1926

Urania 1/1926

Towarzystwo Miłośników Astronomji.
Konto czekowe P. K. O. Nr 5885.
Siedziba: Warszawa, Al. Ujazdowska 6/8, Obserwatorjum Astronomiczne, II piętro. Sekretariat czynny w poniedziatki od g. 18 do g. 20. Sekretarz w zastępstwie M. Białęcki.
Dostrzegalnia i Bibljoteka T-wa, Chmielna 88, IV piętro, czynne w poniedziałki, środy i piątki w wieczory pogodne, dla członków T. M. A. i publiczności. (Chwilowo nieczynna). Kierownik Dostrzegalni M. Białęcki.
Pokazy nieba dla członków T. M. A. w Obserwatorjum Astronomicznem. Al. Ujazdowskie 6/8, co poniedziałek w wieczory pogodne, o g. 18-ej.
Składki za 1926 rok.
Składka członka rzeczywistego wynosi 10 zł. (wraz z prenumeratą Uranji), członka Koła Młodzieży 5 zł, czł. popierającego 40 zł. Wpisowe (jednorazowo) 2 zł.
Składki członkowskie można wpłacać na Konto P. K O Nr. 5885, w sekretariacie T-wa lub przesyłać na ręce skarbnika T-wa p. M. Łobanowa (Warszawa, Mokotowska 23 m. 8).

Urania 1/1926, str. 22-23, Kronika T.M.A.

Dostrzegalnia T. M. A. przy ul. Chmielnej 88, z powodu przebudowy gmachu, która, jak się okazuje, potrwa jeszcze przez całą zimę, będzie dopiero czynna na wiosnę. Przez ten cały czas członkowie T. M. A. mogą korzystać z obserwacji co poniedziałki od g. 18-ej z pomocą 135 mm. refraktora Cook’a, znajdującego się w Obserwatorjum astronomicznem, Al. Ujazdowska 6/8.
Posiedzenie dyskusyjne. W dniu 24 października w Uniwersytecie, w lokalu Zakładu Botanicznego, odbyło się miesięczne zebranie dyskusyjne członków T. M. A.
Prezes T-wa, prof. M. Kamieński, zawiadomił zebranych o przyznaniu zapomogi T-wu w kwocie 1600 zł. przez Magistrat m. st. Warszawy, a następnie o śmierci znakomitego popularyzatora astronomii, Kamila Flammariona, proponując uczcić Jego pamięć przez powstanie.
W końcu czł. T-wa p. M. Białęcki wygłosił odczyt p. t. „Wymarły Świat”. Prelegent przedstawił współczesny stan naszych wiadomości o księżycu, ilustrując swe przemówienie licznemi pięknemi przezroczami powierzchni „srebrnego globu”. Po odczycie wywiązała się dyskusja, w której wzięli udział członkowie T-wa.
Na odczycie było obecnych 109 osób.
Następne posiedzenie odczytowe odbyło się w Uniwersytecie dn. 21 listopada.
Posiedzenie zagaił prezes T-wa, prof M. Kamieński, donosząc o odkryciu przez czł. T. M. A. dr. A Wilka, nowej komety, w gwiazdozbiorze Herkulesa.
Na wniosek prezesa, uchwalili wysłać do odkrywcy telegram z powinszowaniem. Jest to już druga kometa odkryta w tym roku, przez czł. T. M. A. Pierwszą bowiem odkrył p. L. Orkisz.
Następnie czł. T-wa Dr. A. Czubryński wygłosił odczyt p. t.: „Greckie mity o gwiazdozbiorach”, zapoznając zebranych z mitami greckiemi, uwiecznionemi na niebie w postaci konstelacji, których pochodzenie ginie w pomroce dziejowej.
Odczyt był ilustrowany przezroczami.
Na odczycie było 89 osób.
Zmiana statutu. Na skutek starań Zarządu T-wa w Ministerjum Spr. Wewn. o zalegalizowanie zmian odpowiednich paragrafów statutu T-wa, według których do T-wa mogą należeć osoby prawne, jak szkoły, towarzystwa i inne instytucje, zmiany te zostały zatwierdzone.
Ustąpienie redaktora „Uranji“. Z powodu wyjazdu na stałe do Gdańska, p. E. Sten z zrzekł się godności członka Zarządu T. M. A. i redaktora.
Dnia 19 grudnia o g. 6 m. 30 odbyło się posiedzenie dyskusyjne członków T. M. A. w lokalu Zakładu Botanicznego U. W.
Sekretarz p. M. Białęcki przedstawił zebranym projekt nowej okładki „Uranji”, która ukaże się już w nowej szacie, a następnie zakomunikował, o terminie Walnego Zebrania,
Następnie p. E. Sten z wygłosił odczyt na temat: „O wyprawie pyrheliometrycznej do Ameryki Południowej" Prelengent w nader ciekawem i barwnem przemówieniu opisał swą podróż z Amsterdamu aż do brzegów Ameryki Południowej do Argentyny. Podróż ta miała na celu zbadanie intensywności promieniowania słonecznego, w różnych częściach jego widma. Przy tym potwierdzone zostały wyniki pracy dyr. W i. Gorczyńskiego (patrz artykuł p E. Stenza). Krótki pobyt prelegenta w Argentynie, wywołany brakiem funduszów nie pozwolił dostatecznie zaznajomić się z działalnością tamtejszych uczonych. Wspaniałe Obserwatorjum w La Piata, służy raczej jako reklama; ogromny reflektor, o średnicy 79 cm., jak to stwierdził prelegent, podczas rozmowy z jednym z asystentów Obserwatorjum w spoczynku jest już od 10 lat!
Odczyt ilustrowany był przezroczami. Obecnych około 40 członków gości.
Na zakończenie prof. M. Kamieński składał życzenia świąteczne noworoczne zebranym członkom T. M. A.
M. B.

Urania 1/1926, str. 24, Lista członków T. M. A. przyjętych w okresie październik-grudzień 1925 roku.

Członkowie rzeczywiści
Borkowska Stanisława. Kierów. Biura Kasy im. Mianowskiego.
Jezierski Jan, wizytator Min. W. R. i O. P.
Kukliński Władysław, nauczyciel
Kurzawiński Franciszek, emeryt
Lewiński Jan, profesor W. S. H.
Nowicki Władysław, nauczyciel
Taraszkiewicz Edmund, inspektor lek. Wydziału Zdrowia Kom. Rządu.
Wyczałkowski Włodzimierz Jan, Inżynier

Urania 2/1926, str. 52, Kronika T. M. A.

Walne Zebranie T. M. A. odbyło się w dn. 30 I. 1926. Posiedzenie dyskusyjne odbyło się w dn. 6 Marca 1926 r. w Audytorium Zakładu Botanicznego Uniwersytetu Warszawskiego z odczytem p. Zofji Makowskiej na temat: „Komety roku 1925-go" oraz pokazem przyrządu „Zenitarjum” przez D-ra Wacława Jezierskiego. Osób obecnych było 45. Następne posiedzenie dyskusyjne wyznaczone zostało na 10 kwietnia r. b. z odczytem D-ra Wacława Jezierskiego na temat „Z dziejów lunety”. Na skutek starań Zarządu T. M. A. otrzymano w miesiącu lutym od magistratu m. st. Warszawy zasiłek w wysokości 2000 zł., co zabezpieczy wydawnictwo „Uranji” w ciągu roku 1926-go. Jednocześnie z bieżącym N° „Uranji" Członkowie T. M. A. otrzymują bezpłatnie jako dodatek, nabyte od Krakowskiego Obserwatorjum „Calendarium" na rok 1926
Pokazy Nieba.
Na posiedzeniu Zarządu T. M. A. w dniu 4 III 1926 uchwalono, wobec częstych zachmurzeń nieba, udostępnić Członkom T. M. A. obserwacje, urządzając pokazy w Obserwatorjum w razie niepogodnych poniedziałków - we wtorki.
Zmiana Statutu. § 8 Statutu T. M. A. w zmienionej redakcji brzmi
– obecnie następująco:
„Członkiem T-wa może zostać każda osoba pełnoletnia, o ile złoży Zarządowi odpowiednią deklarację, podpisaną przez siebie i przynajmniej dwóch członków T-wa, niepełnoletni zaś winni nadto przedstawić zezwolenie rodziców lub opiekunów. Szkoły i inne instytucje mogą być przyjęte, jako osoby prawne w charakterze członków popierających, dożywotnich i założycieli. O przyjęciu kandydata decyduje Zarząd na swem najbliższem posiedzeniu większością 3/4 głosów obecnych. Odmowy przyjęcia kandydata Zarząd nie motywuje.

Urania 2/1926, str. 52-53, Sprawozdanie z Dorocznego Walnego Zebrania Towarzystwa Miłośników Astronomji

Sprawozdanie z Dorocznego Walnego Zebrania Towarzystwa Miłośników Astronomji, które odbyło się dn. 30 1.1926 r. w gmachu Uniwer. Warsz.
Przewodniczący zebrania: prof. M. Kamieński.
Po odczytaniu i przyjęciu protokółu z poprzedniego walnego zebrania p. Białęcki przedstawił sprawozdanie z działalności T-wa w roku ub.(patrz niżej). Następnie p. ref. Dębczyński przedstawił protokół Komisji: Rewizyjnej.
Po przyjęciu powyższych sprawozdań Zebranie wybrało Zarząd na rok 1926 w składzie następującym:
Prezes: prot. M. Kamieński; członkowie Zarządu: p. p. M Biaięcki,. dr. A. Chromiński, dr. L Hufnagel, dr. W, Jezierski, M. Łobanow, Z. Makowska, dr. E. Rybka i inż. O. Zacharewicz. Członkowie Komisji Rewizyjnej: p. p. dr. L. Brennejsen, mec. J. Niewodniczański i ref. A. Dębczyński.
Zapowiedziany odczyt „Komety roku 1925” został odłożony z powodu choroby p. Z. Makowskiej.

Urania 2/1926, str. 53-54, Sprawozdanie z działalności Towarzystwa miłośników astronomji.

Sprawozdanie z działalności Towarzystwa miłośników astronomji, za okres od dnia 7 lutego 1925 r. do dn. 26 stycznia 1926 r (odczytane na Walnem Zebraniu 31 stycznia 1926 r.). Zamykając IV okres działalności T. M. A., Zarząd ma zaszczyt prosić Walne Zebranie o przyjęcie do wiadomości następującego sprawozdania:
1. Ustępujący Zarząd T. M. A., wybrany na walnem Zebraniu dn. 7. 11 1925 r, utworzył się w sposób następujący: Prezes: prof. M. Kamieński: vice-prezes, inż. P. Strzeszewski; sekretarz p. E. Rybka; skarbnik p. M. Łobanow; redaktor „Uranji“— p. E„ Stenz; kierownik Dostrzegalni - p. M. Białęcki; bibljotekarz — dr. L. Hufnagel, a jako zastępcy pp. S. Nowińska i A. Orłowski. Kooptowano do Zarządu pp. Z. Makowską i A. Chromińskiego. Pod koniec roku wskutek pilnych zajęć p. E. Rybki — obowiązki sekretarza pełni p. M. Biaięcki. Do Komisji -Rewizyjnej wybrano pp. dra L Brennejsena, mec. J„ Niewodniczańskiego i ref A. Dębczyńskiego.
2. Działalność Zarządu T. M. A uwidoczniła się w 3 kierunkach; 1) wydawniczym, 2) urządzania zebrań dyskusyjnych. 3) obserwacji nieba.
A.) Działalność wydawnicza, Główną troską T-wa było wyszukanie funduszów na wydawanie „Uranji". Dzięki staraniom Zarządu uzyskano zapomogę z Wydziału Nauki Ministerstwa W. R. i O. P. w kwocie 600 złotych, a następnie z Wydziału Oświaty i Kultury Magistratu m. st. Warszawy w rozmiarze 1600 zł. co. pozwoliło na regularne wydawanie czasopisma co kwartał. Składki członków, choć napływały, jednak nieregularnie i nie w tym stopniu, aby wydawnictwo mogło oprzeć swój byt tylko na członkach. Z powodu nieopłacenia składek członkowskich musiano wykreślić z T-wa 64 członków na zasadzie Statutu. Tylko regularne wpłacanie składek i jednanie nowych członków może być warunkiem ukazywania się „Uranji”. W celu uprzystępnienia najszerszym warstwom czytelników „Uranji” artykułów popularnych z dziedziny astronomji, Zarząd postanowił drukować w naszym kwartalniku cykl wykładów p. t „Tajemnice Wszechświata".
Dwa takie artykuły już się ukazały. Ponadto Zarząd posiada jeszcze rysunek dyplomu, wykonany artystycznie, lecz nie może go wydać z braku funduszów. Uważając, że dotychczasowy sposób sprzedawania „Uranji” w księgarniach nie przyczyniał się do jej rozpowszechniania, Zarząd wszedł w umowę z Kasą im Mianowskiego, która podjęła się rozpowszechniać nasze pismo.
B.) Zebrania dyskusyjne. W okresie sprawozdawczym odbyło się 6 zebrań odczytowo-dyskusyjnych a mianowicie: w dn 7.II prof. M. Kamieński wygłosił odczyt p. t. „Historja powstania i krótki rys dziejów Obserwatorjum Astronomicznego w Warszawie”. Odczyt powyższy został wygłoszony z powodu przypadającego w roku ub. stulecia założenia i działalności Obserwatorjum.
Dnia 28.III p. S. Nowińska miała odczyt p. t. „Z dziedziny astrono-mji światów niewidzialnych” (gwiazdy podwójne), po którym odbył się referat p. E Stenza p. t. „Kilka obserwacyj astronomicznych w Karpatach Wschodnich”; dnia 3.VI dr. L. Hufnagel „O hipotezach kosmogonicznych”; dnia 24.X p. M. Białęcki — „Wymarły świat”; dnia 21.XI dr, A. Czubryń-ski — „Greckie mity o gwiazdozbiorach” i dnia 19.XII p. E. Stenz — „O wyprawie pyrheljometrycznej do Ameryki Południowej". Wszystkie powyższe odczyty były ilustrowane przezroczami i cieszyły się dużą frekwencją.
Na posiedzeniach miesięcznych członkowie T. M. A. byli zawiadamiani o sprawach T-wa oraz o najważniejszych wydarzeniach ze świata astronomicznego.
C.) Pokazy nieba. Dostrzegalnia Towarzystwa pod kierunkiem p. M. Białęckiego była czynna tylko w ciągu 4 miesięcy po 3 dni w tygodniu. Z powodu przebudowy całego gmachu, dostrzegalnia pozostanie nieczynna jeszcze kitka miesięcy i dopiero z nastaniem lata zostanie otwarta nowa dostrzegalnia. Nowa dostrzegalnia powstaje staraniem Zarządu T-wa oraz dzięki łaskawemu poparciu ze strony p. Gniazdowskiego, Dyrektora szkoły, w której gmachu mieści się dostrzegalnia, i inż. Gaja, który prowadzi roboty budowlane.
Dostrzegalnia mieć będzie stożkową kopułę, obracającą się na szynie za pomocą kulek. Luneta Bardou o średnicy objektywu 108 mm. zostanie umocowana w obsadzie równikowej, podarowanej T-wu przez czł. T. M. A. p inż. Szaniawskiego i ustawiona na podstawie, izolowanej od podłogi, co ułatwi znacznie obserwacje. Przy dostrzegalni będą tarasy do zaznajamiania się z gwiazdozbiorami. Obecnie urządzane bywają dla członków T-wa w poniedziałki pokazy nieba w Obserwatorjum Astronomicznem przez refraktor o średnicy 135 mm.; objaśnień udziela p. Łobanow.
W celu ożywienia zainteresowania się nauką o niebie wśród młodzieży szkolnej, Zarząd poczynił starania w Ministerstwie Spraw Wewn. w celu zmiany paragrafu Statutu, aby do T-wa mogły należeć osoby prawne, jak towarzystwa, szkoły i inne instytucje w charakterze członków popierających, dożywotnich i założycieli. Również sprawa należenia wojskowych - oficerów do T. M. A. została załatwiona pomyślnie.
Następnie Zarząd podaje co miesiąc w gazetach kalendarzyk astronomiczny z wiadomościami o ciekawych zjawiskach na niebie.
W okresie ubiegłym przybyło 75 członków. Wystąpiło - 5. Wykreślono - 64. Obecnie T-wo liczy 205 czł. w tem czł. założycieli 4, popierających 8 i dożywotnich 2.
Zarząd odbył 12 posiedzeń.

Urania 2/1926, str. 56, Lista członków T. M. A. przyjętych w okresie styczeń-marzec 1926 roku.

Członkowie popierający:
Treliński Aleksander, urz. państw.
Członkowie rzeczywiści:
Buszowa Marja, nauczycielka
Czeczott Antoni dr., urz. Min. R. P.
Dominikiewiewicz Alfred, dyr. gimn. w Kielcach
Gawroński Ludwik, ks. pref. gimn. błog. Kingi w Kielc
Hamburg Tadeusz, nauczyciel w Kielcach
Kozarzewski Edmund, dyr. gim. im. M Reja w Kielcach
Krzakowski Feliks, dyr. szkoły handlowej w w Kielcach
Niemierowski Wacław, ks. rektor Sem. Duch. w Kielcach
Pękoslawski Kazimierz, dyr. gimn. im. Mickiewicza w Kielc.
Sonik Franciszek, ks. kanonik w Kielcach
Skup Witold, Obserwator W-łu Morsk. w Gdańsku
Stępińska Zofja, naucz, w Kielcach
Turowicz Jan, inż. w Warszawie
Warchalowski Edward, prof. Politechniki Warsz.

Urania 3/1926, str. 81-82, Kronika T.M.A.

W czasie pomiędzy 1 kwietnia a 1 lipca odbyło się jedno nadzwyczajne Walne Zebranie i 3 posiedzenia dyskusyjne.
Nadzwyczajne Walne Zebranie odbyło się w dn. 5.V 1926, zwołane w celu uchwalenia zmian w statucie T. M. A., potrzebnych do umożliwienia oficerom W. P. należenia do Towarzystwa. Zmiany te zostały uchwalone.
Posiedzenia dyskusyjne:
1. W dniu 10.1V. z odczytem p. D-ra Wacława Jezierskiego p. t. „Z dziejów lunety“.
2. W dniu 5.V. z odczytem p. inź. B. Rafalskiego p. t. „Kalendarz i jego reforma“.
3. W dniu 29.V. z odczytem p. D-ra Eugenjusza Rybki p. t. „Rozmiary wszechświata“ (metody mierzenia odległości do gwiazd).
Wszystkie posiedzenia dyskusyjne odbyty się w Audytorjum Zakładu Botanicznego przy Uniwersytecie Warszawskim i cieszyły się liczną frekwencją członków T. M. A. i gości.
Zarząd T. M. A. odbył 3 posiedzenia 8.IV., 6.V. i 24.VI.
Dar dla bibljoteki T. M. A. P. inż. Piotr Lubicz-Strzeszewski, były prezes T. M. A., ofiarował bibljotece naszego Towarzystwa 7 tomów wydawnictwa: Publikationen des Astrophysikalischen Observatoriums zu Potsdam, Photographische Himmelskarte. Katalog.