1968

Urania 1/1968, str. 19-22, Kronika PTMA - Konferencja prezesów Oddziałów PTMA

12 października 1967 r. obradowała w Krakowie doroczna, statutowa, konferencja prezesów Oddziałów PTMA z udziałem prezesa ZG dr-a Józefa Sałabuna, członków Zarządu Głównego, zaproszonych gości i pracowników biura wykonawczego ZG. Obradom przewodniczył doc. dr Roman Janiczek - wiceprezes ZG i prezes Częstochowskiego Oddziału PTMA. W konferencji wzięli udział prezesi i przedstawiciele następujących Oddziałów: mgr Tatiana Markiewicz (Białystok), doc. dr Roman Janiczek (Częstochowa), mgr Władysław Michaunio (Frombork), mgr inż. Eugeniusz Maciejewski (Gdynia), mgr inż. Władysław Gisman (Gliwice), mgr Alfred Neumann (Jelenia Góra), p. Cezary Janiszewski (Katowice), inż. Marek Kibiński (Kraków), p. Władysław Gonet (Krosno n. Wisłokiem), prof. Stanisław Miklski (Nowy Sącz), mgr Zygmunt Bogdan (Olsztyn), inż. Edward Pospiszyl (Opole), p. Jerzy Ulanowicz (Ostrowiec Swiętokrzyski), inż. Zdzisław Mann (Poznań), p. Adam Giedrys (Szczecinek), inż. Jerzy Soloniewicz (Toruń), dr Ludwik Zajdler (Warszawa), mgr Franciszek Gondowicz (Wrocław).
Sprawozdanie z działalności Towarzystwa w obecnej kadencji Zarządu Głównego, wraz z umotywowaną analizą pracy Oddziałów, ilustrowaną odnośnymi statystykami i wykresami za okres od 1964 r. do 30 czerwca 1967 r. włącznie, wygłosił wiceprezes ZG inż. Marek Kibiński. Sprawozdawca podkreślił szczególnie mocno zagadnienie wiążących wszystkie instancje uchwał dwóch kolejnych Krajowych Walnych Zjazdów Delegatów PTMA (w 1964 r. w Krakowie i w 1966 r. w Chorzowie), na których wytyczono generalne założenia pracy Towarzystwa. Uchwały te zakładają m. in.:
- dalszą aktywizację pracy wszystkich Oddziałów i placówek Towarzystwa, ze szczególnym uwzględnieniem wzrostu liczby członków zwyczajnych i wspierających oraz Szkolnych Kół Astronomicznych, ulepszanie metod i stosowanie różnorodnych form pracy w zakresie upowszechniania wiedzy astronomicznej, przez szkolenie obserwatorów i demonstratorów, usprawnianie pracy sekcji obserwacyjnych, rozbudowę stacji astronomicznych, punktów obserwacyjnych, bibliotek i czytelni oraz klubów PTMA, rozbudowę bazy materialnej, własnej Oddziałów i Zarządu Głównego
- poza docelową dotacją P AN - umożliwiającej zabezpieczenie finansowe zadań i ich realizację z dochodów własnych Towarzystwa, zapewnienie w każdym środowisku społecznej rangi Towarzystwa, zwłaszcza w związku z ostatnio podjętymi i prowadzonymi przygotowaniami do obchodów 500 rocznicy urodzin Mikołaja Kopernika. Zadania te realizowane są w różnym stopniu w 27 Oddziałach Towarzystwa, zrzeszających aktualnie ponad 2000 członków zwyczajnych i około 1200 młodzieży w Szkolnych Kółkach Astronomicznych.
Podstawową bazę materialną do realizacji zadań statutowych Oddziałów, stanowią ich własne placówki a to: 6 Stacji Astronomicznych, 10 stałych punktów obserwacyjnych, 6 lokali klubowych, stanowiących zarazem siedziby Zarządów Oddziałów, 22 bibliotek oddziałowych i 2 małe planetaria. Rozwija się również powoli lecz systematycznie akcja budowy Ludowych Obserwatoriów Astronomicznych, podjęta dla uczczenia 500 rocznicy urodzin Mikołaja Kopernika. Ta podstawowa baza materialna, jak na możliwości i aktualne potrzeby społecznego, specjalistycznego, stowarzyszenia popularno-naukowego, jest skromna lecz w zasadzie czasowo wystarczająca. Zachodzi jednak pilna potrzeba lepszego zabezpieczenia i wykorzystywania sprzętu obserwacyjnego, jak również uzupełniania go przez zakupy i budowę własnych amatorskich narzędzi obserwacyjnych. Potrzeba budowania dalszych podstaw bytu materialnego Oddziałów i zabezpieczania ich merytorycznej działalności, z własnych społecznych funduszy, bez wyczekiwania wyłącznie na dotacje czy zasiłki z budżetu centralnego, jest prostą życiową koniecznością, leżącą we własnym, dobrze pojętym, interesie całego Towarzystwa. Oczywiście, że wiele jeszcze niedomogów i braków, występujących w pracy niektórych Oddziałów, ma swe przyczyny obiektywne, które utrudniają bardziej operatywną działalność, nielicznemu na ogól zespołowi aktywu społecznego tych Oddziałów, jak i w braku dostatecznej pomocy ze strony lokalnych władz i zainteresowania tą problematyką środowiska.
Poważne osiągnięcia w wielu Oddziałach odnotowano w ostatnich latach na odcinku upowszechniania wiedzy astronomicznej. Osiągnięcia te są tym cenniejsze, że zdobyte trudem i ofiarnością wielu społecznych działaczy Towarzystwa. Przykładowo: w 1965 roku Oddziały zorganizowały łącznie 247 odczytów dla 12 155 uczestników, w tym 73% odczytów w ramach pracy społecznej członków, bez honorarium, a w 1966 roku 310 odczytów dla 8125 uczestników, w tym 76% odczytów społecznych.
W tej samej dziedzinie upowszechniania wiedzy astronomicznej, w 1965 roku Oddziały zorganizowały 530 pokazów nieba dla 18 115 widzów, w tym 94% pokazów społecznie, a w 1966 roku, 625 pokazów nieba dla 15 138 widzów, w tym 62% pokazów społecznie, bez wynagradzania demonstratorów. Przytoczone tu cyfry i procentowe wskaźniki wkładu pracy społecznej dokładnie obrazują prawidłowość naszego działania, jego dużą społeczną użyteczność, bezinteresowne zaangażowanie znacznej liczby członków w pracy Towarzystwa i ich ideowe, emocjonalne oddanie sprawie w dziedzinie umiłowanej wiedzy.
Wiceprezes ZG inż. M. Kibiński wyczerpująco omówił działalność wydawniczą Towarzystwa, wskazując przede wszystkim na konieczność zwiększenia liczby prenumeratorów Uranii. Organ Towarzystwa, jako środek masowego przekazu informacji i upowszechniania wiedzy przez czytelnictwo, powinien dzięki reklamie i popularyzacji w Oddziałach, zapewnić nabór nowych członków i prenumeratorów a tym samym przez zwiększenie nakładu pisma, zapewnić pewną rentowność wydawnictwa.
Referent podkreślił również konieczność stałego wzbogacania własnej działalności wydawniczej, przez wprowadzanie nowych tytułów, popularnych, tanich i łatwo dostępnych, dla umożliwienia członkom samokształcenia w interesujących ich zagadnieniach wiedzy astronomicznej i pokrewnych dyscyplin naukowych. W zakończeniu sprawozdania referent zaapelował do Oddziałów o podjęcie wysiłków, celem zapewnienia Towarzystwu należnej rangi w życiu społecznym, przez nawiązanie ścisłej i systematycznej współpracy z lokalnymi władzami i organizacjami. Następnie skarbnik ZG mgr inż. Edward Szeligiewicz zapoznał zebranych z zasadami finansowania Towarzystwa przez Polską Akademię Nauk, realizacją bieżącego budżetu oraz kształtowaniem się kosztów utrzymania i działalności merytorycznej poszczególnych Oddziałów.
Wskazując na celowość i efektywność wydatkowania społecznych funduszów, skarbnik Zarządu Głównego zaapelował o większą troskę Zarządów Oddziałów w zakresie inkasa składek członkowskich, starania o dochody własne Oddziałów, przez podejmowanie akcji i zadań zleconych od resortu oświaty i kultury, zakładów pracy i instytucji, jak również przestrzeganie zasad gospodarności i dyscypliny finansowej. Uzasadnił również pilną potrzebę większej dbałości o należyte zabezpieczenie, konserwację i wykorzystanie urządzenia i sprzętu w Oddziałach , stanowiący ch dorobek i majątek Towarzystwa, a w szczególności o bardziej racjon alne wykorzystanie narzędzi obserwacyjnych dla realizacji zadań statutowych, w zakresie prowadzenia prac obserwacyjnych przez członków i działalności popularyzacyjnej. W dyskusji na tle złożonych sprawozdań Zarządu Głównego i calokształtu działalności Towarzystwa, wypowiadali się, zgłaszając wnioski i postulaty Oddziałów: doc. dr R. Janiczek (Częstochowa), A. Giedrys (Szczecinek), sekretarz Zarządu Głównego M. M a z u r (Kraków), mgr A. Neumann (Jelenia Góra), mgr Z. Bogdan (Olsztyn), mgr T. Markiewicz (Białystok), mgr Wł. Michałunio (Frombork), inż. J. Soloniewicz (Torut'l), inż. Z. Mann (Poznań), dr L. Zajdler (Warszawa), mgr F. Gondowicz (Wrocław) i inni. Wypowiedzi dyskutantów zreasumował prezes ZG dr J. Salabun, ustosunkowując się w imieniu Zarządu Głównego do zgłoszonych postulatów i wniosków Oddziałów, które w formie konkretnych uchwal pomogą w prawidłowym ukierunkowaniu pracy Towarzystwa w 1968 roku, w myśl statutowych założeń i uprawnień . Na zakończenie obrad, prezes ZG dr Józef Salabun, serdecznie podziękowal przedstawicielom Oddziałów za liczne przybycie, szczerą i konstruktywną dyskusję oraz aktywny udział w zebraniu, dzięki czemu konferencja ta niewątpliwie przyczyni się do dalszej konsolidacji szeregów Towarzystwa, usprawnienia form i metod pracy a w konsekwencji pomyślnego rozwoju Towarzystwa dla ogólnego społecznego pożytku i chwały imienia nauki polskiej. W godzinach popoludniowych prezesi Oddziałów i członkowie Zarządu Głównego PTMA, po zwiedzeniu wystawy "Materia meteorytowa we Wszechświecie", eksponowanej obecnie pod pieczą PTMA w Krakowie, przy ul. Senackiej 3 1), wzięli udział w spotkaniu z przedstawicielami planetariów i pokrewnych towarzystw, z krajów obozu socjalistycznego (ZSRR, CSRS i NRD), w Klubie Przyjaźni TPPR w Rynku Gl. w Krakowie, celem nawiązania osobistych kontaktów, konsultacji i wymiany doświadczeń na temat interesujących nas wspólnie zagadnień i form społecznej działalności. Na zakończenie wspólnych obrad, którym przewodniczył członek honorowy PTMA prof. dr Eugeniusz Rybka, uczestnicy spotkania wysunęli postulat powolania międzynarodowej unii amatorskich towarzystw astronomicznych i planetariów. Tadeusz Grzesło