1966: Różnice pomiędzy wersjami

Aktualna wersja na dzień 11:24, 22 mar 2018

Urania 1/1966, str. 23-24, Kronika PTMA - Roman Wojmir Woynarski

W dniu 14 kwietnia 1965 r. po wielomiesięcznej chorobie zmarł w 40 roku Roman Wojmir Woynarski życia wiceprezes Katowickiego Oddziału i przewodniczący Głównej Komisji Rewizyjnej PTMA, wiceprezes Śląskiego Wojewódzkiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Astronautycznego, starszy wizytator szkól rolniczych i leśniczych Oddziału Szkolnictwa Rolniczego Prezydium WRN w Katowicach - mgr inż. Roman Wojmir Woynarski.
Postać inż. Woynarskiego cechowała nieprzeciętna inteligencja, urzekająca skromność i koleżeńskość, zmysł organizacyjny, ofiarność, ogromny zapał do pracy na każdym odcinku oraz przemożna chęć do stałego pogłębiania swej wiedzy nie tylko w kierunku zawodowym, lecz również w zakresie astronomii i astronautyki - nauk przez Zmarłego szczególnie umiłowanych. Będąc wiceprezesem Katowickiego Oddziału oraz przewodniczącym Głównej Komisji Rewizyjnej PTMA brał czynny udział we wszystkich pracach na obu odcinkach, a miarą jego stosunku do Towarzystwa jest m. in. fakt, że będąc złożony ciężką chorobą, nawet krótko przed zgonem, prosił o szczegółowe informowanie Go o pracach Oddziału, udzielał rad i ubolewał, że mimo najszczerszych chęci od długiego już czasu nie może aktywnie uczestniczyć w jego działalności.
Inż. Woynarski był świetnym prelegentem, w prostych i dla każdego zrozumiałych słowach podawal wiadomości o Kosmosie. Terenem Jego działalności były m. in. szkoły rolnicze i leśnicze. Każde wystąpienie inż. Woynarskiego jako prelegenta - czy to na terenie szkól, czy na terenie obu towarzystw, czy publicznie - było zawsze przyjmowane z prawdziwym zadowoleniem i całkowitym uznaniem.
Po podjęciu i rozwinięciu przez dra J. Gadomskiego prac na temat ekosfer gwiazd, opierając się na teorii kosmogonicznej Schwarzschilda, inż. Woynarski przedyskutował przypadek poszerzania granic ekosfer w następstwie wzrostu energii słonecznej.
Jako inżynier rolny z wykształcenia, interesujący się szczególnie agrobiologią, inż. Woynarski zajął się zagadnieniem możliwości występowania procesu fotosyntezy w otoczeniu Słońca i innych gwiazd. Wyprowadził również zależności między rodzajem promieniowania świetlnego gwiazd i jego natężeniem a zasięgiem fotosyntezy, uzupełniając tym drugim elementem dotychczasowe uzależnienie granic ekosfer tylko od względów termicznych. Prace naukowe inż. Woynarskiego z dziedziny biologii kosmicznej spotkały się z pełnym uznaniem fachowców, a Jego liczne artykuły z tego zakresu zamieszczone zostały na łamach "Astronautyki", "Uranii" i innych czasopism.
Inż. Woynarski potrafił jak rzadko kto, pogodzić swoją trudną i odpowiedzialną pracę zawodową z aktywną działalnością społeczną, za co został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi, srebrną odznaką Zasłużonemu w Rozwoju Województwa Katowickiego i Złotą Odznaką TPPR.
Inż Woynarski był wzorem członka PTMA, wzorem członka zarządu i wzorem prelegenta, i dlatego - też postać Jego na długie lata pozostawi w pamięci rzesz miłośników astronomii niezatarte wspomnienia.
Zarząd Oddziału PTMA w Katowicach

Urania 2/1966, str. 54-55, Kronika PTMA - Odbudowa Obserwatorium Astronomicznego w Częstochowie

(Komunikat Zarządu Oddziału PTMA w Częstochowie)
Obserwatorium Astronomiczne w Częstochowie powstało w r. 1929, w przerobionym pawilonie powystawowym po Wystawie Przemysłowo Rolniczej z r. 1909. Obserwatorium leży na terenie Parku Staszica pod Jasną Górą . Założycielem był Bonawentura Mettler, posiadający studia astronomiczne we Francji pod kierunkiem sławnego Kamila Flammariona (patrz Urania 1961, nr 4, str. 120). Obserwatorium było czynne przed wojną oraz przez kilka lat po wojnie. Pozbawione przez długi szereg lat poważniejszego remontu, ulegało stopniowej ruinie. Wysiłki kolejnych Zarządów Oddziału PTMA w celu zdobycia środków na remont budynku pozostawały bez rezultatu.
W r. 1962 funkcję prezesa Częstochowskiego Oddziału PTMA objął doc. dr inż . Roman Janiczek, stawiając szerokie zadanie gruntownej przebudowy Obserwatorium. Zaplanowano założenie dwóch stropów żelbetowych w celu uzyskania trzech kondygnacji w miejsce pustego dotychczas pawilonu. Postanowiono przeprowadzić przeszło stumetrowe ciągi dla przyłączenia budynku do miejskiej sieci wodociągowej i kanalizacyjnej. Zaopatrzenie w energię elektryczną wymaga założenia kabla długości 240 metrów. Prezes doc. Janiczek nakłonił dyrekcję i pracowników Biura Projektów "Miastoprojekt-Częstochowa", do wykonania potrzebnej dokumentacji w czynie społecznym (Urania 1964, nr 9, str. 250).
Pełną dokumentację projektowo-kosztorysową odebrano dnia 4 grudnia 1964 r. Łączny kosz-t robót budowlanych i instalacyjnych według sumy czterech kosz.torysów wynosi 336 tys. zł.
Walne Zebranie Członków Częstochowskiego Oddziału PTMA, zorganizowane przy współudziale Władz PMRN odbyło się dnia 4 lutego 1965 r. w sali obrad PMRN. Przewodniczący PMRN, ob. Tadeusz Kowalski, zadeklarował 100 tys. zł z funduszu popierania czynów społecznych (w kilka miesięcy później dodał do tego jeszcze 100 tys. zł z budżetu miasta). Dyrektor Przedsiębiorstwa Robót Wodociągowo-Kanalizacyjnych, inż. Mieczysław Myśliwiec, podjął się imieniem prowadzonego przez siebie przedsiębiorstwa wykonania robót wodociągowo-kanalizacyjnych w czynie społecznym. Wartość robót według kosztorysu wynosi 43 tys. zł.
Zarząd Oddziału PTMA w składzie: prezes doc. R. Janiczek, wiceprezes mgr Jerzy Rudenko, sekretarz mgr inż. Witold Pydziński, skarbnik prof. Barbara Kierat oraz kol. Stefan Plusa - stanął przed problemem realizacji zadania odbudowy Obserwatorium. Należało przygotować budynek do oddania przedsiębiorstwu wykonującemu remont.
Mgr Rudenko przewiózł do specjalnego pomieszczenia na terenie Politechniki Częstochowskiej bezpłatnie dostarczonym samochodem Politechniki lunetę wraz z montażem oraz cały księgozbiór, który następnie oczyścił i uporządkował. Inż. Pydziński zorganizował bezpłatne przewiezienie umeblowania z budynku Obserwatorium do tymczasowego pomieszczenia w PMRN. Kol. Plusa, który jest technikiem budowlanym i studentem Politechniki, oraz jego koledzy: Marian Kos e l ski, Jerzy Kowalik, Ryszard Pigoń, Marek Przeniosło, Andrzej Szczepański, Jerzy Więckowski i Stanisław Wrona (wszyscy członkowie PTMA) w ciągu kilku dni wykonali własnoręcznie - jako czyn społeczny - konieczne roboty rozbiórkowe wewnątrz budynku. Rozebrano zniszczone podłogi na parterze i na górze pod kopulą Obserwatorium oraz strap i ściany pokoiku wewnątrz budynku. Oczyszczono uzyskane z rozbiórki cegły.
Roli inspektora nadzoru podjął się bezpłatnie inż. Andrzej Muszyński z miejscowego DBOR. Inwestorem formalnie jest PMRN - Wydział Budżetowo-Gospodarczy.
Po wielomiesięcznych poszukiwaniach i interwencjach oraz po szeregu konferencji, często wprost dramatycznych, w których uczestniczyli na przemian wszyscy członkowie Zarządu Oddziału, zapadła wreszcie w PMRN dnia 30 września 1965 r. decyzja, że roboty budowlane wewnątrz budynku Obserwatorium o wartości ok. 200 tys. zł wykonywać będzie Miejskie Przedsiębiorstwo Remontowo-Budowlane. Wstępne rozmowy były już przeprowadzane w lipcu 1964 r. W dniu 5 października 1965 r. MPRB rozpoczęło roboty. Z inicjatywy doc. Janiczka. Politechnika przekazała na te prace - jako płatnych praktykantów - sześciu studentów pierwszego roku, opłacanych przez MPRB. Również z jego inicjatywy Częstochowskie Przedsiębiorstwo Budownictwa Przemysłowego obiecało pomoc przez odpłatne dostarczenie potrzebnych materiałów, a zwłaszcza stali zbrojeniowej do żelbetu. Prace przy remoncie kopuły zostały ulokowane przez doc. Janiczka w dwóch Zakładach Katedry Technologii Budowy Maszyn Politechniki Częstochowskiej (mgr inż. L. Samsonowi dr inż. R. Zwoliński).
Nowe urządzenia do obrotu kopuły już się wykonuje na podstawie projektu, wykonanego bezpłatnie przez kol. Janusza Kędrę. Klapy dla zamykania szpary obserwacyjnej projektuje (również bezpłatnie) kol. Marek Przeniosło. Koszt robót wykonywanych przez oba Zakłady Politechniki wyniesie ok. 30 tys. zł, nie licząc kosztów dokumentacji oraz pewnych robót pomocniczych warsztatowych i przy montażu wykonywanych czynem społecznym przez kolegów, członków PTMA, studentów Politechniki.
W ciągu miesiąca listopada 1965 r. mają być wykonane oba podłączenia do sieci wodociągowo-kanalizacyjnej. Praca ta została zadeklarowana jako czyn społeczny. Pomagać przy tym będą bezpłatnie uczniowie z miejscowej Szkoły Budowlanej (dyr. S. Kędzia). W przyszłym roku pozostaną do wykonania następujące prace: Roboty budowlane wykończeniowe (wykonawca MPRB), instalacje wodociągowo-kanalizacyjne wewnętrzne (dokończenie czynu społecznego PRWK), instalacje elektryczne wewnętrzne (Częstochowskie Kierownictwo Robót Gliwickiego Przeds. Instalacji Elektrycznych), doprowadzenie kabla elektrycznego (wyłoniły się trudności w zdobyciu właściwego typu kabla) oraz urządzenie i wyposażenie pracowni, pokoi i obserwatorium.
Chociaż przy odbudowie dużo robi się czynami społecznymi, trzeba się liczyć z tym, że do zakończenia prac może zabraknąć około 150 tys. zł. Powstaje jedynie mieć nadzieję, że PMRN znajdzie środki i na ten cel. Zadanie odbudowy Obserwatorium Astronomicznego w Częstochowie zadanie, którego podjął się Zarząd Częstochowskiego Oddziału PTMA, wymaga ze strony wszystkich członków Zarządu stałej aktywności. Bez przerwy codziennie trzeba coś załatwiać, interweniować, pisać, telefonować, sprawdzać. Jeśli obecny energiczny i aktywny Zarząd pokona wszystkie trudności, może uda się otworzyć nowe, gruntownie przebudowane Obserwatorium w roku 1966, w którym przypada stulecie urodzin jego założyciela - Bonawentury Mettlera.
Prezes Odddziału Częstochowskiego PTMA
Roman Janiczek

Urania 4/1966, str. 119-120, Kronika PTMA - Z działalności Komisji Statutowej

Wykonując uchwalę Walnego Zjazdu Delegatów z dnia 14. IV. 1964 r., Zarząd Główny PTMA powołał Komisję Statutową w składzie: kol. kol. Zygmunt Banaszewski, Cezary Janiszewski, Bohdan Kiełczewski, Maciej Mazur, Józef Sałabun, Ludwik Zajdler i Wit Zabagło.
Komisja - której Walny Zjazd Delegatów nałożył obowiązek ostatecznego opracowania Statutu PTMA i przedłożenia go najbliższemu Walnemu Zjazdowi do uchwalenia przyjęła za punkt wyjścia wszystkie dotychczas zgłoszone projekty i uzupełnienia statutu. Na posiedzeniu w Chorzowie w dniu 4. XII. 1965 r. Komisja ustaliła treść Statutu, który po ostatecznym opracowaniu redakcyjnym roześle do wiadomości wszystkim Oddziałom PTMA oraz przedłoży do uchwalenia najbliższemu Walnemu Zjazdowi Delegatów.
Nowy Statut opracowany jest pod kątem ogromnego wzrostu zainteresowania społeczeństwa zagadnieniami kosmicznymi i wynikającej stąd szerokiej roli, jaką powinno w tej sytuacji spełnić nasze Towarzystwo.
Zaistniała więc konieczność wprowadzenia szeregu zmian, m. in. dostosowania nazwy T-wa do aktualnych jego potrzeb i zadań, zmiana ustalania ilości delegatów, która zapewnia szerszy udział mniejszych ośrodków terenowych w pracach T-wa, zmiana kadencji władz centralnych i terenowych. Przyszły statut nakłada na władze centralne obowiązek organizowania zjazdów i konferencji oświatowych i naukowych oraz przewiduje powołanie autorytatywnego ciała opiniodawczego w postaci Głównej Rady Naukowej.
Komisja statutowa PTMA

Urania 5/1966, str. 152-153, Kronika PTMA - Wczasy pod gwiazdami

Zarząd Główny PTMA uprzejmie zawiadamia, iż podejmuje organizację turnusu obserwacyjnego p.n. WCZASY POD GWIAZDAMI w okresie od 8 do 20 sierpnia bieżącego roku, w Niepołomicach, pow. Bochnia, woj. krakowskie. Turnus obserwacyjny będzie miał charakter szkoleniowy i turystyczno-wypoczynkowy. Dla uczestników do dyspozycji na miejscu zamiejska stacja Astronomiczna PTMA Oddziału Krakowskiego, wyposażona w pomoce i narzędzia astronomiczne. Celem zasadniczym turnusu jest przygotowanie uczestników do samodzielnej pracy obserwacyjnej. Zajęcia prowadzone będą pod kierunkiem doświadczonych obserwatorów.
Z atrakcji turystycznych wymienić należy Królewski Zamek Łowiecki w Niepołomicach, rezerwat żubrów w Puszczy Niepołomickiej, możliwość zwiedzenia Salin Wielickich, Obserwatorium Astronomicznego UJ na Forcie Skala, i in. Zakwaterowanie uczestników - na koszt PTMA w Schronisku Szkolnym PTSM w Niepołomicach.
Przejazdy i wyżywienie - na koszt własny uczestników - możliwość całodziennego wyżywienia w restauracjach miejscowych w cenie 25-35 złotych dziennie (śniadania, obiad, kolacja). Ilość miejsc ograniczona.
Zgłoszenia przyjmuje i informacji udziela Biuro ZG PTMA w Krakowie, Solskiego 30/8, telefon 538-92, do dnia 30 czerwca br.
Jeśli chcesz pożytecznie i milo spędzić urlop w koleżeńskim gronie miłośników gwiaździstego nieba, nie zwlekaj - oczekujemy na Twoje zgłoszenie.
Zarząd Główny PTMA

Urania 6/1966, str. 183-184, Kronika PTMA - Z działalności Oddziału PTMA w Krakowie w r. 1965

Zasadniczą swoją działalność tj. popularyzację wiedzy o niebie Oddz. PTMA w Krakowie nadal pomyślnie rozwija. Przez cały r. 1965 (oprócz okresu wakacyjnego) odbywały się systematycznie odczyty połączone z dyskusją, niejednokrotnie bardzo ożywioną, szczególnie przy bardziej spornych problemach. Imprezy te, organizowane w każdy poniedziałek, zapowiadane są zawsze w prasie krakowskiej. Ponadto od kwietnia 1965 r.
Zarząd Oddziału wprowadził inowację w postaci biuletynów powielanych, zapowiadających imprezy na okres jednego lub dwu miesięcy i wysyłanych do członków Oddziału wraz z "Uranią" . Tematyka imprez poniedziałkowych jest bardzo obszerna, oprócz zagadnień czysto astronomicznych obejmuje także zagadnienia z zakresu fizyki, astro i geofizyki, astronautyki. Dużym zainteresowaniem cieszyły się "Wieczory nowości kosmicznych", obejmujące najnowsze doniesienia prasy krajowej i zagranicznej z astronomii i in. pokrewnych dziedzin. Kilkakrotnie miały miejsce projekcje interesujących filmów.
W r. 1965 prowadzono nadal wieczory klubowe w piątki każdego tygodnia. W czasie tych wieczorów odbywały się zebrania Sekcji Obserwacyjnej i Sekcji Instrumentalnej, prelekcje szkoleniowe, a także spotkania towarzyskie członków Oddziału, korzystających w tym czasie z czasopism i biblioteki.
W okresie letnim zorganizowano wycieczkę do Obserwatorium Astronomicznego UJ na Skale kolo Bielan, gdzie nastąpiło spotkanie członków PTMA z prof. dr Eugeniuszem Rybką i zwiedzanie Obserwatorium.
W lipcu Sekcja Obserwacyjna przygotowała turnus szkoleniowy p.n. "Noce pod gwiazdami" w Stacji Obserwacyjnej w Niepołomicach. Stacja ta od września jest już systematycznie dostępna dla publiczności w wieczory sobotnie, zaś dla członków Sekcji Obserwacyjnej codziennie. W zakresie obserwacji nieba na terenie Krakowa zapewniono członkom Oddziału możliwość korzystania z urządzeń Obserwatorium Astronomicznego UJ w Ogrodzie Botanicznym. Publiczne pokazy nieba przeprowadzono w miesiącach jesiennych obok fortu na wzgórzu Krzemionki w Dzielnicy Podgórze. Brak stałej Dostrzegalni na terenie miasta utrudnia prowadzenie systematycznych pokazów, ze względu na konieczność każdorazowego transportu instrumentów na wybrane miejsce. Oddział kontynuuje starania o adaptację fortu na Krzemionkach na Ludowe Obserwatorium Astronomiczne.
Powodzenie tych zamierzeń zależne jest jednak od przydzielenia mieszkań zastępczych rodzinom tam zamieszkałym.
R. 1966 rozpoczęto w Oddziale PTMA w Krakowie zorganizowaniem wielkiej imprezy publicznej w auli Polskiej Akademii Nauk przy ul. Sławkowskiej 17. Był to cykl odczytów pod wspólną nazwą: "Współczesny obraz Wszechświata" obejmujący następujące tematy:
7.I. Rodzina naszego Słońca - prof. dr Eugeniusz Rybka
14.I. Swiat gwiazd - dr Jan Mietelski
21.I. W otchłani Kosmosu - doc. dr Kazimierz Kordylewski
28.I. Najnowsze teorie kosmologiczne - doc. dr Z. Augustynek
Odczyty te cieszyły się dużym powodzeniem krakowskiej publiczności. W czasie odczytów urządzono przed wejściem do auli PAN punkt informacyjny dla wszystkich interesujących się zagadnieniami kosmicznymi prowadzony przez członków Oddziału.
Aleksander Kuśnierz

Urania 7-8/1966, str. 229, Kronika PTMA - Z życia Oddziału Warszawskiego PTMA

Grono miłośników z Oddziału Warszawskiego PTMA zaprasza chętnych na "wieczory astronomiczne", które odbywają się w każdy piątek o godz. 19,30 w lokalu PTMA, Warszawa, Al. Ujazdowskie 4 (Obserwatorium Astronomiczne).

Urania 7-8/1966, str. 229, Kronika PTMA - Z życia Oddziału PTMA w Dąbrowie Górniczej

W dniu 26 stycznia 1966 r. w Pałacu Kultury Zagłębia w Dąbrowie Górniczej odbyło się Walne Zebranie członków Dąbrowskiego Oddziału PTMA przy udziale przedstawiciela Oddziału Katowickiego PTMA, Ob. Jerzego Mytei. Po krótkim zagajeniu uczczono pamięć zmarłego wiceprezesa Zarządu Oddziału doktora Jana Serwina, a następnie Prezes Zarządu Oddziału, Wacław Szymański, wygłosił odczyt pt. "Antymateria i Antywszechświat".
Jak wynika ze złożonego następnie sprawozdania rocznego - Oddział, liczący obecnie 28 członków, wykazuje dalszą ożywioną działalność. Zorganizowano: 17 odczytów o charakterze popularno-naukowym, w których prelegentami byli m. in. doc. dr Roman Janiczek i dr Janusz Pagaczewski; pokazy ciekawych przyrządów astronomicznych; wycieczki do Planetarium Śląskiego oraz dwa pokazy filmowe dla 240 osób. Oddział posiada pięciu stałych obserwatorów Słońca, a w miesięczniku Urania zamieszczonych zostało 48 publikacji o tematyce astronomicznej, napisanych przez St. R. Brzostkiewicza i innych członków Oddziału.
W dwóch Szkolnych Kolach Astronomicznych zorganizowanych przy miejscowych liceach wygłaszane będą odczyty.
Wybrano nowy Zarząd w osobach: Wacław Szymański (prezes), Antoni Romański (wiceprezes), Zofia Piaskowska, Jerzy Wieczorek, Michał Siemieniako i Jan Brylski oraz Komisję Rewizyjną: Apolinary Makola, Józefa Wloszczowska, mgr Witold Figaczewski i Mieczysław Równiak.
Jan Brytski - Dąbrowa Górnicza

Urania 12/1966, str. 359-362, Kronika PTMA - Turnus astronomiczny w Niepołomicach

Wiele przyczyn składa się na pewne osłabienie aktywności obserwacyjnej na terenie PTMA. Szeregi czynnych dotychczas obserwatorów wykruszają się, a Sekcje Obserwacyjne Oddziałów nie potrafią na ogół wychować nowych obserwatorów. Dlatego też dobrze się stało, że Zarząd Główny PTMA w trosce o rozwój działalności obserwacyjnej zorganizował i w tym roku zgrupowanie mające na celu zapoznanie jego uczestników z różnymi formami obserwacji astronomicznych, dostępnymi dla amatorów.
Zgrupowanie p. n. "Wczasy pod gwiazdami", zorganizowane wspólnie z Zarządem Krakowskiego Oddziału PTMA, odbyło się w dniach 8-21 sierpnia br. Jako miejsce przeprowadzenia turnusu wybrano podkrakowskie miasteczko Niepołomice, gdzie mieści się Stacja Obserwacyjna Oddziału Krakowskiego PTMA, zlokalizowana przy Szkole Podstawowej nr l. Stacja powstała jako wynik zgodnej współpracy Krakowskiego Oddziału PTMA, Dyrekcji Szkoły, Władz m. Niepołomic i innych lokalnych czynników działających w ramach Społecznego Komitetu.
Z powodu ograniczonej liczby miejsc nie wszyscy chętni mieli możność spędzić 2 tygodnie w Stacji Obserwacyjnej, łącząc pożyteczne zajęcia z przyjemnym wypoczynkiem. Ostatecznie w zgrupowaniu wzięły udział 23 osoby z dziesięciu Oddziałów Towarzystwa, a to : Franciszek Chodorowski (Białystok) , Władysław Kantek, mgr Alfred Neumann, mgr Marian Turnidalski (Jelenia Góra), Jan Budniak (Katowice), Jan Lachowski (Kielce), Jan Winiarski, Stanisław Zorzański (Krosno), Andrzej Wiciński (Lublin), Anna Dębska (Szczecin), Janina Timofiejew (Toruń), mgr Zofia Dajkowska, Barbara Cieślakowa, Leszek Fałtynowicz, Tomasz Kłosowski, Witold Kranas, Jerzy Madej, Zbigniew Małas, mgr Zofia Maślakiewicz, Jerzy Ryglewicz, Andrzej Sołtan, Michał Wołyńczyk (Warszawa), Bogdan Warwas (Wrocław).
Turnus prowadzili: wiceprezes Zarządu Głównego PTMA mgr inż. Edward Szeligiewicz oraz kierownik Sekcji Obserwacyjnej Oddziału Krakowskiego Andrzej Słowik, przy czynnej pomocy mgr Bogumiły Czerlunczakiewicz.
Uczestnicy turnusu zostali zakwaterowani (na koszt PTMA) w Szkolnym Schronisku Turystycznym. Dyrektor Szkoły mgr Urbański użyczył pomieszczeń szkolnych na zajęcia teoretyczne. Zajęcia praktyczne prowadzono z terenu Stacji, korzystając z bogatego zestawu instrumentów.
Tegoroczne zgrupowanie, w odróżnieniu od poprzednich turnusów obserwacyjno-szkoleniowych (organizowanych przez Zarząd Oddziału Krakowskiego od 1958 r.) miało zupełnie odrębny, wyłącznie szkoleniowy charakter, a celem jego było przede wszystkim praktyczne przygotowanie uczestników do prowadzenia samodzielnych obserwacji. Program zajęć, przygotowany przez Sekcję Obserwacyjną Oddziału Krakowskiego PTMA, uwzględniał dwa zasadnicze aspekty:
- przekazanie uczestnikom zgrupowania maksimum wiadomości teoretycznych i praktycznych odnoszących się do obserwacji w ogóle,
- zaznajomienie przyszłych obserwatorów z konkretnymi, wybranymi tematami obserwacji astronomicznych.
I tak, pierwsza część programu obejmowała takie zagadnienia jak: orientacja na niebie, posługiwanie się mapką obrotową, atlasami i rocznikiem astronomicznym, służba czasu, przygotowanie się obserwatora do obserwacji, prowadzenie dziennika obserwacyjnego, posługiwanie się różnymi instrumentami (obsługa i wyszukiwanie obiektów) itp. Szczególnie dużą uwagę zwrócono na nabycie przez obserwatorów praktycznych umiejętności przygotowania się do obserwacji, obsługi różnego rodzaju instrumentów (lornetki, małej lunetki, dużego refraktora, teleskopu zwierciadlanego syst. Newtona, tak na montażu paralaktycznym jak i azymutalnym), a przede wszystkim umiejętności odnajdywania obiektu przy pomocy teleskopu i jego identyfikacji w atlasie lub na mapie.
W tym celu uczestnicy turnusu wykonali szereg ćwiczeń jak np.: odnajdywanie słabych obiektów mgławicowych i gwiazdowych, określenie zasięgu instrumentu wg sekwencji polarnej itp. Wymagało to skopiowania odpowiedniej mapek, odnalezienia żądanej okolicy nieba i identyfikacji dostrzeżonych gwiazd. Umiejętność odnajdywania wybranych obiektów, często bardzo słabych, sprawiająca wiele kłopotów nie tylko początkującym amatorom, uznana w programie za podstawową umiejętność obserwatora, została przez większość uczestników turnusu opanowana dzięki wielu godzinom spędzonym przy różnych instrumentach.
Po zajęciach o charakterze ogólnym przyszedł czas na praktyczne zajęcia obserwacyjne o określonej tematyce: Słońce, gwiazdy zmienne, meteory, oraz na inne obserwacje o charakterze sporadycznym.
Do obserwacji meteorów wykorzystano noce aktywności roju Perseid.
Między innymi uczestnicy prowadzili rejestrację meteorów w celu wyznaczenia radiantu oraz przeprowadzili obserwację "na bazie" dla określenia wysokości punktów pojawiania się i gaśnięcia meteorów.
Po zaznajomieniu się z całokształtem zagadnienia amatorskich obserwacji Słońca obserwatorzy przystąpili do obserwacji plam słonecznych i pochodni, jednak mała aktywność słoneczna w tym okresie niezbyt sprzyjała zajęciom dydaktycznym. Obserwacje gwiazd zmiennych poprzedzone wykładami omawiającymi zasady fotometrii wizualnej oraz opracowanie obserwacji, stały się w drugiej połowie turnusu podstawowym tematem całonocnych zajęć. Znaczną pomocą przy opanowaniu zasady oceniania jasności gwiazd zmiennych było tzw. "variabilium", przyrząd imitujący wygląd nieba gwiaździstego oglądanego przez teleskop.
Zebrany materiał obserwacyjny został wstępnie opracowany jeszcze w czasie trwania turnusu.
Pogoda wyraźnie dopisywała, co powodowało, że zajęcia obserwacyjne kończyły się niejednokrotnie o świcie. Po pracowitej nocy obserwatorzy mieli możność podziwiania uroczego brzasku nad doliną Wisły, tym atrakcyjniejszego, że uświetnionego w te dni piękną konfiguracją jasnych planet z widocznym przez szereg ranków Merkurym. Trzeba w tym miejscu podkreślić nadspodziewanie dobre warunki obserwacyjne Stacji w Niepołomicach, mimo bliskiego sąsiedztwa świateł Krakowa, dymów Nowej Huty i mgieł w dolinie Wisły. Dobra komunikacja z Krakowem sprzyja wykorzystaniu Stacji przez obserwatorów rekrutujących się nie tylko spośród członków Krakowskiego Oddziału PTMA.
"Wczasy pod gwiaźdarni" można uznać za imprezę w pełni udaną.
Założenia szkoleniowe zostały -wypełnione, a możliwości wypoczynku jakie stwarzają Niepołomice - rekreacyjna miejscowość na skraju starej puszczy - zostały w pełni wykorzystane przez uczestników zgrupowania.
Wśród osób, które przyczyniły się do powodzenia tej imprezy wymienić należy miejscowego amatora Zdzisława Słowika, inicjatora budowy Stacji i twórcy dwóch poważnych instrumentów stanowiących jej wyposażenie, który służył zawsze pomocą, w tym zapewniając transport grupy obserwatorów umożliwił przeprowadzenie obserwacji meteorów "na bazie".
Ofiarnie, z dużym poświęceniem, rolę gospodarza pełnił mgr Kazimierz Urbański, Dyrektor Szkoły Podstawowej nr l. Serdecznie też dziękowali Mu uczestnicy na uroczystości zakończenia turnusu, urozmaiconej ogniskiem, wieczorkiem pożegnalnym w szkole oraz wieczorną wycieczką do pięknego renesansowego zamku. W obecności Gospodarza Miasta Władysława Włodarczyka, przewodniczącego Komitetu FJN Karola Klimy, przedstawicieli miejscowego społeczeństwa i młodzieży, tj. tych, którzy swoją ofiarnością przyczynili się do powstania Stacji, dokonano złożenia aktu erekcyjnego pod fundament kolumny przyszłego dużego instrumentu w drugim pawilonie.
Dwa niepołomickie tygodnie pozostawiły po sobie niezapomniane wrażenia, które będą zachętą do podobnych spotkań.
Andrzej Słowik