 31 marca 1966 roku w Pracowni Urbanistyczno-Architektonicznej S-77 przy Katedrze Podstaw Budowy Miast na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej opracowano trzy projekty koncepcyjne Ludowego Obserwatorium Astronomicznego i Planetarium w Toruniu. Do dalszego opracowania wytypowano projekt mgr inż. arch. Marka Różańskiego, wykonany - pod kierownictwem doc. dr arch. Ryszarda Karłowicza - w pracowni kierowanej przez mgr inż. arch. Wincentego Szobera.
Obiekt ten ma stanąć w parku miejskim na Bydgoskim Przedmieściu w Toruniu. Budynek zaprojektowano jako jednolity półtora kondygnacyjny obiekt oparty na równoramiennej trójkątnej siatce konstrukcyjnej.
W środku budynku znajduje się patio dostępne z głównego hallu wejściowego. W części północnej budynku na poziomie hallu wejściowego znajdują się następujące pomieszczenia: planetarium, szatnia, kancelaria oraz wejście na dolny poziom audytorium. Z hallu prowadzą schody na poziom górny gdzie znajdują się cztery pracownie młodzieżowe, bufet, wejście do dwóch kopuł obserwacyjnych (średnice 3 i 5 metrów), pomieszczenia naukowe, biblioteka oraz wejście na taras obserwacyjno-widokowy na dachu budynku. Na poziomie dolnym pod bufetem i tarasem umieszczono magazyn na sprzęt dydaktyczno-naukowy i zespoły sanitarne. W części zachodniej budynku, wyraźnie wydzielonej, znajdują się: mieszkanie M4, garaż, skład opału i kotłownia c. o. Ogólna powierzchnia użytkowa budynku wynosi 925 m2 , a jego kubatura 4125 m3. Zarząd Oddziału PTMA w Toruniu

Urania 3/1968, str. 88-89, Kronika PTMA - Z życia Oddziału w Białej Podlaskiej

Długoletni członek PTMA Piotr Bialous otwiera wieczór poświcęcony 10-leciu lotów kosmicznych. Obok - wiceprezes Oddziału PTMA w Kielcach, mgr. inż. Stanisław Czareński.

W związku z 10-leciem Lotów Kosmicznych działacze PTMA w Białej Podlaskiej przy współpracy Powiatowej Biblioteki i Powiatowego Domu Kultury zorganizowali w dniu 12 października 1967 r. w sali PDK wieczór, na który złożyły się:
- odczyt pt. "10 lat astronautyki stosowanej, jak również udział polskich uczonych w tym kierunku badań", który wygłosił mgr inż. Stanisław Czareński z Kielc,
- film produkcji radzieckiej, pt. "Lot w Kosmos",
- wystawa astronomiczno-astronautyczna (wykresy, fotosy, plansze oraz przyrządy astronomiczne).
Wieczór poprowadził aktywny członek PTMA, zasłużony działacz lokalnego Oddziału Towarzystwa ob. Piotr Białous. Udział wzięło ponad 150 osób.
Wystawa czynna była przez 10 dni od godz. 10 do 18-tej. Zwiedziło ją dużo osób, przeważnie młodzież ze szkół średnich.
Alina Szalkowska, kierownik PDK

Urania 4/1968, str. 117-119, Kronika PTMA - Działalność Polskiego Towarzystwa. Miłośników Astronomii w 1967 roku

Działalność organizacyjna W roku sprawozdawczym Zarząd Główny PTMA odbył 7 statutowych zebrań (plenarnych i prezydium). Członkowie Prezydium ZG zamieszkali w Krakowie odbywali cotygodniowe narady robocze wraz z kierownictwem Biura ZG. W problematyce zebrań i narad ZG oraz jego komisji występowały następujące sprawy:
- działalności merytorycznej i organizacyjnej ZG, Oddziałów PTMA i specjalistycznych komisji (szkoleniowej, naukowej, wydawniczej, budowy placówek obserwacyjnych), - form i metod upowszechniania wiedzy astronomicznej, działalności obserwacyjnej, instruktażu i szkolenia, pracy stałych placówek,
- pracy z młodzieżą zrzeszoną w międzyszkolnych i szkolnych kołach astronomicznych oraz współpracy z Domami Kultury,
- akcji budowy Ludowych Obserwatoriów Astronomicznych i Planetariów oraz przygotowań do obchodów 500-lecia urodzin Kopernika,
- współdziałania na rzecz powołania w krajach obozu socjalistycznego międzynarodowej unii amatorskich towarzystw astronomicznych i planetariów,
- współpracy z władzami, w tym szczególnie z resortem oświaty i kultury oraz pokrewnymi instytucjami i organizacjami społecznymi,
- współpracy ze Związkiem Harcerstwa Polskiego w zakresie akcji pod kryptonimem "Operacja 1001 - Frombork", i in.
W IV kwartale 1967 r. w tematyce zebrań, prelekcji i odczytów eksponowano zagadnienia związane z rozwojem astronomii i astronautyki radzieckiej. Okazją ku temu były zarówno obchody 50 rocznicy Wielkiej Rewolucji Październikowej, jak też 10-ta rocznica wprowadzenia na orbitę okołoziemską przez ZSRR pierwszego sztucznego satelity Ziemi.
W dniach od 11-14 października 1967 r. Zarząd Główny PTMA wraz z Planetarium i Obserwatorium Astronomicznym w Chorzowie zorganizował konferencję przedstawicieli planetariów i towarzystw astronomicznych z ZSRR, CSRS i NRD.
W dniu 12 października 1967 r. odbyła się w Krakowie, doroczna, statutowa konferencja prezesów Oddziałów PTMA, na której ustalono generalne założenia do pracy na lata 1968-1969.
W końcu 1967 roku działało na terenie Kraju 26 Oddziałów zrzeszających 1889 członków zwyczajnych. (Towarzystwo posiada 4 członków honorowych i 5 członków wspierających). W roku szkolnym 1966/67 działało 64 szkolnych i międzyszkolnych kół astronomicznych, zrzeszających łącznie 1027 młodzieży. Oceniając ogólnie całokształt działalności organizacyjnej PTMA, stwierdzić trzeba, że pomimo trudnych warunków, wynikających m. in.: z ograniczonych liczebnie grup aktywnych członków w poszczególnych Oddziałach, braku własnej bazy lokalowej (w 600/o miejscowości gdzie działają Oddziały), niedostatecznych środków finansowych i kadrowych prace organizacyjne przebiegały na ogół prawidłowo, a osiągnięcia merytoryczne są znaczne, dzięki zaangażowaniu i bezinteresownej pracy wielu aktywistów w naszych Oddziałach.
Upowszechnianie nauki
Działalność popularno-naukowa, szkoleniowa i obserwacyjna ogniskuje się w Oddziałach i w prowadzonych przez Oddziały sekcjach i stałych placówkach PTMA. Stacje Astronomiczne PTMA prowadzą Oddziały: Częstochowa, Frombork, Kraków (Niepołomice), Opole, Szczecinek, Warszawa i Wrocław. Stałe punkty obserwacyjne i pokazy nieba prowadzą Oddziały: Biała Pbdlaska, Chorzów, Dąbrowa Górnicza, Gdynia, Gliwice, Jelenia Góra, Kraków, Krosno n/W., Łódź, Nowy Sącz, Opole, Ostrowiec Świętokrzyski, Oświęcim, Poznań, Radom, Szczecinek, Toruń, Warszawa i Wrocław.
Lokale klubowe, względnie stałe siedziby posiadają Oddziały: Chorzów, Częstochowa, Frombork, Gdynia, Kraków, Łódź, Nowy Sącz, Opole, Ostrowiec Św., Poznań, Toruń i Wrocław. Działalność w małych planetariach prowadzą Oddziały: Kraków oraz Wrocław (objazdowe prof. L. Wjebera).
Ponadto Towarzystwo prowadzi bibliotekę centralną przy ZG PTMA i 24 biblioteki w Oddziałach. Księgozbiór Towarzystwa liczy łącznie 12.000 woluminów oraz dział czasopism krajowych i zagranicznych w bibliotece centralnej.
W okresie sprawozdawczym Oddziały PTMA zorganizowały 228 odczytów, w których uczestniczyło 11 017 słuchaczy, 415 pokazów nieba dla 7045 obserwatorów nieba i 67 projekcji filmowych dla 7859 widzów. Ponadto Oddziały: Frombork, Kraków, Szczecinek, Toruń, Warszawa i Wrocław organizowały pokazy w planetarium, wycieczki, wystawy, wieczory astronomiczne itp. - odbyły się 83 imprezy tego rodzaju, w których uczestniczyło łącznie 11195 osób.
Akcje szkoleniowo-obserwacyjne
W dniach od 1-15 sierpnia 1967 r. ZG PTMA wspólnie z Krakowskim Oddziałem zorganizował szkoleniowy turnus obserwacyjny dla młodzieży w Stacji Astronomicznej PTMA w Niepołomicach. W turnusie uczestniczyły 22 osoby, reprezentujące 13 Oddziałów PTMA z terenu Kraju. 12 maja 1967 r. Oddział PTMA w Szczecinku przy współpracy z lokalnymi władzami i Kuratorium OS w Koszalinie zorganizował seminarium astronomiczne, w którym uczestniczyło 40 osób - nauczycieli i uczniów szkół licealnych woj. koszalińskiego.
Z prac sekcji obserwacyjnych na wyróżnienie zasługują: działalność obserwatorów Słońca w Dąbrowie Górniczej, prace (i opracowania obserwacji) sekcji gwiazd zmiennych zaćmieniowych w Krakowie
1), sekcji obserwacji zórz polarnych i obłoków srebrzystych w Poznaniu oraz działalność sekcji: obserwacji SZS, meteorytyki w Warszawie i Słońca we Wrocławiu. Na wyróżnienie zasługują również prace i działalność sekcji instrumentalnych i budowy amatorskich narzędzi astronomicznych w Oddziałach: w Krakowie, Opolu, Warszawie i Wrocławiu.
Działalność wydawnicza
W 1967 r. wydano 11 numerów Uranii o łącznym nakładzie 33 000 egzemplarzy, oraz roczny spis treści (3000 egz.). Około 1000 egzemplarzy Uranii wysłano do obserwatoriów astronomicznych i innych placówek zagranicznych.
Wydano również w 3000 egz. Statut PTMA, uchwalony na Walnym Zebraniu Delegatów w dn. 5-6 listopada 1966 r. w Chorzowie. Nowy Statut otrzymali wszyscy członkowie Towarzystwa.
W drugim kwartale 1967 r. ukończono druk III wydania Obrotowej Mapy Nieba A. Słowika i M. Mazura, (3000 egzemplarzy). Do końca roku sprzedano 55°/o nakładu mapy. W ciągu 1967 r. prowadzono, również prace przygotowawcze przy planowanym wydaniu Małego Atlasu Księżyca E. Szeligiewicza i M. Mazura.
Tadeusz Grzesło

Urania 5/1968, str. 148-150, Kronika PTMA - Co nowego w naszych Oddziałach?

W pierwszym kwartale r. b. Oddziały T-wa podjęły akcję sprawozdawczo-wyborczą, wypełniając tym samym jeden z podstawowych statutowych obowiązków przed zbliżającym się krajowym Walnym Zjazdem Delegatów PTMA.
Zwyczajne walne zebrania zapoczątkował 20 stycznia br. Oddział PTMA w Radomiu. Prezesem został ponownie mgr inż. Piotr Janicki a w skład Zarządu wybrano: W. Zagożdżona, inż. T. Borysiewicza, C. Mleczkowskiego, J. Czernikiewicza, W. Rupniewskiego, Z. Sarnowskiego i W. Jędrzejczaka. Z zasługujących na uwagę uchwał i postulatów podjętych na zebraniu wymienić należy m. in.: zobowiązanie każdego członka Zarządu do akcji werbunkowej nowych członków zwyczajnych i wspierających, formy współpracy z członkami wspierającymi, resortem oświaty i Radomskim Klubem Młodej Inteligencji "Prometeusz" oraz dalszą aktywizację w zakresie upowszechniania wiedzy astronomicznej w formie odczytów, pokazów nieba i projekcji filmowych. W działalności Oddziału w Radomiu na podkreślenie zasługuje fakt, iż tamtejszy aktyw całość zadań programowych wykonuje w oparciu o dochody własne, w których znaczną pozycję stanowią składki członków wspierających i wpływy z imprez.
24 stycznia r.b. zwyczajne walne zebranie odbył Oddział PTMA w Nowym Sączu. Prezesem Zarządu Oddziału wybrano ponownie mgr Stanisława Mikulskiego. Na uwagę zasługuje uchwała zebranych o rozwijaniu współpracy Oddziału z młodzieżą szkół średnich oraz Studium Nauczycielskim w Nowym Sączu.
Zebranie Oddziału w Jeleniej Górze, które odbyło się 27 stycznia r.b. poza sprawami sprawozdawczo-wyborczymi, według wymogów statutu, głównie koncentrowało uwagę członków i ukierunkowało działanie na przyszłość wokół sprawy lokalizacji nowej siedziby Oddziału przy Szkole Podst. nr 3 w Cieplicach i budowy Ludowego Obserwatorium i Planetarium w Parku Norweskim w Cieplicach. Nowo wybrane władze, pod kierunkiem prezesa mgr A. Neumanna dają podstawę do optymistycznych prognoz co do dalszych jeszcze bardziej efektywnych wyników pracy Oddziału, tym bardziej, że w gronie Zarządu znajdują się długoletni i doświadczeni działacze PTMA, jak: mgr M. Tumidalski, J. Karbowski, M. Iwanek, D. Turkiewicz i in.
Z przeprowadzonego w dniu 31 stycznia r. b. zwyczajnego zebrania Oddziału PTMA w Szczecinku na szczególne podkreślenie zasługuje troska całego aktywu o dalszy rozwój współpracy z młodzieżą, przy pomocy resortu oświaty i kultury, obejmującej swoim zasięgiem cały region województwa koszalińskiego, starania o rozbudowę Stacji Obserwacyjnej PTMA, inspiracja władz i społeczeństwa do podejmowania przygotowań do obchodów 500 rocznicy urodzin Mikołaja Kopernika oraz organizowanie seminariów astronomicznych dla młodzieży licealnej pod auspicjami Oddziału PTMA. Inspiratorem tych poczynań jest nasz długoletni działacz społeczny i instruktor Oddziału p. A. Giedrys, przy pomocy oddanego sprawie grona miłośników astronomii.
Również w dniu 31 stycznia r. b. odbyło się zwyczajne walne zebranie Oddziału w Poznaniu, na którym dominowała sprawa planowanej budowy Ludowego Obserwatorium i Planetarium na terenie Parku Przyjaźni (dawnej Cytadeli) w Poznaniu. Podjęto także uchwałę o organizacji sympozjum w Kaliszu z okazji 350 rocznicy pierwszych w Polsce obserwacji nieba przy pomocy lunet, jak również wiele uwagi poświęcono kontynuowaniu seminariów astronomicznych dla młodzieży pod kierownictwem mgr Wita Rosy.
Na prezesa Zarządu wybrano ponownie prof. dr B. Kiełczewskiego a w skład prezydium weszli: inż. Z. Mann, Zb. Skibiński, mgr J. Brodala i A. Morawski.
14 lutego 1968 r. odbyło się zwyczajne walne zebranie Oddziału w Opolu. W podjętych uchwałach szczególną uwagę zwrócono na dalsze rozwijanie działalności w Szkolnych Kołach Astronomicznych, współpracę z Woj. Domem Kultury i Młodzieżowym Domem Kultury oraz Zakładowym Domem Kultury Huty "Małapanew" w Ozimku. Poczyniono także starania o powołanie wojewódzkiego komitetu obchodów 500 rocznicy urodzin M. Kopernika pod patronatem WK FJN w Opolu.
Oddział PTMA we Wrocławiu zorganizował w dniu 10 marca 1968 r. zwyczajne walne zebranie członków, na którym dokonano podsumowania działalności organizacyjnej i programowej. W założeniach do planu pracy, poza sprawami zagospodarowania siedziby Oddziału, specjalnie dużo uwagi i troski przejawiało się w wystąpieniach dyskutantów o prawidłowe rozwijanie pracy z młodzieżą, jak też stosowanie różnorodnych form upowszechniania wiedzy astronomicznej w oparciu o istniejącą bazę materialną. Omówiono również wszechstronnie założenia dotyczące budowy planetarium na tzw. Wzgórzu Partyzantów, która to inwestycja ma być realizowana ze środków finansowych Rady Narodowej m. Wrocławia, jako trwały pomnik pamięci dla uczczenia 500 rocznicy urodzin M. Kopernika.
W wyniku wyborów prezesem został ponownie mgr Fr. Gondowicz a w skład Zarządu Oddziału weszli: dr P. Rybka, inż. A. Szafkowski, prof. L. Weber, H. Sudołowicz, mgr W. Dawidowicz, T. Szczerbińska i mgr H. Swól. Uczestniczący zebraniu prezes ZG dr Józef Sałabun, poza podziękowaniem za dotychczasową pracę społeczną aktywistom oddziału, wyraził nadzieję, że nowo wybrane władze Oddziału dołożą starań, by zaplanowane zamierzenia doczekały się szybkiej realizacji dla dobra społeczeństwa i Towarzystwa, którego funkcja w całokształcie działalności kulturalno-oświatowej nabiera szczególnego znaczenia i rangi u progu nowej ery kosmicznej.
W omawianym okresie zwyczajne walne zebrania członków odbyły się również w Oddziałach: w Gdyni i Gdańsku, Lodzi, Toruniu i Warszawie.
Tak więc osiągnęliśmy już ,.półmetek" statutowej akcji sprawozdawczo-wyborczej w Oddziałach PTMA. Z chwilą składania tej informacji do druku zaawizowały nam już terminy walnych zebrań Oddziały PTMA w Częstochowie, Białystoku, Katowicach, Krakowie i Szczecinie. Liczymy, że aktualnie prowadzona akcja sprawozdawczo-wyborcza, poza podsumowaniem dotychczasowych osiągnięć w pracy Oddziałów , ujawnieniem niedociągnięć, błędów i braków, w wyniku. wszechstronnej i wnikliwej analizy, pogłębionej szeroką dyskusją wielu szeregowych członków, dopomoże nam w opracowaniu wniosków na krajowy Walny Zjazd Delegatów PTMA, dla prawidłowego ukierunkowania dalszej działalności Towarzystwa, zgodnie z opinią i wolą większości, czynnie zaangażowanej i nie szczędzącej trudu dla krzewienia racjonalnej wiedzy o Wszechświecie, w ojczyźnie największego rewolucjonisty swojej epoki, syna naszego Narodu - Mikołaja Kopernika.
Tadeusz Grzesło

Urania 5/1968, str. 150-152, Kronika PTMA - Toruń w 495 rocznicę urodzin M. Kopernika

Luneta "Polarex-Unitron" ofiarowana przez Tow. Przyjaźni Duńsko-Polskiej dla I Liceum im. M. Kopernika w Toruniu

Toruń - miasto rodzinne Mikołaja Kopernika, w którym pamięć o życiu i dziele wielkiego astronoma jest szczególnie żywa, uroczyście obchodził 495 rocznicę jego urodzin.
W sobotę 17 lutego br. w pięknej Sali Mieszczańskiej Ratusza Staromiejskiego odbyła się uroczysta akademia zorganizowana wspólnie przez Polskie Towarzystwo Miłośników Astronomii, Wydział Kultury MRN, Muzeum Okręgowe i Książnicę Miejską. Otwierając akademię dyrektor Muzeum Okręgowego prof. Jerzy Remer zwrócił uwagę obecnych, że już 5 lat tylko dzieli miasto od wielkich, światowych uroczystości związanych z 500-leciem urodzin wielkiego toruńczyka. Przygotowania do tego święta nauki i kultury polskiej są już w pełnym toku. Mówca scharakteryzował ogólne zarysy zatwierdzonego już programu ze szczególnym uwzględnieniem założeń projektowanego muzeum epoki Kopernika mającego powstać w "Domu Kopernika" (miejscu jego urodzenia) i sąsiadującej z nim XV-wiecznej kamienicy mieszczańskiej.
Referat prof. dr Waldemara Voise z Zakładu Historii Nauki i Techniki PAN w Warszawie zatytułowany "Mikołaj Kopernik - historia jednego odkrycia" wprowadził słuchaczy w nastrój i zagadnienia epoki w której żył i działał Kopernik przedstawiając fakty, które wiązały się z powstaniem epokowego odkrycia, oraz niezwykłe ciekawą drogę jaką torowała sobie nowa teoria wśród współczesnych i późniejszych naukowców i myślicieli, zanim zdobyła sobie powszechne uznanie.
Drugim był referat prof. dr Wilhelminy Iwanowskiej - kier. zespołu Katedr Astronomii i Astrofizyki UMK w Toruniu na temat "Alchemia Kosmosu". Rozwój fizyki ostatnich lat 50 miał zasadnicze znaczenie również dla astronomii. Znalezienie kamienia filozoficznego średniowiecznych alchemików w postaci energii atomowej pozwoliło uczonym zabrać się do rozwiązywania dręczących naukę problemów takich jak powstawanie pierwiastków we Wszechświecie, źródła promieniowania gwiazd, samorzutne przemiany pierwiastków itp. I o ile Kopernik błyskiem swego geniuszu rozświetlił mroki nauki o Wszechświecie, to jego następcy po dziś dzień krok za krokiem doskonalą jego dzieło.
W dalszej części nastąpił koncert muzyki dawnej w wykonaniu Capelli.
Bydgostiensis z udziałem solistów Ireny Domowicz - mezzosopran i Mieczysława Antoniaka - tenor, oraz otwarcie okolicznościowych wystaw: "Bolonia - miasto studiów Kopernika" i "Kopernikiana - nabytki roku 1967" przygotowanych przez mgr Janinę Mazurkiewicz - kustosza działu historycznego "Domu Kopernika".
Wieczór zakończyło uroczyste złożenie kwiatów pod pomnikiem Kopernika.
W poniedziałek dnia 19 lutego tradycyjnym już zwyczajem, w dniu urodzin Kopernika odbyło się Walne Zgromadzenie Towarzystwa Naukowego w Toruniu połączone ze sprawozdaniem z ubiegłorocznej działalności oraz referatami naukowymi.
W poniedziałek wreszcie, w sali Młodzieżowego Domu Kultury w Toruniu odbyła się uroczysta akademia dla młodzieży I. Liceum Ogólnokształcącego noszącego imię Kopernika. Warto podkreślić, że szkoła ta w bieżącym roku obchodzi 400-lecie swego istnienia. Oprócz przedstawicieli władz miejskich, Partyjnych i uniwersyteckich na uroczystość przybyli: Ambasador Królestwa Danii Sandager Jeppesen z małżonką, zasłużona działaczka Towarzystwa Przyjaźni Duńsko-Polskiej Gertruda de With, członek Zarządu Głównego Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Duńskiej Bogdan Kołodziejski z Warszawy i inni. Goście duńscy przekazali szkole wspaniałą lunetę astronomiczną FOLAREX-UNITRON, o średnicy obiektywu 75 mm i ogniskowej 1200 mm, wraz z dodatkowym wyposażeniem, mającą umożliwić reaktywowanie posiadającego piękne tradycje Szkolnego Kola Astronomicznego (patrz str. 151). W części artystycznej montaż słowno-muzyczny, koncert i tańce zaprezentowali uczniowie Liceum. Henryk Witkowski

Urania 6/1968, str. 183-184, Kronika PTMA - Porozumienie

pomiędzy Zarządem Głównym Polskiego Towarzystwa Miłośników Astronomii i Główną Kwaterą Związku Harcerstwa Polskiego - Sztabem Operacji 1001 - Frombork w sprawie współpracy w zakresie przygotowań i udziału w obchodach 500-nej rocznicy urodzin Mikołaja Kopernika.
Zarząd Główny Polskiego Towarzystwa Miłośników Astronomii i Główna Kwatera Związku Harcerstwa Polskiego - Sztab Operacji 1001 - Frombork uznając konieczność skoordynowania poczynań w zakresie przygotowań do obchodów 500-nej rocznicy urodzin Mikołaja Kopernika, przede wszystkim w ramach harcerskiej akcji "Operacja 1001 - Frombork", postanawiają nawiązać współpracę według poniższych zasad:
1. PTMA dostarczy - zgodnie ze swymi możliwościami - materiałów informacyjnych i instruktażowych o Koperniku jako astronomie, o historii astronami współczesnej i astronautyce, a także dotyczących elementarnej wiedzy z astronomii - do wykorzystania w pracy programowej Operacji.
2. PTMA deklaruje gotowość opracowania nowych materiałów, zredagowanych specjalnie pod kątem potrzeb Operacji 1001 - Frombork.
3. PTMA zapewni - na podstawie odrębnych porozumień, uwzględniając każdorazowo swoje realne możliwości - zabezpieczenie akcji letnich Operacji we Fromborku w zakresie pokazów nieba i prelekcji o tematyce astronomicznej i astronautycznej.
4. Zarząd Główny PTMA i Sztab Operacji 1001 - Frombork poinformują się wzajemnie o swoich jednostkach terenowych w celu nawiązania przez nie bezpośrednich kontaktów i współpracy.
5. Zarząd Główny PTMA i Sztab Operacji 1001 - Frombork zobowiązują się do zmobilizowania dostępnego sprzętu obserwacyjnego do użytku, zwłaszcza w czasie akcji letnich Operacji we Fromborku, w celu popularyzacji astronomii wśród uczestników akcji.
6. Zarząd Główny PTMA rozważy możliwość akcesu Towarzystwa do Ruchu Przyjaciół Harcerstwa, przede wszystkim do Komitetu Honorowego Operacji 1001 - Frombork. Sztab Operacji 1001 - Frombork rozważy możliwość przystąpienia do Towarzystwa w charakterze członka zbiorowego.
7. Sztab Operacji 1001 - Frombork deklaruje swoje poparcie dla akcji Towarzystwa w zakresie budowy ludowych obserwatoriów astronomicznych i planetariów.
8. Sztab Operacji 1001 - Frombork zapewni pośrednictwo pomiędzy PTMA i zasadniczymi szkołami zawodowymi w zakresie budowy przyrządów i modeli astronomicznych dla potrzeb operacji i PTMA.
9. Sztab Operacji 1001 - Frombork zapewni udział przedstawiciela PTMA w powołanej przez siebie Radzie Naukowo-Technicznej Operacji.
10. Zarząd Główny PTMA i Sztab Operacji 1001 - Frombork będą dokonywać co roku, w uzgodnionych terminach, wspólnej oceny współpracy.
11. Sprawy nieuregulowane niniejszym porozumieniem będą przedmiotem dodatkowych ustaleń.
za Sztab Operacji 1001 - Frombork:
(-) hm. IRENEUSZ SEKUŁA, Szef Sztabu ZHP, Operacji 1001 - Frombork
za Zarząd Główny PTMA:
(-) Dr JÓZEF SAŁABUN, Prezes Z. Gł. PTMA
(-) MACIEJ MAZUR, Sekretarz Z. Gł. PTMA
Kraków, dnia 30 stycznta 1968 r.

Urania 7-8/1968, str. 226-228, Kronika PTMA - "Biuletyn Informacyjny" Oddziału Gdańskiego PTMA

Na ostatnim walnym zebraniu członków Oddziałów Gdańskiego i Gdyńskiego w dniu 27. II. 1968 r. zapadła decyzja połączenia obu Oddziałów w jeden, którego nazwa obecnie brzmi: Oddział Gdański w Gdyni.
Zarząd Oddziału planuje szeroko zakrojoną działalność popularyzatorską, której jedną z form jest systematyczne wydawanie "Biuletynu Informacyjnego". Pierwszy numer ukazał się wprawdzie już w styczniu 1964 r., ale dopiero obecnie zapadła decyzja wydawania go regularnie, w postaci kwartalnika. Redaktorem jest p. Wojciech Sędzielawski (Gdańsk-Oliwa, ul. Zwycięzców 13 m. l, tel. 52-13-64).
W pierwszym numerze nowej serii, oznaczonym (dla utrzymania ciągłości wydawnictwa) Nr 2, omówiono główne formy działalności Oddziału Gdańskiego w Gdyni, m. in. zapowiedź zorganizowania konkursu na najlepszy referat z astronomii. Bliższe szczegóły na ten temat, którym powinna zainteresować się przede wszystkim młodzież ze szkól licealnych, podane będą w następnym numerze Biuletynu.
Wydawnictwo ma na celu uaktywnienie członków, zwłaszcza prowadzących obserwacje. Redakcja Biuletynu zapowiada publikowanie obserwacji, ich wyników i sprawozdań z działalności sekcji obserwacyjnych.
Zarząd Oddziału informuje ponadto, że wypożycza chętnym obserwatorom-członkom PTMA instrumenty astronomiczne.
Biuletyn składa się z czterech stron formatu A4 (maszynopis powielony).
Otrzymują go członkowie Oddziału Gdańskiego oraz Zarządy Oddziałów naszego Towarzystwa. Redakcja Biuletynu zwraca się do innych Oddziałów o podjęcie tej inicjatywy i wydawanie biuletynów o podobnym charakterze, co powinno się przyczynić do polepszenia - nie najlepszej obecnie - sytuacji w PTMA. Jednocześnie Redakcja Biuletynu zwraca się o krytyczną ocenę tej formy działalności.
Zdaniem piszącego te słowa inicjatywa Oddziału Gdańskiego jest jak najbardziej godna uznania. Ambicją każdego obserwatora - miłośnika astronomii jest, aby jego prace były opublikowane, aby miał pewność, że wyniki jego pracy mogły być przez kogoś zużytkowane. Dotyczy to w szczególności obserwacji prowadzonych systematycznie - jak obserwacje gwiazd zmiennych, meteorów lub plam słonecznych. Jeżeli rezultaty wielu wieczorów, a nawet nocy obserwacyjnych, mają pozostać na zawsze utajone w zeszytach obserwacyjnych, do których być może nikt nigdy nie zajrzy, odpada dalsza chęć do pracy. I to właśnie w chwili, gdy obserwator opanował technikę obserwacyjną, nabrał rutyny i obserwacje jego mogłyby stanowić cenny materiał do opracowań naukowych.
Redakcja "Uranii" spotyka się niekiedy z zarzutami, że publikuje rzadko, i tylko niektóre, wyniki obserwacji i opracowania członków naszego Towarzystwa. Należy tu więc wyjaśnić, że naszego miesięcznika nie można traktować jako "wolną trybunę" dla każdego członka, który ma chęć się "wypisać". "Urania" jest organem PTMA i reprezentuje je na zewnątrz. Jest to czasopismo wydawane z zasiłku Polskiej Akademii Nauk i przeznaczone nie tylko dla członków PTMA, ale i dla bibliotek szkolnych oraz zakładów kształcenia nauczycieli. Część nakładu trafia do rąk osób interesujących się poważnie astronomią i jest dla nich jedynym dostępnym źródłem bieżących informacji. Część wreszcie - drogą Wymiany międzynarodowej - dostaje się do bibliotek zagranicznych obserwatoriów astronomicznych. Publikowanie więc niektórych obserwacji, typowych dla miłośników w okresie "szkoleniowym", nie jest nawet wskazane w "Uranii" jako centralnym organie Towarzystwa. Z tych samych względów nie mogą być również publikowane niektóre opracowania - tak często nadsyłane przez miłośników astronomii -zawierające własny pogląd na zagadnienia kosmologiczne. W naszej "teczce redakcyjnej" mamy szereg prac tego typu. Nadawałyby się doskonale jako temat do odczytu na zebraniu dyskusyjnym, ale nie uzyskały aprobaty Komitetu Redakcyjnego.
Na marginesie tych rozważań należy zaznaczyć, że inicjatywa wydawania biuletynów nie jest nowa w naszym Towarzystwie, biuletyny zawierające informacje o niektórych zjawiskach zaćmienia, kometa itp.) wydawane już były w latach poprzednich np. przez Oddział PTMA w Krakowie.
W ubiegłym roku Oddział w Szczecinku wydal specjalny zeszyt liczący 140 stron maszynopisu, zawierający tekst 12 referatów wygłoszonych przez uczniów szkól licealnych na podstawie literatury. Podobne Seminarium było zorganizowane i w roku bieżącym (12 maja) - szczegóły podamy w jednym z najbliższych numerów "Uranii".
L. Zajdler - Naczelny redaktor Uranii

Urania 7-8/1968, str. 228-229, Kronika PTMA - Kalisz - miejsce pierwszych w Polsce obserwacji astronomicznych przy u życiu lunet (II)

Uczniowie szkół średnich na tarasie Dostrzegalni Astronomicznej w Kaliszu oglądają w dzień Księżyc, plamy słoneczne i planety Jowisz i Wenus w dn. 29 października 1967 r.

Doceniając znaczenie pierwszych obserwacji astronomicznych i w zrozumieniu historycznego dla Kalisza momentu, staraniem Wydziału Kultury Prezydium MRN w Kaliszu oraz Muzeum Ziemi Kaliskiej powstała w Kaliszu przy ul. Ułańskiej 9c Dostrzegalnia Astronomiczna, której przekazanie do użytku publicznego nastąpiło w dn. 28 listopada 1964 r. Z dniem 2 stycznia 1966 r. Dostrzegalnia stała się Sekcją przy Kaliskim Domu Kultury.
Kierunek działania Sekcji Miłośników Astronomii jest taki sam jak w oddziałach PTMA. Również uczestnikami Sekcji są przeważnie członkowie Oddziału Poznańskiego PTMA oraz młodzież szkól licealnych.
Wprawdzie w Kaliszu miłośników astronomii jest niewielu, to jednak swoją postawą i świadomością słusznych celów nałożyli oni sobie obowiązek sprostania wytyczonym zadaniom:
1. Upamiętnić 350-tą rocznicę pierwszych obserwacji astronomicznych w Kaliszu przy użyciu lunet przypadającą we wrześniu 1968 r.
2. Zrekonstruowanie trzech instrumentów astronomicznych używanych przez Karola Malapertę.
3. Wykonanie lunety podobnej do używanej przez Galileusza.
4. Zebrać reprodukcje dokumentów związanych z omawianymi obserwacjami.
5. Doprowadzić do wyremontowania wnętrza historycznej wieży.
6. Nawiązać kontakt z Polskim Towarzystwem Turystyczno-Krajoznawczym w celu udostępnienia wieży dla zwiedzających i wycieczek.
7. W dalszym ciągu kontynuować obserwacje plam słonecznych, rozpoczęte w swoim czasie przez Malapertę.
8. Odrestaurować znajdujące się na terenie Kalisza dwa stare zegary słoneczne.
9. Przeprowadzić poszukiwania meteorytów w miejscowości Moraska koło Poznania.
10. Wymiana doświadczeń, myśli i koncepcji pomiędzy Zarządami Oddziałów PTMA w Poznaniu, Łodzi i Wrocławiu a Dostrzegalnią Astronomiczną w Kaliszu.
11. Spowodować wybudowanie w Kaliszu planetarium.
Zrealizowanie ambitnych zadań na przestrzeni kilku najbliższych lat stawiają sobie miłośnicy astronomii na terenie Kalisza. Kierownictwo Dostrzegalni może z zadowoleniem liczyć na współpracę i pomoc takich uczni, jak Ob. Leszek Dalinkiewicz, Stanisław Jackiewicz, Błażej Sobkowicz i innych, którzy z zamiłowaniem wolny czas od nauki szkolnej poświęcają dodatkowo na pochłanianie wiedzy astronomicznej, korzystając z obszernej biblioteki Dostrzegalni Astronomicznej.
Kilku miłośników może poszczycić się nie najgorszymi wynikami przy budowie własnych lunet.
Bardzo miłym akcentem wśród młodzieży związanej więzami wspólnych zainteresowań było przybycie w dniu 29 października 1967 r. wcześnie rano na dzienny pokaz nieba. Oglądano Księżyc, Jowisza, Wenus oraz plamy słoneczne. Pokaz trwał, z licznym udziałem publiczności, na tarasie Dostrzegalni do godz. 13-tej. Wśród instrumentów astronomicznych był w użyciu teleskop systemu Newtona ze zwierciadłem o średnicy 26 cm i ogniskową 2060 mm.
Pokazy nieba prowadzi się również przy użyciu lunety o średnicy obiektywu 8 cm i ogniskowej 1320 mm na dziedzińcu Kaliskiego Domu Kultury, na tle historycznej wieży.
Dużą pomoc i uznanie dla prac Sekcji Astronomicznej okazuje kierownik Kaliskiego Domu Kultury, p. Eugeniusz Pietrzykowski, za co na tym miejscu składam Mu najserdeczniejsze podziękowanie.
Janusz Kazimierowski - Kalisz

Urania 9/1968, str. 262-264, Kronika PTMA - Z walnych zebrań w Oddziałach PTMA

Jak już informowaliśmy w "Uranii" nr 5/68, od stycznia br. w Oddziałach PTMA prowadzona była kampania sprawozdawczo-wyborcza, której wyniki pokrótce relacjonujemy, w nawiązaniu i uzupełnieniu wspomnianej na wstępie naszej kronikarskiej notatki. I tak:

9 stycznia br. obradowali członkowie toruńskiego Oddziału PTMA. W toku obrad dominowały sprawy dotyczące kontynuowania starań o budowę LOAiP w Toruniu, powolania oddziałowej sekcji obserwacyjnej oraz poszerzenia działalności popularyzatorskiej w formie odczytów i pokazów nieba przy pomocy Kola Naukowego Studentów Astronomii UMK. Podkreślono niezwykle cenną i życzliwą pomoc Prezydium MRN Wydziału Kultury i Oświaty, dzięki której miejscowy Zarząd mógł rozwinąć planową i szeroką akcję upowszechnienia wiedzy astronomicznej wśród miejscowego społeczeństwa. Postulowano włączenie do tej akcji, o dużych walorach światopoglądowych, członków instancji: KM PZPR i ZM ZMS. W wyniku wyborów, funkcję prezesa Zarządu objął ponownie inż. Jerzy Soloniewicz, a w skład Prezydium Oddziału weszli: wiceprezes mgr Leszek Zaleski, sekretarz Henryk Witkowski, skarbnik Zygmunt Kędzierski.

18 lutego br. obradował Oddział PTMA we Fromborku, gdzie główny akcent dyskusji koncentrował się wokół spraw rozbudowy szeregów członkowskich, umocnienia autorytetu i pozycji Oddziału w środowisku i pełnej mobilizacji wszystkich członków PTMA w okresie przygotowań do obchodów 500 rocznicy urodzin M. Kopernika. Główną troską Oddziału jest współpraca z młodzieżą , a szczególnie z harcerstwem, w ramach akcji "Operacja 1001 - Frombork". Funkcję prezesa powierzono ponownie Janowi Pogorzelskiemu. Funkcję kierownika Stacji Obserwacyjnej PTMA pełni również nadal społecznie długoletni aktywista PTMA mgr Władysław Michalunio.

Obradujące 27 lutego br. Oddziały w Gdańsku i Gdyni podjęły wspólną uchwalę o połączeniu i powołaniu jednego Oddziału dla obszaru Trójmiasta i województwa gdańskiego. Nowa jednostka organizacyjna PTMA przyjęła, jako obowiązującą nazwę: "Oddział Gdański w Gdyni". W obradach uczestniczył członek ZG PTMA doc. dr Jerzy Dobrzycki z Poznania. Prezesem został ponownie mgr inż. Eugeniusz Maciejewski a wiceprezesem inż. Jan Jabłoński.

Na zebraniu Oddziału PTMA w Białymstoku, które miało miejsce 28. III. br. omawiano sprawy współpracy z resortem oświaty i kultury, Frontem Jedności Narodu i organizacjami młodzieżowymi w zakresie przygotowań do obchodów 500 rocznicy urodzin M. Kopernika. Oddział przy pomocy władz oświatowych planuje budowę tarasu obserwacyjnego na gmachu III Liceum Ogólnokszt. im. M. Fornalskiej w Białymstoku, z przeznaczeniem przede wszystkim do użytku młodzieży zrzeszonej w Szkolnych Kolach Astronomicznych. Zebranie Oddziału uświetniono prelekcją z ilustracją n . t. "Sondy planetarne" w opracowaniu przedstawiciela Biura ZG PTMA Aleksandra Kuśnierza. Funkcję prezesa Zarządu Oddziału powierzono ponownie długoletniej działaczce oświatowej mgr Tatianie Markiewicz. Oddział PTMA w Częstochowie obradował 23 marca br. W zebraniu uczestniczył honorowy członek PTMA prof. dr Eugeniusz Rybka, który wygłosił referat pt. "Studia Mikołaja Kopernika w Krakowie". W dyskusji dominowały sprawy związane z przygotowaniami do otwarcia budynku Obserwatorium PTMA w Parku Staszica w Częstochowie. Na prezesa Zarządu Oddziału wybrano ponownie doc. dra Romana Janiczka, a w skład Prezydium weszli: mgr Jerzy Rudenko, mgr inż. Witold Pydziński i Barbara Kierat. 31 marca br. obradował Oddział PTMA w Katowicach, w obecności wiceprezesa ZG PTMA inż. Marka Kibińskiego. Zebrani "minutą ciszy" uczcili pamięć tragicznie zmarłego pierwszego kosmonauty Jurija Gagarina. W toku obrad dyskutowano o konieczności współpracy z nauczycielstwem i młodzieżą, konieczności stosowania różnych atrakcyjnych form upowszechniania wiedzy astronomicznej, zgodnie z zainteresowaniem oraz potrzebami środowiska, przy planowej współpracy z Polskim Towarzystwem Astronautycznym i innymi pokrewnymi organizacjami i instytucjami. Prezesem Oddziału został ponownie długoletni aktywista PTMA Cezary Janiszewski.

W nadzwyczajnym walnym zebraniu Oddziału PTMA w Szczecinie, które odbyło się w dniu 3 kwietnia br. uczestniczył członek Prezydium ZG PTMA mgr inż. Edward Szeligiewicz. Omówiono i podsumowano działalność Oddziału postulując reorganizację i nabór nowych członków, kontynuowanie pracy w obiektywnie trudnych miejscowych warunkach (np. bardzo nieliczne grono aktywnych działaczy społecznych PTMA, brak własnej siedziby Oddziału itp.) oraz nawiązanie współpracy ze Szkolą Morską w Szczecinie, gdzie znajduje się planetarium i gdzie Oddział PTMA mógłby znaleźć oparcie w swojej społecznej działalności. Przedstawiciel ZG PTMA mgr inż. E. Szeligiewicz w serdecznych słowach podziękował członkom ustępującego Zarządu Oddziału za ich bezinteresowny trud i wysiłek, podkreślając szczególne zasługi prezesa dr T. Rewaja oraz sekretarza inż. B. Czarnockiego, którzy mimo trudności kontynuowali społeczną pracę i zabezpieczali na miarę sił i środków działalność Oddziału w ostatniej kadencji. W skład nowych władz Oddziału wybrano: mgr Henryka Gurgula, mgr Stanisława Gwizdka i Zygmunta Radtke, którzy podjęli zadanie zaktywizowania pracy członków szczecińskiego Oddziału i włączenia się w tok przygotowań do obchodów 500 rocznicy urodzin M. Kopernika.

Obradujący w dniu 2 kwietnia br. członkowie Oddziału PTMA w Gliwicach, po podsumowaniu wyników pracy z okresu ubiegłej kadencji, w planie na lata 1968-69 uchwalili następujące kierunki działalności:
1) rozwinięcie na szerszą skalę pokazów i obserwacji nieba, 2) rozszerzenie popularyzacji astronomii przez zwiększenie liczby odczytów, prelekcji oraz projekcji filmowych, 3) usprawnienie działalności biblioteki Oddziału i upowszechnienie czytelnictwa, 4) nawiązanie bliższego kontaktu ze szkołami i zorganizowanie kursu obserwacyjnego dla młodzieży zrzeszonej" w Szkolnych Kolach Astronomicznych, 5) kontynuowanie prac w zakresie budowy amatorskich instrumentów astronomicznych. Zebrani "minutą ciszy" uczcili śmierć pierwszego kosmonauty Jurija Gagarina oraz zmarłych członków gliwickiego Oddziału PTMA. Prezesem Zarządu Oddziału wybrano ponownie mgr inż. Władysława Gismana. a w skład nowego Zarządu weszli: inż. J. Wiśniewski, prof. J. Umańska, mgr K. Konopacki, N. Gładki, J. K;:~sza, J. Woźnica i Zb. Paprotny. Pierwszą kadencję statutowej działalności podsumowali członkowie Oddziału PTMA w Lublinie na zwyczajnym walnym zebraniu w dniu 12. VI. 1968 r. Z podjętych uchwal na szczególną uwagę zasługują: zobowiązanie się Zarządu Oddziału do przeprowadzenia prac adaptacyjnych b. wieży wodnej w Puławach na Stację Obserwacyjną PTMA, przy współpracy z Prezydium MRN i Dyrekcją Zakładów Azotowych w Puławach do roku 1973, dla uczczenia 500-lecia urodzin M. Kopernika oraz zobowiązanie do zorganizowania i przeprowadzenia cyklu popularnych wykładów astronomicznych dla młodzieży w roku szkolnym 1968/69, przy współpracy z resortem oświaty. Zebrani uczestniczyli również w odczycie na temat "Kwazarów", który wygłosił przybyły na zaproszenie prof. dr Włodzimierz Zonn z Warszawy. W wyniku wyborów funkcję prezesa Oddziału powierzono ponownie mgr St. Hałasowi, a w skład Zarządu weszli: dr L. Gładyszewski, A. Wiciński, L. Majczak, P. Bialous i S. Bogusz.

26 kwietnia br. obradowali członkowie Oddziału PTMA w Krakowie. Po podsumowaniu wyników działalności za okres ubiegłej kadencji, -szczegółowo omówiono pracę planetarium w KDK, działalność klubu "Kosmos", sprawy budowy drugiego pawilonu Stacji Obserwacyjnej PTMA przy Szkole Podst. nr l w Niepołomicach oraz starania o adaptację fortu na Krzemionkach na Ludowe Obserwatorium Astronomiczne i Planetarium. Dużo uwagi w dyskusji poświęcono sprawie pracy z młodzieżą zrzeszoną oraz niezrzeszoną w Szkolnych Kolach Astronomicznych. Wskazywano na konieczność szerszej współpracy z władzami w zakresie udziału w przygotowaniach do uroczystości 500-lecia urodzin M. Kopernika i na platformę tej współpracy pod egidą Frontu Jedności Narodu wiele uwagi oraz postulatów zgłoszono pod adresem sekcji obserwacyjnej i sekcji budowy amatorskich instrumentów astronomicznych. W wyniku głosowania prezesem Zarządu Oddziału wybrany został ponownie inż. Marek Kibiński, a w skład Zarządu weszli: J. Dziadosz, M. Mazur, inż. St.Lubertowicz, inż. E. Szeligiewicz, Wł. Karaś, dr J. Mietelski i St. Raniecka.
Tadeusz Grzesło

Urania 10/1968, str. 297, Kronika PTMA - Wspomnienie pośmiertne

W dniu 18 czerwca 1968 r. po długich i ciężkich cierpieniach zmarł Prof. August Mazurkiewicz, współzałożyciel Koła Polskiego Towarzystwa Miłośników Astronomii w Krośnie nad Wisłokiem. Od 1956 r. do zgonu pełnił gorliwie obowiązki Prezesa Oddziału PTMA w Krośnie n/W. - Wygłosił wiele popularnych wykładów i pogadanek z dziedziny astronomii w Krośnie i w okolicznych miejscowościach.
W czasie swej działalności pozyskał kilkudziesięciu członków dla naszego Towarzystwa, szerząc zamiłowanie do pięknej gwiaździarskiej nauki. Należał od lat do czynnych członków PTMA i zasłużonych popularyzatorów.
August Marian Mazurkiewicz urodził się w dniu l września 1889 r. w Krośnie n/W., jako najstarszy syn jednego z pierwszych lekarzy Krosna - Dionizego Mazurkiewicza - powstańca z 1863 roku. Po ukończeniu Szkoły Realnej w Krośnie, studiował na Wydziałach Geografii i Historii na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie, a potem na Uniwersytecie w Wiedniu. Bezpośrednio po ukończeniu studiów, brał udział w pierwszej wojnie światowej na froncie włoskim, gdzie został ranny. Po powrocie do zdrowia uczył w Seminarium Nauczycielskim i w Szkole Średniej Ogólnokształcącej w Krośnie. Po drugiej wojnie światowej pracował w Krośnie i w Rzeszowie w Prez. W.R.N. w Wydziale Kultury i Sztuki. Przyczynił się do ocalenia zabytków sztuki i architektury, zagrożonych w czasie wojny, a także po wojnie.
Był jednym z założycieli Muzeum Ziemi Krośnieńskiej i współautorem ilustrowanej monografii powiatu krośnieńskiego. Należał do grona zasłużonych obywateli miasta Krosna, jako działacz Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego. Za pracę społeczną przez propagowanie wiedzy o Krośnie i jego okolicach został odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi, a także Złotą Odznaką PTTK.
W Zmarłym traci nasz Oddział zasłużonego działacza i miłośnika astronomii.
Cześć Jego Pamięci!
Zarząd Oddziału PTMA
w Krośnie nad Wisłokiem

Urania 11/1968, str. 325-326, Kronika PTMA - Z życia Oddziału w Gliwicach

Oddział PTMA Gliwice od szeregu lat miał swoją ostoję w budynku Biura Projektów P. W. Gliwice przy ul. Marcina Strzody 2. W biurze tym na sali konferencyjnej odbywały się zebrania Zarządu, a szafy ze zbiorami bibliotecznymi stały na korytarzu. Poza tym - nie mieliśmy po prostu własnego kąta.
Czyniono starania o uzyskanie własnego lokalu, ale wszelkie wysiłki ze strony Zarządu Głównego kończyły się wynikami negatywnymi. Dopiero rok 1968 można zapisać jako osiągnięcie w tym zakresie, uzyskaliśmy bowiem dzięki dyrektorowi Biura Projektów P. W. Gliwice zezwolenie na adaptację jednego pokoju w budynku należącym do Biura.
Pokój ten mieści się w budynku przy ul. Wybrzeża Armii Czerwonej 4 na pierwszym piętrze - jest to pokój skromny ale stanowi dla nas lokal własny. Urządziliśmy go tak, jak dotychczasowy inwentarz naszego Oddziału na to pozwolił.
Już od pierwszych chwil uruchomienia siedziby Oddziału dało się zauważyć zwiększenie zainteresowania miłośników astronomii, a szczególnie członków SKA, naszą placówką. Oddział nasz posiadał dotychczas na swym inwentarzu instrument astronomiczny - refraktor f-my Busch o ogniskowej 78 cm. Przyrząd ten nie mógł być jednak należycie wykorzystany, gdyż nie mieliśmy montażu paralaktycznego. Szukaliśmy sposobu zdobycia takiego montażu przez szereg lat. Wreszcie zrodziła się myśl, aby wykonać poszczególne części i zmontowanie całości wykonać we własnym zakresie. Po uzgodnieniu z Zarządem Głównym sposobu pokrycia kosztów zaczęliśmy projekt realizować. Otrzymaliśmy z Zarządu Głównego dotację na pokrycie części wydatków, a resztę uzyskaliśmy ze sprzedaży materiałów optycznych znajdujących się dotychczas w magazynie naszego Oddziału. Dokumentację techniczną roboczą wykonał jeden z członków Oddziału, kol. Głatki, i całość po wykonaniu warsztatowym zestawiliśmy własnymi siłami. Tak to doszło do własnego montażu paralaktycznego, którego waga wynosi 10,2 kg, wygląda bardzo estetycznie, a co najważniejsze - pracuje się nim bardzo dobrze.