1952: Różnice pomiędzy wersjami

Wersja z 08:01, 26 cze 2014

Urania 1/1952, str. 25, Kronika P. T. M. A.

Dnia 30 listopada 1951 r. odbyło się w Kielcach, w pięknej sali Świętokrzyskiego muzeum, organizacyjne zebranie tamtejszych członków naszego Towarzystwa, którzy postanowili założyć autonomiczne Koło miejscowe.
Na zebranie przybył prezes Zarządu Głównego P. T. M. A. inż. W. Kucharski, który zapewnił potrzebną pomoc zorganizowanym członkom w prowadzeniu pracy popularyzacyjno-propagandowej. Zebranie poprzedził odczyt dra T. Przypkowskiego z Jędrzejowa na temat „Jakimi instrumentami pracował M. Kopernik", bogato ilustrowany pięknymi przeźroczami.
W wyniku przeprowadzonych wyborów, powołano na prezesa nowego Koła prof. Stanisława Zawiejskiego, na sekretarza Jerzego Madeja, kustosza Świętokrzyskiego Muzeum i na skarbnika ob. Aleksandrę Dobrowolską.
Ze specjalnym uznaniem należy podkreślić serdeczną opiekę nad reazacją tych zamierzeń, z jednej strony ob. W. Kawalca, zastępcy przewodniczącego W. K. P. G. z drugiej znowu strony ob. prof. Masalskiego, dyrektora Świętokrzyskiego Muzeum, gdzie odstąpiono dla obserwacji nieba przez członków Koła wyniosły taras z odpowiednim dostępem.
- - - - - - - - - -
Warszawskie Koło P. T. M. A. postawiło na realnym gruncie sprawę budowy Ludowego Obserwatorium Astronomicznego oraz Planetarium w Warszawie. Umieszczone ono będzie w projektowanym parku kultury, który powstaje przez złączenie istnejących a dotychczas odrębnych parków, łazienkowskiego i ujazdowskiego, oraz stadionu Wojska Polskiego Nadto obszar ten powiększony będzie terenem zburzonego szpitala ujazdowskiego. Stworzone otoczenie przyszłego Ludowego Obserwatorium zapewnia doskonałe warunki pracy i korzystania z tej pożytecznej instytucji.
- - - - - - - - - -
Sprawa właściwego przeznaczenia domu w Toruniu, w którym urodził się M. Kopernik, została szczęśliwie ruszona z miejsca. Ministerstwo Kultury i Sztuki odniosło się przychylnie do podjętych przez Zarząd Główny kroków. Ponieważ P. T. M. A. podjęło swoje kroki w ścisłym porozumieniu z Toruńskim Towarzystwem Naukowym, przeto występujemy w tej sprawie zupełnie uzgodnieni. Należy jedynie powołać do życia z miejscowych członków naszego Towarzystwa autonomiczne Koło, aby samej sprawy w drobnych szczegółach pilnowało.

Urania 2/1952, str. 57, Kronika P. T. M. A.

W dniu 15 grudnia 1951 r. odbyło się w sali Politechniki Gdańskiej zebranie organizacyjne Koła Gdańskiego PTMA. Na zebraniu obecny był delegat Zarządu Gł. ob. M. Mazur, który omówił dotychczasową działalność Towarzystwa.
W skład Zarządu nowego Koła weszli : prezes dyr. M. Wojtowicz, wiceprezes W. Hoffman, sekretarz K. Zieliński i skarbnik Wł. Kolka. Koło Gdańskie liczyło w chwili założenia 32 członków.
Tymczasowa siedziba Koła: Gdańsk-Wrzeszcz, ul. Pniewskiego 5, tel. 41-120.
- - - - - - - - - -
Z inicjatywy Zarządu Gł. PTMA odbyło się w dniu 18 grudnia 1951 r. zebranie organizacyjne Koła Szczecińskiego, z udziałem delegata Zarządu Gł.
Do Zarządu Koła wybrano: prezesa mgra J. Brinkena, sekretarza F. Ciechomskiego i skarbnika D. Zychiewiczównę.
Koło Szczecińskie liczy 18 członków.
Siedziba Koła znajduje się czasowo w sali Sekcji Geografii i Astronomii. WODKO, Szczecin, ul. Janosika 8, III p.

Urania 3/1952, str. 88-89, Kronika P. T. M. A.

Dnia 19 grudnia 1951 r. odbyło się Walne Zebranie członków P. T. M. A. Koła Wrocławskiego w terminie nieco przyspieszonym, a to z powodu służbowego przeniesienia dotychczasowego Prezesa Koła, inż. Czetyrboka, do Warszawy. Najważniejszym dziełem ustępującego prezesa było powołanie do życia miejscowego planetarium, którego nieregularne funkcjonowanie spowodowane było brakiem własnego, stałego lokalu. Zagadnienie to rozwiąże zapewne w sensie stanowczym nowo obrany Zarząd, na czele którego stanął Dyrektor Obserwatorium Astronomicznego Uniwersytetu Wrocławskiego Prof. Dr Eugeniusz Rybka; zasłużony pracownik na niwie popularyzacji astronomii (także w okresie przedwojennym), redaktor Uranii w latach międzywojennych. Nowy Zarząd Koła ukonstytuował się następująco: Dr A. Opolski wiceprezes.
Mgr P. Rybka, sekretarz i H. Kaczmarzowa jako zastępczyni sekretarza, skarbnikiem wybrano J. Słomkę, kierownikiem naukowym została Dr S. Kosibowa, a stałym kierownikiem planetarium Mgr J. Walichiewicz.
Nowemu Zarządowi przesyłamy życzenia owocnej pracy!
- - - - - - - - - -
W dniu 26 stycznia br. Koło P. T. M. A. w Nowym Sącz.u odbyło swoje doroczne Walne Zebranie. Wytrwałość i zapał, planowanie i sumienne wykonanie planu zawsze cechowały podejmowane (coraz to nowe) zadania przez każdoroczny Zarząd, któremu stale przewodniczy wypróbowany miłośnik, prof. A. Barbacki. Niezmiernie szczęśliwy dobór ludzi dobrej woli i szczerych wielbicieli nieba gwiaździstego, stale konsekwentnie i czynnie popiera podjętą przez Prezesa pracę, dzięki czemu rezultaty wspólnie osiągane są, jednym słowem, wspaniałe.
Szczupłość miejsca nie pozwala na obszerne omówienie tych rezultatów, zaznaczyć jednak należy z naciskiem, że podjęta praca objęła swym zasięgiem nie tylko szerokie sfery pracującej inteligencji, ale również młodzież szkolną (przez tworzenie szkolnych kółek członków kandydatów P. T. M. A. oraz świat robotniczy, czego wyrazem jest żywa i pracująca grupa naszych członków, rekrutujących się z tamtejszych pracowników warsztatów kolejowych. Na nowy okres sprawozdawczy powołano pełny skład ustępującego Zarządu, wzmocniony jeszcze kooptacją dwóch nowych członków, który przedstawia się obecnie następująco: prof. A. Barbacki - prezes; Zarząd w osobach: prof. E. Rapf, dyr. R. Burda, inż. Z. Popławski, inż. A. Kustroń, R. Niemczyński, Wł. Ryś, T. Wałachiewicz i R. Szybiak; do Komisji rewizyjnej wchodzą: sędzia T. Kmiecik, Wł. Michalunio i E. Kita.
Mamy pełną ufność w pozytywne rezultaty przyszłej pracy nowego Zarządu.
- - - - - - - - - -
W lutym było widoczne na ziemiach polskich częściowe zaćmienie Księżyca (10 lutego) i Słońca (25 lutego). Zarząd Główny P. T. M. A., w spełnieniu swoich statutowych zadań, rozesłał w początkach lutego br. do wszystkich szkół licealnych (735 jednostek), w których nauka astronomii jest obowiązkowa, stosowny komunikat (Nr 4) z ryciną, objaśniający zapowiedziane zjawiska, a to celem szczegółowego przygotowania obserwacji, zwłaszcza zaćmienia Słońca, wypadającego w dogodnych godzinach porannych.
Zarząd Główny zwrócił się również z uprzejmą prośbą, aby nauczyciele zachęcili uczniów do wysłania sprawozdania z przebiegu zjawiska, naturalnie o ile pogoda dopisała. Posiadane w archiwach Towarzystwa sprawozdania z poprzednich zaćmień są doskonałą ilustracją budzącego się zainteresowania piękną nauką astronomii wśród naszej młodzieży szkolnej.

Urania 6/1952, str. 182, Kronika P. T. M. A.

W pierwszym półroczu roku 1952 zorganizowano młodzieżowe koła członków - kandydatów P. T. M. A. w następujących szkołach ogólnokształcących stopnia licealnego na obszarze Państwa Polskiego:
Szkoła – Opiekun Koła:
1. Biala Podl., im. J. Kraszewskiego - prof. Franciszek Zdanowski 2. Bochnia, pl. Brodzińskiego l - prof. Jadwiga Borońska
3. Brzesko - Okocim - prof. Czesław Złonkiewicz
4. Busko - Zdrój -· prof. Janusz Daniewski
5. Bytom, ul. Poznańska 9 - dyr. Stanisław Huk
6. Bytom, Żeromskiego 46 - TPD -. prof. Władysław Kotucha
7. Bytów - dyr. Piotr Rusiecki
8. Choszczno, ul. Chrobrego l - prof. inż. Jan Gromadzki
9. Cieszyn - Szk. Męska - prof. Jan Heczko
10. Czechowice, ul. Szkolna 500 -· prof. Józef Smoter
11. Dąbrowa Górn., Mircekiego 1 - TPD - zast. dyr. Piotr Morycz
12. Dynów - prof. inż. Józef Paygert
13. Gąbin - prof. Henryk Kozubowski
14. Gdynia-Orłowo, Folwarczna 2 - TPD- prof. J. Borkowski
15. Gliwice, ul. Górnych Wałów 29 - prof. Zdzisław Żerebecki
16. Głuchołazy - prof. Zenon Niedźwiedzki
17. Iwonicz - Zdrój - prof. Jan Rygier
18. Jędrzejów, ul. Kościuszki
19. Kamienna Góra, pl. Kościelny 10 - prof. Gabryel Makowicz
20. Katowice, ul. Głowackiego 6 - prof. Helena Chęcińska
21. Kołaczyce. pow. Jasło - prof. St. Maciąg
22. Końskie, ul. Stalina 96 - prof. Józef Kij
23. Koziegłowy, pow. Zawiercie - prof. Niedźwiecki
24. Kraków, Groble 9 - prof. Strojny
25. Kraków, ul. Sobieskiego 9 prof. Sierko
26. Kraków, ul. Zamojskiego 6 - prof. Bronisław Pisz
27. Kraków, ul. Podbrzezie 10 - prof. Izabela Sowińska
28. Leszno - dyr. Fr. Kasior
29. Lubliniec - prof. Józef Kacaiski
30. Malbork, ul. 17-go Marca - prof. E. Tyszkowska
31. Mościce - prof. Stefania Kasprzykowa
32. Myślenice, ul. Jagiellońska 2 - prof. Tadeusz Ślósarz
33. Nowy Sącz - im. Długosza - prof. Grodkowski
34. Nowy Targ -· prof. Józef Szaflarski
35. Pelplin
36. Przemyśl, ul. Słowackiego 21 - prof. Ludmiła Bimbach
37. Pyskowice - prof. Stanisław Hoszek
38. Rogoźno Wlkp. - prof. Brunon Maske
39. Rybnik - Szk. Męska - prof. Władysław Morus
40. Rzeszów, ul. Szopena 11 - prof. Stefania Dudzieowa
41. Sieradz, ul. Żwirki i Wigury - prof. Maria Kodjaszewska
42. Siersza Wodna - prof. Antoni Mrożkiewicz
43. Sopot, Książąt Pomorskich- TPD - prof. J. Wiśniewski
44. Starogard, Szcz., ul. Staszica l - prof. Jan Nuszyński
45. Strzemieszyce - prof. Jadwiga Buczyńska
46. Szczyrzyc k. Limanowej - prof. Henryk Wojtacha
47. Wolsztyn - prof. Wojciech Pawlaczyk
48. Zabrze, Świerczewskiego 29 - TPD - prof. St. Rymarowicz
49. Zakopane im. O. Balzera - prof. Stanisław Szyndler
50. Żnin - prof. Dańkowski
51. Katowice Pałac Młodzieży - prof. Józef Oczko

Urania 7/1952, str. 215, Kronika P. T. M. A.

Dnia 20 maja b. r. odbyło się w Obserwatorium Astronomicznym Uniw. Poznańskiego zebranie organizacyjne Poznańskiego Koła P. T. M. A. W Zebraniu udział wzięły 22 osoby.
Tymczasowy Zarząd Kola został wybrany w następującym składzie: prezes - doc. dr B. Kiełczew.:.ki, członkowie Zarządu: mgr J. Dobrzycki, J. Orlewicz, St. Skarbinski i W. Zawidzki.
W chwili założenia Koło liczyło 23 członków.
Korespondencję należy kierować tymczasem na adres Prezesa Koła: doc. dr B. Kiełczewski. Poznań, Golęcińska 7.
Po zebraniu zwiedzono Obserwatorium Astronomiczne, zapoznając się z jego pięknym wyposażeniem (m. in. fotometr do pomiarów jasności gwiazd na kliszach oraz zegar kwarcowy, wykonane w pracowniach Obserwatorim).

Urania 8/1952, str. 248-250, Kronika P. T. M. A.

Dnia 4 czerwca br. Koło Krakowskie P. T. M. A. odbyło swoje doroczne Walne Zebranie Członków i wysłuchało rocznego sprawozdania, w którym stwierdzono stale postępujący rozwój Koła. Jako nowość w pracy Koła wprowadzono tygodniowe dwugodzinne Seminarium Astronomiczne, którego pełny kurs zawiera 12 wspólnych posiedzeń zgłoszonych członków Koła; w ciągu roku odbyły się dwa takie kursy. Uczestnictwo w Seminariach jest dla członków bezpłatne. Jako dalsze ułatwienie, wprowadzono pokazy nieba lunetą astronomiczną, w każdy pogodny i bezchmurny dzień powszedni. Zwykłych posiedzeń dwutygodniowych, zwanych "Wieczorami astronomicznymi"' było 22. Ilość członków Koła osiągła liczbę 316 osób.
Po uchwaleniu absolutorium dla ustępującego Zarządu przystąpiono do wyborów i na prezesa Koła powołano inż. Władysława Kucharskiego, prezesa Zarządu Głównego. W Skład Zarządu Koła weszli: H. Dostalowa, inż. W. Kołomyjski. dr St. Kowenicki, K. Stenglowa, Z. Szpor i J. Tobola.
Komisję Rewizyjną wybrano w składzie osobowym takim, jaki obowiązuje w Zarządzie Głównym.
- - - - - - - - - -
Czwarty powojenny doroczny Zjazd Delegatów Kół P. T. M. A. odbył się w dniu 8 czerwca br. w Krakowie (choć był uprzednio zwołany do Fromborka, gdzie atoli z przyczyn od zarządu niezależnych nie mógł się odbyć). Zjazd był należycie obesłany, przybyli bowiem Delegaci z licznych miejscowości. rozrzuconych na obszarze całego Państwa Zjawili się zatem Delegaci: Warszawy, Wrocławia, Poznania, Torunia, Gliwic, Kielc, Krakowa, Nowego Sącza, Jędrzejowa i Biecza. Nie były natomiast reprezentowane Koła: Gdańsk, Szczecin, Częstochowa. Myślenice, Łódź i Zakopane, głównie z przyczyny okresu końcowych egzaminów w szkołach różnych stopni i typów.
Całodzienne obrady poświęcone były jedynie sprawozdaniom i związanej z nimi dyskusji, której celem było pogłębienia programu prac statutowych.
Przewodniczący obradom prezes Towarzystwa, podsumowując wyniki obrad, stwierdził niezwykle pomyślny rozwój Towarzystwa, objawiający się w stale zwiększającej się liczbie podstawowych komórek organizacyjnych, jakimi są autonomiczne Koła oraz w stale wzrastającej liczbie członków, która na dzień 31 grudnia 1951 r. wynosiła 2 600 osób, czyli wzrosła niemal lO-krotnie w stosunku do przedwojennej liczby.
Rozwój własnego organu Uranii, który z kwartalnika przeszedł najpierw na dwumiesięcznik, aby od stycznia br. stać się miesięcznikiem, opiera się, w szczególności, na punktualnym ukazywaniu się tego czasopisma, mimo licznych często przeszkód natury technicznej.
Ilość Kół młodzieżowych, Skupiających w swych szeregach członków - kandydatów, wzrosła o liczbę 57 placówek na całym obszarze Państwa i zdradza dużą tendencję rozwojową z nowym rokiem szkolnym 1952/53, czemu sprzyjają odwiedziny szkół przez referentów objazdowych z lunetą astronomiczną.
Obecnie Towarzystwo przygotowuje się do uświetnienia zbliżającego się roku jubileuszowego M. Kopernika, który w formie obchodów ogólno-narodowych święcić będzie cały Naród w 1953 r. Z tym obchodem łączy się sprawa kreowania Ludowych Obserwatoriów Astronomicznych w Krakowie, Katowicach i Warszawie.

Kółko P. T. M. A. w Szkole Ogólnokształcącej w Choszcznie (woj. szczecińskie) przy obserwacji Marsa w nocy 17/18 maja br. Fotografie wykonał przy magnezji opiekun kółka, prof. inż. J. Gromadzki.

Zjazd przesłał powstałej Polskiej Akademii Nauk słowa powitania wraz z zapewnieniem lojalnej współpracy i dołączył gorące podziękowanie za pomoc, jakiej ze strony Akademii doznało już w bieżącym roku Towarzystwo.
Po uchwaleniu wniosku Komisji Rewizyjnej o udzielenie absolutorium ustępującemu Zarządowi, przystąpiono do wyborów. Na prezesa Towarzystwa wybrano, po raz czwarty, jednomyślnie, przez aklamację dotychczasowego Prezesa, inż. Władysława Kucharskiego, przyznając mu za dotychczasową pracę honorowy tytuł "dobrze zasłużonego członka Towarzystwa". Do Zarządu powołano inż. T. Adamskiego z Gliwic, prof. A. Barbackiego z Nowego Sącza, inż. K. Czetyrboka z Warszawy, dr J. Gadomskiego z Warszawy, inż. W. Kołomyjskiego z Krakowa, prof. E. Ładzińskiego z Krakowa, dr J. Mergentalera z Wrocławia, F. Miękinę z Krakowa, inż. Z. Popławskiego z Nowego Sącza, prof. dr W. Zonna z Warszawy i dr A. Zakiego z Krakowa. Do Komisji Rewizyjnej powołano: ks. A. Gałuszkiewicza, dyr. B. Luskę i prof. dr T. Reymanna wszystkich z Krakowa.
Po uchwaleniu wniosków zgłoszonych przez Koła, przewodniczący zamknął Zjazd, życząc zebranym Delegatom najpomyślniejszych wyników w ich pracy społeczno-obywatelskiej.
- - - - - - - - - -
W ubiegłym roku szkolnym prelegenci naszego Towarzystwa przeprowadzili po jednym do trzech odczytów w 59 szkolnych kółkach P. T. M. A. Ponadto, wykorzystując skrupulatnie nieliczne pogodne noce, przeprowadzono w szkołach łącznie ok. 120 godzin pokazów nieba przez lunety. Młodzież obserwowała Księżyc, Merkurego, Marsa, Jowisza, Saturna, gwiazdy podwójne, gromady gwiazd i mgławice; w dzień- plamy na Słońcu.
- - - - - - - - - -
Na fotografii, Kółko P. T. M. A. w Szkole Ogólnokształcącej w Choszcznie (woj. szczecińskie) przy obserwacji Marsa w nocy 17/18 maja br.
Fotografie wykonał przy magnezji opiekun kółka, prof. inż. J. Gromadzki.

Urania 8/1952, str. 281, Kronika P. T. M. A., Sprawozdanie z działalności Koła Warszawskiego P. T. M. A. za czas: 15.XII.1950-15.V.1952

Prace Koła obejmowały działalność odczytową, obserwacyjną, budowy teleskopów zwierciadlanych, pokazy nieba i zabiegi nad budową Obserwatorium Ludowego i Planetarium w Warszawie.
Odczytów bezpłatnych dla członków i gości odbyło się 9 (dziewięć) przy przeciętnej frekwencji ok. 80 osób. Po raz pierwszy wprowadzono oprócz epidiaskopu ilustrację filmową, która cieszyła się dużym powodzeniem.
Oto tytuły odczytów.
1) Kosmogonia układu słonecznego, inż. S. Wolski;
2) Droga Mleczna, dr K. Rudnicki;
3) Przyroda Marsa, A. Wróblewski;
4) U granic widzialnego Kosmosu, dr J. Gadomski;
5) Poglądy na powstanie Wszechświata, inż. S. Wolski;
6) Podróże międzyplanetarne, A. Marks;
7) i 8) 479-ta rocznica urodzin M. Kopernika (Ciechocinek i Warszawa), dr J. Gadomski; ilustr. filmem;
9) Wszechświat. inż. S. Wolski, ilustr. filmem.
Na wiosnę 1952 r. zorganizowano ponadto cykl publicznych płatnych odczytów, ogłoszonych afiszami, sprowadzając prelegentów z innych ośrodków uniwersyteckich.
Oto tytuły:
1) Promieniowanie radiowe ciał niebieskich, prof. W. Iwanowska (Toruń);
2) Budowa gwiazd, prof. S. Piotrowski (Warszawa);
3) Budowa Słońca, prof. T. Mergentaler (Wrocław);
4) Droga Mleczna, prof. W. Zonn (Warszawa);
5) Galaktyki, dr J. Gadomski (Warszawa).
Średnia frekwencja ponad 200 osób. Członkowie Sekcji Obserwacyjnej obserwowali: plamy słoneczne (liczby Wolfa)), zaćmienia Słońca, gwiazdy spadające i gwiazdy zmienne.
Wyniki ogłaszano w "Uranii". Sekcja Instrumentalna (kierownik inż. A. Rybarski) wykonała 3 teleskopy zwierciadlane o średnicy 15 cm. i 2 o średnicy 25 cm., które są użytkowane do celów obserwacyjnych. Inż. Rybarski ofiarował Kołu jeden teleskop o średnicy 15 cm.
Zarząd Koła w składzie: Prezes, dr J. Gadomski, wiceprezes, prof. W. Zonn, sekretarz. mgr A. Piaskowski, skarbnik, mgr T. Giithner, i członkowie: mgr B. Hryniewicz. inż. A. Rybarski, K. Serkowski, inż. S. Wolski, odbył 11 posiedzeń, poza tym Zarząd zbierał się regularnie w czwartki dla załatwienia spraw bieżących. Siedziba Koła mieściła się w gmachu Obserwatorium Astronom. Uniwers. Warsz. przy. Al. Ujazdowskich 4.
W pogodne czwartki odbywały się pokazy nieba z obszernych górnych tarasów Obserwatorium.
Ilość członków Koła wynosiła 186 osób.